Waar staan we met ontwikkeling van coronavaccin? En wie krijgt het als eerste toegediend?
CoronavirusWereldwijd wordt er gezocht naar een vaccin tegen Covid-19. Het kandidaat-vaccin dat AstraZeneca probeert te ontwikkelen, kreeg een tegenslag te verwerken en staat momenteel on hold. De wijdverspreide berichtgeving rond vaccins noopte het Nationaal Crisiscentrum op zijn wekelijkse persconferentie tot het scheppen van klaarheid. Hoe werkt vaccinatie precies? Waar zitten we met de ontwikkeling van een vaccin? En wie zal het middel als eerste toegediend krijgen in ons land?
1. Hoe werkt vaccinatie precies?
Het principe van vaccinatie is om in contact te komen met een deel van het virus en afweer op te bouwen zónder erg ziek te worden. Het virusdeel dat men daarbij op het oog heeft, is niet levend en wordt het antigeen genoemd. In het geval van Covid-19 kozen de wetenschappers als antigeen voor een eiwit dat als een doorn uit de structuur van het virus steekt, het zogenoemde doorneiwit of spike protein.
Dit doorneiwit is de poort van het virus waartegen afweer wordt opgebouwd. Op deze manier wordt ook het griepvaccin samengesteld, legt interfederaal woordvoerder Boudewijn Catry uit. Na injectie van een vaccin zal ons lichaam op twee manieren kunnen reageren tegen een virus. Enerzijds worden antilichamen aangemaakt die specifiek dat onderdeel van het virus gaan neutraliseren. Anderzijds traint het de T-lymfocieten of afweercellen in ons lichaam om het virus selectief aan te vallen en verdere verspreiding te verhinderen.
2. Waar zitten we momenteel met de ontwikkeling van een vaccin?
Internationaal onderzoek heeft sinds het begin van de pandemie al tot meerdere kandidaat-vaccins geleid. Verschillende van deze vaccins hebben reeds ook het stadium van menselijke proeven bereikt. Deze studies worden sneller afgerond dan voor andere vaccins, erkent Catry. Daarbij worden echter geen risico's genomen omtrent de volgorde van de verschillende ontwikkelingsfases.
In de eerste fase van de ontwikkeling van een kandidaat-vaccin wordt de veiligheid getest. Tegelijk wordt ook de optimale dosis bepaald aan de hand van proeven bij enkele tientallen mensen. In de tweede fase wordt de reactie bij enkele honderden testpersonen vergeleken met de reactie bij reeds genezen Covid-19-patiënten. In de derde én cruciale fase kijkt men of testpersonen die in de gemeenschap met het “wilde, circulerende virus” in contact zijn geweest, beschermd zijn. Het gaat daarbij om duizenden proefpersonen, van wie een deel een placebo krijgt, ofwel een injectie zonder het vaccin zelf. Op deze manier kan grondig bewijs worden geleverd dat het vaccin echt werkt.
Momenteel zitten verschillende kandidaat-vaccins in deze laatste fase. Zo ook het vaccin dat wordt ontwikkeld door AstraZeneca. Vandaag raakte echter bekend dat de proeven onderbroken worden nadat een proefpersoon ongewenste bijwerkingen heeft vertoond. Een onafhankelijke commissie moet nu onderzoeken of de bijwerkingen toevallig zijn, of te wijten aan het kandidaat-vaccin. “Dit toont nogmaals aan dat de juiste procedures gevolgd worden en dat een vaccin pas op de markt komt als het veilig en effectief is”, aldus Catry.
Wereldwijd zullen tienduizenden mensen in verschillende studies gedurende circa zes maanden worden opgevolgd. Ook daarna zullen alle nationale en internationale autoriteiten de gevaccineerde mensen nauwlettend in de gaten houden. “Het eerste vaccin wordt in het voorjaar (van 2021, nvdr.) in België verwacht”, zegt Catry. Het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) zal de doeltreffendheid en veiligheid van het vaccin in ons land van dichtbij opvolgen, in samenwerking met de eerstelijnsactoren, benadrukt het crisiscentrum.
3. Welke bescherming biedt vaccinatie?
Vaccinatie kan ons volledig beschermen tegen de ziekte of soms alleen maar de ernst van de symptomen verminderen, legt Catry uit. Los van individuele bescherming kan vaccinatie ook beletten dat we anderen besmetten. “Alleen de opvolging van de lopende studies zal ons kunnen vertellen welk type bescherming de Covid-19-vaccins bieden en voor hoelang.” Voor de mazelen, bijvoorbeeld, geldt er na vaccinatie bescherming voor het leven. Voor de griep moet de vaccinatie dan weer jaarlijks worden hernieuwd.
4. Wie zal als eerste het vaccin krijgen?
Catry wijst erop dat er aanvankelijk niet genoeg vaccins voorradig zullen zijn om alle Belgen die dat wensen in te enten. Er worden daarom prioritaire doelgroepen vastgelegd door de Hoge Gezondheidsraad.
In de eerste plaats gaat het om al het personeel in de gezondheidszorg. “En dit in de brede zin van het woord. Zodat zij kunnen blijven strijden tegen een mogelijke heropflakkering van de pandemie.”
