Waar staan we met ontwikkeling van coronavaccin? En wie krijgt het als eerste toegediend?
CoronavirusWereldwijd wordt er gezocht naar een vaccin tegen Covid-19. Het kandidaat-vaccin dat AstraZeneca probeert te ontwikkelen, kreeg een tegenslag te verwerken en staat momenteel on hold. De wijdverspreide berichtgeving rond vaccins noopte het Nationaal Crisiscentrum op zijn wekelijkse persconferentie tot het scheppen van klaarheid. Hoe werkt vaccinatie precies? Waar zitten we met de ontwikkeling van een vaccin? En wie zal het middel als eerste toegediend krijgen in ons land?
1. Hoe werkt vaccinatie precies?
Het principe van vaccinatie is om in contact te komen met een deel van het virus en afweer op te bouwen zónder erg ziek te worden. Het virusdeel dat men daarbij op het oog heeft, is niet levend en wordt het antigeen genoemd. In het geval van Covid-19 kozen de wetenschappers als antigeen voor een eiwit dat als een doorn uit de structuur van het virus steekt, het zogenoemde doorneiwit of spike protein.
Dit doorneiwit is de poort van het virus waartegen afweer wordt opgebouwd. Op deze manier wordt ook het griepvaccin samengesteld, legt interfederaal woordvoerder Boudewijn Catry uit. Na injectie van een vaccin zal ons lichaam op twee manieren kunnen reageren tegen een virus. Enerzijds worden antilichamen aangemaakt die specifiek dat onderdeel van het virus gaan neutraliseren. Anderzijds traint het de T-lymfocieten of afweercellen in ons lichaam om het virus selectief aan te vallen en verdere verspreiding te verhinderen.
2. Waar zitten we momenteel met de ontwikkeling van een vaccin?
Internationaal onderzoek heeft sinds het begin van de pandemie al tot meerdere kandidaat-vaccins geleid. Verschillende van deze vaccins hebben reeds ook het stadium van menselijke proeven bereikt. Deze studies worden sneller afgerond dan voor andere vaccins, erkent Catry. Daarbij worden echter geen risico's genomen omtrent de volgorde van de verschillende ontwikkelingsfases.
In de eerste fase van de ontwikkeling van een kandidaat-vaccin wordt de veiligheid getest. Tegelijk wordt ook de optimale dosis bepaald aan de hand van proeven bij enkele tientallen mensen. In de tweede fase wordt de reactie bij enkele honderden testpersonen vergeleken met de reactie bij reeds genezen Covid-19-patiënten. In de derde én cruciale fase kijkt men of testpersonen die in de gemeenschap met het “wilde, circulerende virus” in contact zijn geweest, beschermd zijn. Het gaat daarbij om duizenden proefpersonen, van wie een deel een placebo krijgt, ofwel een injectie zonder het vaccin zelf. Op deze manier kan grondig bewijs worden geleverd dat het vaccin echt werkt.
Momenteel zitten verschillende kandidaat-vaccins in deze laatste fase. Zo ook het vaccin dat wordt ontwikkeld door AstraZeneca. Vandaag raakte echter bekend dat de proeven onderbroken worden nadat een proefpersoon ongewenste bijwerkingen heeft vertoond. Een onafhankelijke commissie moet nu onderzoeken of de bijwerkingen toevallig zijn, of te wijten aan het kandidaat-vaccin. “Dit toont nogmaals aan dat de juiste procedures gevolgd worden en dat een vaccin pas op de markt komt als het veilig en effectief is”, aldus Catry.
Wereldwijd zullen tienduizenden mensen in verschillende studies gedurende circa zes maanden worden opgevolgd. Ook daarna zullen alle nationale en internationale autoriteiten de gevaccineerde mensen nauwlettend in de gaten houden. “Het eerste vaccin wordt in het voorjaar (van 2021, nvdr.) in België verwacht”, zegt Catry. Het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) zal de doeltreffendheid en veiligheid van het vaccin in ons land van dichtbij opvolgen, in samenwerking met de eerstelijnsactoren, benadrukt het crisiscentrum.
3. Welke bescherming biedt vaccinatie?
Vaccinatie kan ons volledig beschermen tegen de ziekte of soms alleen maar de ernst van de symptomen verminderen, legt Catry uit. Los van individuele bescherming kan vaccinatie ook beletten dat we anderen besmetten. “Alleen de opvolging van de lopende studies zal ons kunnen vertellen welk type bescherming de Covid-19-vaccins bieden en voor hoelang.” Voor de mazelen, bijvoorbeeld, geldt er na vaccinatie bescherming voor het leven. Voor de griep moet de vaccinatie dan weer jaarlijks worden hernieuwd.
4. Wie zal als eerste het vaccin krijgen?
Catry wijst erop dat er aanvankelijk niet genoeg vaccins voorradig zullen zijn om alle Belgen die dat wensen in te enten. Er worden daarom prioritaire doelgroepen vastgelegd door de Hoge Gezondheidsraad.
