‘Zorgpersoneel en 65-plussers krijgen eerst vaccin, als het er is’

Het aantal coronabesmettingen blijft stijgen tot gemiddeld 502,1 per dag. ‘Dat is absoluut geen goed nieuws, maar nog niet dramatisch.’ Het aantal opnames stijgt licht, het aantal doden blijft dalen.

‘We zien een stijging in de cijfers, al vijf dagen, in nagenoeg alle provincies, en in alle leeftijdsgroepen’, begint epidemioloog Yves Van Laethem. ‘In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gaat het om 132 besmettingen gemiddeld per dag. Een stijging met 13 procent tegenover een week voordien. In Antwerpen werden gemiddeld 101 nieuwe besmettingen per dag vastgesteld, een stijging met 21 procent.’ In de andere provincies stijgt het aantal besmettingen ook, van 12 tot 33 procent. In absolute cijfers blijven Brussel en Antwerpen op kop staan.

‘De afgelopen dagen is het aantal besmettingen gestegen. Dat is niet goed, maar niet dramatisch’, zegt Yves Stevens van het Crisiscentrum. ‘Het aantal opnames en aantal doden blijft laag. Waakzaamheid blijft geboden. Iedereen is actor in dit gebeuren, het gaat om de gezondheid van ons allemaal. Door de zes gouden regels te volgen, zorg je voor de gezondheid van jezelf en de anderen.’

Boudewijn Catry, viroloog bij Sciensano, geeft drie redenen aan voor de opflakkering: mensen die terugkeren uit het buitenland, meer tests en de slechtere opvolging van de ‘bubbel’.

‘Het blijft belangrijk om ons goed te beschermen’, zegt Catry nog. ‘We hebben vier mogelijkheden om tegen het virus te strijden: de eerste is een combinatie van sociale afstand, mondmasker dragen en handen wassen. De tweede methode is de ziekte behandelen. Geen enkel medicijn kan het virus op dit moment bestrijden. Een derde optie is groepsimmuniteit, wat betekent 60 tot 70 procent van de mensen immuun moet zijn. Zelfs in landen waar dat geprobeerd is, komt de groepsimmuniteit niet boven de 20 procent uit, zoals in de Zweedse hoofdstad Stockholm. We riskeren een grote prijs te betalen voor groepsimmuniteit. Een vierde optie is vaccinatie: de meest efficiënte en veilige manier om mensen te beschermen. Denk aan het vaccin tegen polio. Maar nu is er nog geen vaccin, dus blijft het eerste middel – afstand, mondmasker en handen wassen – heel belangrijk.’

‘Vaccin volgend voorjaar’

Van Laethem legt uit hoe een vaccin werkt: ‘Het principe is om een persoon in contact te brengen met een deeltje van het virus, en afweer op te bouwen zonder dat die persoon ziek wordt. Zo’n deel wordt een antigeen genoemd. In het geval van corona is het antigeen een eiwit van het coronavirus, een “spike”. Deze methode is vergelijkbaar met hoe het griepvaccin wordt samengesteld. Ons immuniteitssysteem zal leren om te reageren op het virus.’

Waar staan we nu? ‘Sinds de start van de epidemie in februari is het internationale onderzoek begonnen. Er zijn meerdere kandidaat-vaccins. Verschillende zitten nu in de klinische fase met tests op mensen. In de eerste fase wordt de veiligheid getest bij enkele tientallen mensen. In een tweede fase gaat het om , in een derde fase kijkt men of mensen beschermd zijn die in contact komen met het virus. Het gaat om duizenden mensen, waarbij een deel een placebo krijgt. Zo krijgen we het grondige bewijs of een vaccin werkt. Vandaag zijn proeven onderbroken (bij AstraZeneca, red.) omdat één persoon ernstige bijwerkingen kreeg. Dit bewijst dat de veiligheidsmechanismen werken. Het eerste vaccin wordt in het voorjaar volgend jaar verwacht. Het geneesmiddelenagentschap (FAGG) zal dat nauwlettend in de gaten houden.’

Wat zijn de prioritaire doelgroepen? ‘Die worden bepaald door de Hoge Gezondheidsraad. Dat zijn in de eerste plaats al het personeel in de gezondheidszorg, in de brede zin van het woord. Zo kunnen ze blijven strijden tegen de pandemie. Vervolgens gaat het om wie het kwetsbaarst is: personen ouder dan 65 jaar, en personen tussen 45 en 65 jaar met risicofactoren. Afhankelijk van de studies en onderzoeken kunnen andere groepen worden opgenomen. We kunnen niet genoeg benadrukken dat er op dit moment geen vaccin is, en we dus de basisregels moeten blijven volgen.’

 (avh, evg)