Vervolgens komen diegenen aan de beurt die het meest kwetsbaar zijn voor een aanval van het virus. Denk aan 65-plussers (met of zonder extra risicofactoren) en mensen tussen 45 en 65 jaar met risicofactoren zoals suikerziekte, overgewicht, hoge bloeddruk of chronische longaandoeningen.
“Afhankelijk van de opvolging van de lopende studies en de behoefte op het terrein kunnen daar nog andere groepen bij komen.” Mensen met een laag risico op ziekte zullen pas ingeënt worden wanneer de prioritaire groepen gevaccineerd en beschermd zijn, benadrukt Catry. Zo kunnen we opnieuw een sterke verdedigingslinie opbouwen tegen Covid-19, klinkt het.
Catry wijst er ten slotte op dat er op dit moment geen vaccin is. De basismaatregelen in de strijd tegen het nieuwe coronavirus moeten dus nog steeds opgevolgd worden. Hij roept evenwel op om ook te “genieten van de activiteiten die binnen dit kader mogelijk zijn”. Want ook de mentale gezondheid heeft soms verzorging nodig in coronatijd.
Lees ook:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Het zee-ijs rond de Noordpool bereikt jaarlijkse maximum: “Maar tegen 2050 kunnen we al periodes zónder ijs ervaren”
-
HLN Shop
Op safari in de Benelux: vijf zinderende ervaringen om na te jagen
Hou je van natuur en avontuur, staat een safari vermoedelijk hoog op je bucketlist. Geen tijd/budget om af te reizen naar Afrika? Het perfecte plan B bevindt zich net over de grens, in Hilvarenbeek: in de Beekse Bergen onderneem je een safari met alles erop en eraan zonder op het vliegtuig te moeten stappen. HLN Shop geeft een checklist mee van wat je niet mag missen op je Nederlandse dan wel Afrikaanse safaritocht. -
9
Eclipsgekte in Noord-Amerika: “Nog ergere files verwacht dan bij zonsverduistering van 2017”
Maandagmiddag zet een totale zonsverduistering 44 miljoen Amerikanen, Canadezen en Mexicanen in het donker. Miljoenen anderen zullen proberen binnen ‘the path of totality’ te raken, een 198 kilometer smalle strook van Montréal tot Mexico waarbinnen alle zonlicht even volledig verdwijnt. Wordt het echt zo spectaculair? Wij vroegen het aan oud-Nasa-sterrenkundige Fred Espenak (70). “We vrezen hier voor een nog groter verkeersinfarct dan na de vorige eclips van 2017.” -
-
Waarom 1 op de 10 Belgen dit weekend beter niet te veel buitenkomt: “We verwachten ook pollenwolken uit buitenland”
-
PREMIUM
Zo’n 40.000 Belgen leven met parkinson. Kunnen we de hersenaandoening ooit genezen?
De ziekte van Parkinson is een hersenaandoening die ongeveer 40.000 Belgen treft. Al decennialang buigen wetenschappers zich over de oorzaak van deze sluipende ziekte. Parkinson-expert professor Wim Vandenberghe (KU Leuven/UZ Leuven) werpt een blik op de laatste nieuwe studies en vertelt hoe dicht we bij een mogelijke remedie staan: “Ik ben hoopvol, maar realistisch.” -
Mijnenergie
Klopt jouw energiefactuur wel helemaal? En hoe betwist je een te hoge afrekening?
Af en toe berichten media over absurd hoge energiefacturen die bijvoorbeeld het gevolg zijn van een nulletje te veel of een vergeten komma. Dergelijke frappante fouten spot je als klant meteen. Maar soms duiken er ook afwijkingen op, die – hoewel ze minder in het oog springen - je toch een aardige duit kosten. Hoe stel je deze vast en op welke manier kan je ze aanvechten? Mijnenergie.be helpt je stap voor stap. -
PREMIUM
EXCLUSIEF. De wetenschapper achter de nieuwe Kiekeboes: “Niet kunnen tekenen heeft mij nooit tegengehouden om achter mijn droom aan te gaan”
-
Nieuw zwart gat ontdekt met Gaia-satelliet van ESA
-
Duizend vrouwen gezocht die vagina ter beschikking willen stellen van wetenschap
De Universiteit Antwerpen zoekt duizend vrouwen die hun geslachtsorgaan ter beschikking willen stellen voor nieuw onderzoek. Voor het Isala-project werkt de universiteit met “ambassadrices van vrouwelijke gezondheid”, klinkt het in een persbericht. -
HLN Shop
“Gebruik er verschillende door elkaar”: podoloog geeft raad bij het kiezen van jouw perfecte wandelschoenen
Bij velen onder ons kriebelt het al om deugddoende tochten te maken in het groen. Ben je nog geen volleerd wandelfanaat, maar wil je graag de draad oppikken? Trek dan een instapmodel wandelschoenen aan je voeten. HLN Shop gaat na met welk schoeisel je als beginnend wandelaar - figuurlijk dan - over rozen loopt. -
PREMIUM
HLN SKIWEERBERICHT. Wat mogen we verwachten in het paasweekend? “Grote verschillen in noorden en zuiden van de Alpen