In de eerste plaats gaat het om al het personeel in de gezondheidszorg. “En dit in de brede zin van het woord. Zodat zij kunnen blijven strijden tegen een mogelijke heropflakkering van de pandemie.”
Vervolgens komen diegenen aan de beurt die het meest kwetsbaar zijn voor een aanval van het virus. Denk aan 65-plussers (met of zonder extra risicofactoren) en mensen tussen 45 en 65 jaar met risicofactoren zoals suikerziekte, overgewicht, hoge bloeddruk of chronische longaandoeningen.
“Afhankelijk van de opvolging van de lopende studies en de behoefte op het terrein kunnen daar nog andere groepen bij komen.” Mensen met een laag risico op ziekte zullen pas ingeënt worden wanneer de prioritaire groepen gevaccineerd en beschermd zijn, benadrukt Catry. Zo kunnen we opnieuw een sterke verdedigingslinie opbouwen tegen Covid-19, klinkt het.
Catry wijst er ten slotte op dat er op dit moment geen vaccin is. De basismaatregelen in de strijd tegen het nieuwe coronavirus moeten dus nog steeds opgevolgd worden. Hij roept evenwel op om ook te “genieten van de activiteiten die binnen dit kader mogelijk zijn”. Want ook de mentale gezondheid heeft soms verzorging nodig in coronatijd.
Lees ook:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Aan tafel in het rusthuis van Erps-Kwerps weten ze niet dat Jean Meeus (95) een sterrenkundig genie is
Erps-Kwerps -
Studie: Engelse liedjesteksten zijn vandaag eenvoudiger en repetitiever
Wie de indruk heeft dat songteksten vroeger rijker aan woordenschat waren, heeft volgens een nieuwe studie wel degelijk een punt. Muziekwetenschappers onderzochten de teksten van 12.000 Engelstalige liedjes uit verschillende genres tussen 1980 en 2020 en kwamen tot de conclusie dat de teksten onder meer eenvoudiger en repetitiever zijn geworden. -
Drie Amerikaanse bedrijven wedijveren om toekomstige maanwagen
De NASA heeft drie bedrijven gekozen die een voertuig mogen ontwerpen waarmee astronauten tegen het einde van het decennium moeten kunnen rondrijden op de zuidpool van de maan. Dat heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie woensdag lokale tijd bekendgemaakt op een persconferentie. -
-
Jobat
Ontslag gekregen of genomen: op welke werkloosheidsuitkering kan je dan rekenen?
-
PREMIUM
EXCLUSIEF. Belgische wetenschappers ontdekken schadelijke roetdeeltjes in hersenen: “Ze stapelen zich op in belangrijke delen van ons brein”
Elke dag ademen we schadelijke roetdeeltjes in door luchtvervuiling. Dat ze in ons lichaam terechtkomen, wisten wetenschappers al. Maar Belgische onderzoekers aan de UHasselt hebben nu ontdekt dat ze niet alleen tot in onze hersenen raken, ze verzámelen zich daar ook in bepaalde delen. Om welke delen van ons brein gaat het? Wat zijn de gevolgen? En kan je er iets tegen doen? HLN-wetenschapsjournalist Martijn Peters vroeg het aan wetenschapper Kenneth Vanbrabant. -
Mijnenergie
Klopt jouw energiefactuur wel helemaal? En hoe betwist je een te hoge afrekening?
Af en toe berichten media over absurd hoge energiefacturen die bijvoorbeeld het gevolg zijn van een nulletje te veel of een vergeten komma. Dergelijke frappante fouten spot je als klant meteen. Maar soms duiken er ook afwijkingen op, die – hoewel ze minder in het oog springen - je toch een aardige duit kosten. Hoe stel je deze vast en op welke manier kan je ze aanvechten? Mijnenergie.be helpt je stap voor stap. -
PREMIUM
Neuroloog werpt licht op nieuwe studie over dementie: “Zo blijf je alle delen van je hersenen stimuleren”
-
Livios
Is een architect verplicht als je je woning wil renoveren?
-
Mysterie ontrafeld: wetenschappers ontdekken hoe eeneiige tweeling ontstaat
Wetenschappers van de universiteit van Maastricht hebben een ‘baanbrekende ontdekking’ gedaan. Zij zijn erin geslaagd een menselijke eeneiige tweeling te kweken, zonder daarbij een eicel of spermacel te gebruiken. Dankzij de kweek zien wetenschappers voor het eerst hoe zo’n tweeling ontstaat. “Dit kan vrouwen met zwangerschapsproblemen helpen.” -
PREMIUM
Warmt het klimaat echt veel sneller op dan verwacht?
2023 was wereldwijd het warmste jaar ooit gemeten, met een afwijking van 1,48°C ten opzichte van het pre-industrieel gemiddelde. Voor veel mensen zijn de onverwacht hoge temperaturen een teken dat de opwarming van de aarde sneller gaat dan voorspeld. Maar klopt dat wel? Zijn de klimaatmodellen te conservatief in hun voorspellingen van opwarming, en wat betekent dit voor de toekomst? -
Persoon die besmettingen met varkenslintworm in Lier veroorzaakte is geïdentificeerd