Direct naar artikelinhoud
Coronavirus

Noors-Brits cruisebedrijf onder vuur na dood van Belgische passagier

Noors-Brits cruisebedrijf onder vuur na dood van Belgische passagier
Beeld Eric Fokke

De Noors-Britse cruisemaatschappij Hurtigruten ligt in eigen land zwaar onder vuur nadat het tekortgeschoten is in de aanpak van coronabesmettingen. Een 76-jarige Belg overleed na een cruise. Zijn zoon heeft vele vragen.

Hurtigruten vervoert al meer dan een eeuw personen, post en materialen op schepen langs de Noorse kust. Internationaal is de rederij vooral bekend als cruisemaatschappij die zeereizen maakt die tot de mooiste ter wereld worden gerekend. Maar het Noorse bedrijf, dat sinds 2015 in Britse handen is, komt in eigen land momenteel vooral in het nieuws vanwege de wijze waarop het coronabesmettingen aanpakt. Noorse media schetsen een weinig rooskleurig beeld.

Het dieptepunt is een verhaal met een Belgische link, dat vorige week naar buiten kwam. Op 8 april publiceerde de hoogste baas van het prestigieuze bedrijf, Daniel Skjeldam, een vrolijke foto op Instagram en schreef hij erbij dat zijn schepen coronavrij zijn dankzij het harde werk van “de extreem competente mensen in onze organisatie”. Op dat moment was de 76-jarige Albert Facq aan het vechten voor zijn leven in een Belgisch ziekenhuis.

Besmet aan boord

Facq en zijn vrouw maken in maart een cruise langs de Engelse zuidkust met de Fridtjof Nansen. Halverwege wordt Facq ziek en aan het eind krijgt hij ook koorts. Hoewel de hele wereld vanwege het coronavirus op zijn kop staat, legt de scheepsarts geen verband. Maar meteen na thuiskomst in België test Facq positief. Na weken op intensieve zorg overlijdt hij op 15 april.

Zoon Joeri Facq bevestigt het relaas in de Noorse media. Hoewel het niet te bewijzen is, vermoedt hij dat zijn ouders, samen met een bevriend Nederlands stel, aan boord van het schip zijn besmet. “Het was een cruise van elf, twaalf dagen. Ik lees dat de meeste mensen twee tot tien dagen nadat ze besmet geraakt zijn, ziek worden. Mijn ouders kregen halverwege de reis klachten.”

Hij beschrijft hoe zijn besmette ouders en een bevriend en eveneens besmet Nederlands stel met taxi en trein vanaf het Engelse Portsmouth naar huis reizen. “Hoeveel mensen hebben zij onderweg besmet?”

Het is een van de vele vragen waarmee hij zit. “Het is onbegrijpelijk dat nooit een verband met corona is gelegd en dat Hurtigruten niets ondernam nadat het Nederlandse stel in april het bedrijf op de hoogte gebracht had van hun ziekte en het overlijden van mijn vader. Mijn mails werden amper beantwoord, eigenlijk pas toen dit verhaal onlangs in de Noorse media verscheen.”

Scheepsartsen

Hurtigruten blijft intussen volhouden dat zijn schepen coronavrij over de golven glijden. Tot op 31 juli de Roald Amundsen afmeert in Tromsø, na de tweede Spitsbergen-reis van die maand. Al snel liggen er bemanningsleden in het ziekenhuis. Ook deze scheepsarts zag geen verband met corona, maar de artsen in het ziekenhuis zijn daar binnen enkele minuten al van overtuigd.

Hurtigruten had beter kunnen weten, zo bleek snel. Op 29 juli stelt een Noorse huisarts een besmetting vast bij een passagier die een week eerder, tijdens de eerste Spitsbergen-reis, aan boord was. Hij informeert Hurtigruten onmiddellijk. Pas twee dagen later alarmeert het bedrijf personeel en passagiers van de twee Spitsbergen-reizen. Momenteel staat de teller op 71 besmette bemanningsleden en passagiers.

De communicatie met de scheepsarts verloopt zo slecht dat de gemeente Tromsø de verantwoordelijkheid op het schip overnam. De Noorse publieke omroep NRK meldt dat een arts en twee verpleegsters aan boord, alle drie Filipijnen, zonder de nodige Noorse papieren werken. De tweede arts aan boord, een Noor, heeft wel de nodige papieren, hoewel die hem, zo onthult NRK, twee keer eerder zijn ontnomen. De politie start een onderzoek naar mogelijke strafbare feiten en Hurtigruten-directeur Bent Martini wordt tijdelijk uit zijn functie gezet.

Personeelsleden van het schip klagen in e-mails aan de gemeente over de gang van zaken aan boord. Iemand beschrijft hoe een collega die duidelijk ziek was zonder beschermingsmiddelen passagiers bediende. Een ander schrijft over een bijeenkomst voor het personeel waar geen beschermingsmateriaal werd gebruikt en afstand houden moeilijk was. “Twaalf uur later kregen we melding dat 36 personeelsleden besmet waren. Velen van hen waren bij die bijeenkomst”, schrijft de bron volgens NRK.

Kritisch rapport

Het Noorse Directoraat voor de Zeevaart publiceerde vorige week een kritisch rapport over de gang van zaken op de Roald Amundsen. Daaruit blijkt ook dat al gedurende de eerste trip naar Spitsbergen bemanningsleden in de ziekenboeg lagen. Maar er ging geen alarmbel af.

Hurtigruten zelf werkt nog aan analyse, klinkt het. Het bedrijf erkent dat er fouten zijn gemaakt, betreurt dat zeer en zegt dat routines nu aangescherpt zijn. Onderzoek van de politie naar strafbare feiten loopt nog en kan eventueel leiden tot boetes of zelfs gevangenisstraf.

Voor de familie Facq en de echtgenote van de overleden Albert Facq is het lastig om het leven weer op te pakken. “Mijn moeder is genezen”, zegt zoon Joeri, “maar het is moeilijk. Ze waren 52 jaar getrouwd en deden alles samen, het huishouden, de boodschappen, reizen. Dat valt nu in één klap weg. Ze valt geregeld in een zwart gat. Dan zegt ze: ik leef niet, ik overleef. Het is moeilijk als je zo aan elkaar gehecht bent, en één van beiden valt weg.”