Hevige brand vernielt vluchtelingenkamp Moria op Lesbos: voorlopig opvang in 3 schepen en 3.500 tenten

Op het Griekse eiland Lesbos zijn duizenden vluchtelingen en migranten dakloos geworden na de brand in het vluchtelingenkamp van Moria. Deze mensen zullen voorlopig ondergebracht worden in een veerboot, twee marineschepen en een kamp met 3.500 tenten. Dat heeft de Griekse minister van Migratie Notis Mitarakis gezegd op een persconferentie naar aanleiding van de brand. De veerboot wordt deze nacht verwacht, de marineschepen zouden morgen aankomen. Hij zei ook dat er geen doden, noch gewonden zijn gevallen. 

“Het wordt een geweldig moeilijke, logistieke operatie voor de Griekse regering om voor die 12.000 à 13.000 mensen die uit dat kamp gevlucht zijn opvang te voorzien”, dat zei VRT-journalist gespecialiseerd in internationale migratie Bert De Vroey in “De wereld vandaag” op Radio 1. “Het kamp is officieel bestemd voor zo’n 2.000 à 3.000 mensen. Maar daarrond is een soort sloppenwijk verrezen… Toch is het de bedoeling van de Griekse regering om alle 12.000 à 13.000 duizend ergens anders onder te brengen.” 

Tijdens de persconferentie zei de minister nog dat alle coronapatiënten waren gevonden. "De 35 patiënten besmet met corona zijn gelokaliseerd en werden geïsoleerd in een opvangplaats buiten het kamp", aldus de minister.  Zo'n 400 minderjarigen zullen overgebracht worden naar het Griekse vasteland. Volgens de minister van migratie zal het kamp niet opnieuw opgebouwd worden, maar komt er een soort gesloten opvangcentrum. 

(Lees verder onder de foto)

Mitarakis zei verder dat het vuur aangestoken zou kunnen zijn door de vluchtelingen en migranten zelf onder meer uit onvrede over de beperkingen die ze kregen opgelegd door het coronavirus.

De Vroey bevestigt het verhaal. “Het had te maken met spanningen en relletjes rond de verplichte quarantaine, die sinds begin deze maand, toen er coronagevallen ontdekt zijn, in het kamp golden”, vertelt De Vroey. “Voor het hele kamp werd er opnieuw  een nog strengere lockdown aangekondigd dan de voorbije maanden het geval was.... En dat zou geleid hebben tot rellen, protesten en brandstichting”, aldus De Vroey. 

Ook de aanwezigheid van de politie wordt op het eiland verhoogd zodat de vluchtelingen en migranten niet daar het centrum kunnen, noch naar de haven van Mytilene. 

Op videobeelden van de brand is te zien hoe grote delen van het kamp in lichterlaaie stonden. Tenten en wooncontainers zijn in vlammen opgegaan. 

In dit filmpje geven we een kort overzicht van de gebeurtenissen (lees voort onder de video):

"Het vuur heeft zich binnen en buiten het kamp verspreid en heeft het kamp verwoest. Meer dan 12.000 vluchtelingen en asielzoekers worden bewaakt door de politie op een drukke weg", zegt Stratos Kytelis, de burgemeester van het stadje Mytilene op het eiland Lesbos op radiozender Skai. "Het is een zeer moeilijke situatie, omdat er onder hen ook mensen zullen zijn die positief zijn (en besmet zijn met het coronavirus)."

Vorige week werd voor het eerst een besmetting met het coronavirus vastgesteld in Moria. Sindsdien moeten de bewoners in quarantaine en wordt er massaal getest. 35 mensen testten intussen positief.

De Griekse regering is vanochtend in spoedzitting bijeen geweest. Daarop is beslist om de noodtoestand uit te roepen op heel Lesbos. Er worden alvast extra leden van de oproerpolitie naar het eiland gestuurd om de orde te handhaven en "alle andere middelen zullen worden ingezet om de inwoners van Lesbos en de vluchtelingen bij te staan", aldus een woordvoerder van de conservatieve premier Kyriakos Mitsotakis. De noodtoestand zou zeker vier maanden van kracht blijven. De ministers van Binnenlandse Zaken Takis Theodorakis en van Migratie Notis Mitarachi zullen vandaag nog poolshoogte gaan nemen op Lesbos.

Er wordt gevreesd voor onrust nu duizenden vluchtelingen dakloos rondzwerven, er is de vrees voor de verspreiding van het coronavirus en er waren eerder al spanningen met de Griekse bewoners van Lesbos. (Lees verder onder de tweet.)

