Gouden Leeuw op filmfestival Venetië naar ‘Nomadland’ van Chloé Zhao

De in prachtig gloedvol natuurlijk licht gefilmde roadmovie van de in China geboren 38-jarige regisseur gaat over de moderne nomaden van Amerika, de zestigers die hun hebben en houden verloren bij de jongste crisis en nu van baantje naar baantje trekken in hun campers. Hoofdpersonage is de verse dakloze Fern, die haar weg tracht te vinden aan de achterkant van de Amerikaanse droom. Een hoofdrol van tweevoudig Oscar-winnaar Frances McDormand (voor Fargo en Three Billboards Outside Ebbing Missouri).

Zhao gold al enige tijd als een van de grote filmbeloften, vanwege haar eerste twee, op en om het Indianenreservaat in South Dakota gedraaide drama’s Songs My Brothers Taught Me en The Rider, haar doorbraakfilm over een zwaar gewond geraakte rodeorijder. Voor beide films werkte de regisseur met amateuracteurs, wat ze doorzette in Nomadland: veel van de personages en permanente camperbewoners die McDormands Fern onderweg treft, spelen een variatie op zichzelf. Zhao baseerde het script op het non-fictie werk Nomadland: Surviving America in the Twenty-First Century (2017), waarin Jessica Bruder de wereld van de door het weidse Amerikaanse westen zwervende nieuwe daklozen op leeftijd optekende.

De als Zhao Ting in Peking geboren cineast kende als dochter van een Chinese staalvorst een Britse kostschooljeugd en middelbare schooltijd in Los Angeles, waarna ze in de Verenigde Staten politicologie en film studeerde. Ze is de eerste vrouwelijke regisseur die de Gouden Leeuw wint sinds Sofia Coppola, die in 2010 haar drama Somewhere bekroond zag door juryvoorzitter Quentin Tarantino. Behalve dat ze gevierd wordt als de nieuwe stem van de onafhankelijke Amerikaanse cinema, is Zhao ook al opgenomen door het Hollywood-grootkapitaal: haar volgende, al gedraaide film is het nieuwe superhelden Marvel-spektakel Eternals.

De winst voor Nomadland, een productie van de vorig jaar door Disney overgenomen studio Searchlight Pictures, komt in een editie waarin juist die Amerikaanse titels schaars waren. Vanwege de coronacrisis, die maakt dat studio’s hun waar droog houden, hopend op betere tijden.

De uitreiking vond plaats in de vanwege de virusvoorschriften slechts voor een derde gevulde grote zaal van het festivalpaleis op het Lido, waar de Italiaanse filmbobo’s en internationale regisseurs en acteurs, voor zover die konden invliegen, de galakledij zo elegant mogelijk combineerden met hun mondkap.

Overige prijzen

De Zilveren Leeuw, ook wel de tweede prijs genoemd, ging naar cineast Kiyoshi Kurosawa en diens sfeervolle huwelijk-spionagethriller Wife of a Spy, waarin de naderende Tweede Wereldoorlog druk uitoefent op de Japans-Amerikaanse relaties en vriendschapsbanden.

De Grote Jurypijs werd gewonnen door Nuevo Orden, Michel Franco’s weinig vrolijke kijk op het Mexico in de nabije toekomst, wanneer de tussen superrijk en superarm gerekte samenleving gewelddadig knapt.

De coppa volpi voor beste actrice ging naar de Britse Vanessa Kirby. Die was favoriet vanwege haar rol als aanstaande moeder die een helse bevalling meemaakt in Pieces of a Woman, het Engelstalige debuut van de Hongaarse filmmaker Kornél Mundruczó.

De prijs voor beste acteur ging naar de Italiaan Pierfrancesco Favino, voor zijn rol als een in de jaren zeventig door een linkse aanslag getroffen vader in Padrenosta. 

De Speciale Juryprijs ging naar de Russische veteraan Andrej Kontsjalovski, die in de zwart-wit aanklacht Dorogie Tovarischi! (Dear Comrades!) laat zien hoe rücksichtslos de KGB en de lokale partijtop afrekenden met stakende fabrieksarbeiders, in de Sovjet-Unie van begin jaren zestig.

De 77ste editie van ’s werelds oudste filmfestival betrof het eerste grote internationale culturele evenement in pandemietijd en verliep zonder opvallende strubbelingen. Wel waren er minder bezoekers in de in capaciteit gereduceerde zalen, waar iedereen verplicht een mondkap droeg.