"Uitgemaakt voor slet" en "iedereen legde schuld bij mij": slachtoffers gelekte naaktbeelden getuigen

Zeven jaar geleden brak voor Femke, vandaag 20, de hel los. “Het was vrijdagavond en terwijl zowat al mijn vrienden op een feestje waren, zat ik thuis. Plots kreeg ik telefoon: een vriendin vertelde dat een jongen naaktfoto’s van mij toonde aan iedereen die ze wilde zien. Mijn eerste gedachte? Uit het raam springen. Alles was beter dan wat mij te wachten stond.”

De bewuste foto’s had Femke in alle vertrouwen naar de jongen in kwestie gestuurd. “Hij was populair en ik vond hem leuk. Ik stond er niet bij stil dat zoiets kon gebeuren, en was ook een van de eerste meisjes in mijn omgeving die hier het slachtoffer van werd.” Dat eerste weekend werd Femke overspoeld met berichten. “Ik kreeg de foto’s zelf toegestuurd en werd uitgemaakt voor slet en hoer. Het duurde jaren vooraleer de storm ging liggen. Stapte ik op de bus, dan werd net luid genoeg gezegd ‘dat ik die ene van die naaktfoto’s was’. Had ik met iemand ruzie, dan dreigden ze ermee de foto’s naar mijn ouders te sturen. Een jaar geleden nog sprak iemand mij aan dat de beelden met naam en toenaam op een pornosite stonden. Ik heb dat toen gerapporteerd, maar heb niet meer durven kijken of ze zijn weggehaald. Op die site stonden duizenden jonge meisjes.”

Al die tijd hield Femke haar verhaal verborgen voor haar familie. “Mijn ouders zouden niet begrepen hebben dat ik op zo’n jonge leeftijd met seks bezig was. Ik weet dat ze intussen op de hoogte zijn, maar een gesprek hebben we er nooit over gevoerd.”

Op haar vijftiende belandde Femke in een zware depressie, die tot een zelfmoordpoging leidde. “Ik zeg niet dat het uitlekken van mijn foto’s daar de directe aanleiding toe was, maar het had er zeker mee te maken. Ik had geen zelfrespect meer. Seks was voor mij iets vluchtigs geworden, ik deed heel wat dingen omdat het toch niet meer leek uit te maken en was vervreemd van mezelf.”

Bovenal kampte Femke met een immens schuldgevoel. “Als iedereen tegen je zegt dat je slimmer had moeten zijn en dat het je eigen schuld was, dan geloof je dat. Vandaag weet ik beter. Er is niks mis met sexting, het hoort bij je seksuele ontwikkeling. Ik heb intussen een aantal jaren een fijne en stabiele relatie, en doe het nog steeds. Het taboe moet op het ongevraagd doorsturen van naaktbeelden komen te liggen, niet op het delen van zulke beelden in een intieme sfeer.”

Bij de 26-jarige Steffie horen we een soortgelijk verhaal. Ook zij was 14 toen haar naaktfoto’s de school rondgingen, ook zij kreeg het jarenlang flink te verduren. “Ik was verliefd op een jongen en wilde zijn aandacht, geen seconde stond ik stil bij de mogelijke consequenties. Hij overigens evenmin: hij had mijn foto’s domweg doorgestuurd naar een paar vrienden om op te scheppen. Het zijn zij die de foto’s vervolgens de wereld instuurden. Dat neemt niet weg dat mijn vertrouwen enorm geschonden was. Ik voelde me verraden en schaamde mij diep. Bij iedereen die te lang naar me keek, dacht ik dat ze de foto’s hadden gezien. Ik verloor mijn zelfrespect en kreeg een depressie.”

Op hulp kon Steffie niet rekenen. “Mijn schooldirectie legde de schuld bij mezelf. ‘Dat was niet slim hé meisje, dat had je maar niet moeten doen’ kreeg ik te horen. Ook bij mijn ouders ving ik bot. In eerste instantie waren ze over hun toeren, daarna daalde ik al snel in hun achting. Ik werd niet meer serieus genomen. Maakte ik me op, dan schampte mijn broer: ‘ga je dadelijk weer voor een webcam zitten?’ Bij elke discussie kreeg ik zo’n steek onder water. Op psychologische bijstand moest ik niet hopen. Naar een psycholoog gaan voor iets wat mijn eigen schuld was, zeker? Dat zou het toppunt zijn. Uiteindelijk liet het diepe sporen na binnen ons gezin. Mijn band met mijn ouders zal nooit meer hetzelfde zijn.”

Pas aan het einde van haar middelbare studies wist Steffie de knop om te draaien. “In de pers, en daarna in een les, kwam ter sprake hoe het ongevraagd doorsturen van foto’s een misdrijf is. Zij waren in fout, niet ik. Dat besef was een belangrijk kantelpunt.” Vandaag verdient Steffie de kost als naaktmodel. “Ja, de kans bestaat dat iemand die foto’s vindt en ze doorstuurt. ‘Maak maar reclame’, denk ik dan. Die foto’s zijn met wederzijdse en zelfs schriftelijke toestemming gemaakt, ik ben er trots op.”

De naaktfoto’s van Annelies (* 40) zijn dan wel nooit gelekt, ze herkent wel het gevoel van onmacht en schuld. “Een vijftal jaar geleden had ik een affaire. Na een avond samen in bed te hebben doorgebracht, maakte mijn minnaar een aantal foto’s van mij. Het gebeurde in een fijne en intieme sfeer, ik begrijp nog steeds hoe dat is kunnen gebeuren.” Wat ze echter niet had verwacht, is dat die foto’s ooit het daglicht zouden zien. “Een gemeenschappelijke vriend hintte dat hij weet had van de foto’s. Ik heb mijn minnaar daarmee geconfronteerd, en hij gaf toe: hij had mijn foto’s getoond om te bewijzen dat hij een affaire met me had. Dat hij daarmee iets fout deed, daarvan was hij zich niet bewust.”

Een stevige discussie deed hem niet van gedachten veranderen. “’Dat zijn toch mooie foto’s, bijna kunst. En ze zijn op mijn computer blijven staan, wat is het probleem?’, klonk het. Ik schrok ervan dat hij überhaupt de moeite had gedaan om de beelden op zijn pc te zetten. Maar ik had toestemming gegeven dat hij ze mocht nemen, en dus waren ze ook van hem geworden, zo redeneerde hij. Vandaag weet ik dat ik had kunnen eisen om de foto’s weer te verwijderen. Ik ben inmiddels gescheiden en durf tijdens het daten nog steeds aan sexting te doen, maar ik denk wel twee keer na over wat voor foto's ik doorstuur."

(*) Annelies vertelt haar verhaal onder een schuilnaam. Haar echte naam is bekend bij de redactie.

Drie vrouwen die jarenlang met schuldgevoelens kampten, hebben vandaag alle drie dezelfde boodschap: “Normaliseer sexting, leg de schuld bij diegenen die de foto’s lekken en durf stappen te ondernemen als je het slachtoffer van wraakporno wordt. Het is een misdrijf, en de daders kunnen er zwaar voor gestraft worden. Jij hoeft je nergens over te schamen.”