"De vluchtelingen zijn beginnen te wandelen naar Mytilene, de hoofdstad van het eiland Lesbos", zegt Caroline Willemen, die in Moria werkt als projectcoördinator COVID-19-interventie voor Artsen Zonder Grenzen. "Maar de migranten worden geblokkeerd door de politie, dus ze staan letterlijk op straat." Elders zijn er berichten dat de lokale bevolking desnoods met geweld verhindert dat vluchtelingen hun dorp binnenkomen. (Lees verder onder de kaart.)

De brand brak gisteravond laat uit. Volgens Willemen lijkt het erop dat verschillende branden zijn gesticht, maar door wie, is niet duidelijk: "Wat we zien, is het zeer trieste, maar het enigszins te verwachten resultaat van vijf jaar desastreus en inhumaan migratiebeleid. Mensen leven in compleet onmenselijke omstandigheden, worden ziek van de omstandigheden, hebben afschuwelijke mentale problemen."

Bijna alle bewoners van Moria zijn mensen die oorlog ontvlucht zijn, in Syrië, Irak, Afghanistan of Congo. Het gaat vooral om Afghanen. "Ze hebben die vlucht naar Griekenland gemaakt, wat een enorm traumatiserende ervaring is en zitten nu vast in Moria", zegt Willemen. "Dat was sowieso een heel explosieve situatie. Daarbovenop kwamen al vijf maanden heel strikte restricties op beweging door het coronavirus. Sinds een week geldt er een totale quarantaine. Mensen hebben hun limiet bereikt en zijn ook over hun limieten gegaan. En het lijkt erop dat sommigen het heft zelf in handen hebben genomen."

Het kamp lijkt volledig verwoest en de 12.000 migranten en vluchtelingen zullen allicht niet kunnen terugkeren naar Moria. Waar ze dan wel naartoe moeten, is niet duidelijk. "Ze zwerven nu rond in de straten, want ze mogen het eiland niet verlaten om coronabesmettingen tegen te gaan", zegt correspondent Bruno Tersago. (Lees verder onder de tweet.)

Bekijk hier de reportage van "Terzake" over de gebeurtenissen in het kamp Moria en lees voort onder de video:

Het Moria-kamp op het Griekse eiland Lesbos was in 2015-2016 een van de belangrijkste kruispunten voor illegale migratie van vluchtelingen uit Syrië en Irak die via Turkije Europa probeerden te bereiken. Griekenland richtte kampen op op Lesbos en vier andere eilanden met financiële hulp van de Europese Unie.

Het kamp is notoir overbevolkt: er zitten bijna 13.000 mensen, vier keer meer dan de officiële capaciteit van het kamp. De leefomstandigheden voor de migranten zijn erbarmelijk. Velen moeten er jaren wachten voor er duidelijkheid komt over hun asielaanvraag.

De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Heiko Maas heeft via Twitter de andere EU-lidstaten opgeroepen om Griekenland te helpen, onder meer via de opname van een aantal vluchtelingen uit Lesbos. De voorbije maanden zijn al 640 kwetsbare mensen uit Moria overgebracht naar zeven EU-landen. België heeft er daar 18 van opgenomen. De andere gastlanden waren Duitsland, Frankrijk, Luxemburg, Ierland, Portugal en Finland.

Op Lesbos - een Grieks eiland voor de Turkse kust - wonen ongeveer 100.000 mensen. Die waren al erg ontevreden over het vluchtelingenkamp. Begin dit jaar kwam het tot hevige protesten van de inwoners tegen plannen van de regering om het kamp uit te breiden. De vrees voor coronabesmetting heeft de onvrede nog aangespoord. Er zijn berichten dat inwoners desnoods met geweld vluchtelingen weghouden uit hun dorpen en boomgaarden. (Meer info over Lesbos onder de foto's).

Caroline Willemen werkt voor Artsen zonder Grenzen in Lesbos. "Terzake" sprak met haar (lees voort onder de video):

Het eiland Lesbos ligt in het oosten van de Egeïsche Zee net voor de Turkse kust. Er wonen ongeveer 100.000 mensen, vooral in de lokale hoofdstad Mytilene. De nabijheid van Turkije verklaart waarom er zo veel vluchtelingen en migranten naar het eiland komen. Dat is overigens niet enkel op Lesbos het geval, maar ook op andere Griekse eilanden voor de Turkse kust, zoals Chios, Samos en Kos. 

Bekijk hieronder het verslag uit "Het Journaal":

Bekijk hieronder het gesprek met Bert De Vroey in "Het Journaal":