Direct naar artikelinhoud
AchtergrondCoronavirus

Experts roepen op om regels te volgen, anders dreigt lockdown

Mensen winkelen in de Nieuwstraat in Brussel, waar een algemene mondmaskerplicht geldt.Beeld Tim Dirven

De kritieke kaap van 1.000 coronabesmettingen per dag nadert volgens wetenschappers ‘verontrustend snel’. Zij waarschuwen dat een striktere naleving van de regels nodig is. Anders dreigt een verstrenging of een nieuwe lockdown.

Het aantal coronabesmettingen stijgt weer exponentieel. Volgens epidemioloog Pierre Van Damme (UAntwerpen), biostatisticus Geert Molenberghs (UHasselt/KU Leuven) en viroloog Marc Van Ranst (KU Leuven) staat ons land op het punt de kritieke kaap van 1.000 besmettingen per dag te overschrijden. Volgens de laatste weekcijfers, berekend tot 9 september, zitten we op 636 per dag. Het reproductiegetal, het aantal mensen dat een besmette persoon aansteekt, is gestegen naar 1,36. In West- en Oost-Vlaanderen schommelt dat cijfer al rond de 1,5.

“Het is een gevolg van terugkerende vakantiegangers, de heropening van de scholen en bij sommigen een moeheid tegenover de maatregelen”, zegt Van Damme. “We moeten beseffen dat het virus weer heel sterk aanwezig is in de samenleving.” Dat is ook te merken aan de stijgende ziekenhuisopnames. Op 12 september werden 260 ziekenhuisbedden ingenomen door Covid-19-patiënten, waarvan 68 op intensieve zorg. “Verontrustend”, zegt Van Damme. “De stap van jonge naar oudere mensen gaat trager dan tijdens de eerste golf, maar moeten we goed bewaken.”

Biostatisticus Molenberghs geeft aan dat België in de zomer enkele uitbraken telde die los van elkaar stonden. Nu duiken overal coronahaarden op, vooral door contacten binnen families en vriendengroepen. “Landelijk zijn nu bijna drie op de honderd getesten positief, in Brussel al bijna zes per honderd.” Er wordt weliswaar meer getest dan vroeger, maar omdat we verdubbelingen van de cijfers zien, is er volgens hem “duidelijk meer aan de hand”.

De wetenschappers geven aan dat we ons te weinig houden aan de bestaande maatregelen. “Hét probleem is dat bestaande regels, zoals de bubbel van vijf, onvoldoende nageleefd worden”, zegt Van Ranst. “Ze worden in open brieven zelfs in vraag gesteld. De stelling van critici ‘dat we moeten leren leven met het virus’ is horror voor virologen. Dat doe je niet zonder gevolgen.”

Veiligheidsraad

Dwingt het virus ons straks in een nieuwe lockdown? “Spanje nadert dat punt al”, zegt Molenberghs. “Ook de Fransen hebben de draaiboeken klaar. Als wij de curves niet onder controle krijgen, kan een tijdelijke lockdown ook hier de enige mogelijkheid zijn.”

UGent-rector Rik Van de Walle bepleit alvast een versnelde bijeenkomst van de Veiligheidsraad. Die staat nu gepland op 21 september. Een vervroeging is voorlopig niet aan de orde, is te horen in regeringskringen. De verschillende ministeries houden deze woensdag wel een voorbereidende vergadering. 

Volgens Molenberghs moet de kernboodschap zijn dat het virus moet worden verslagen in informele kring, waar momenteel de meeste infecties zijn. “Als je iets regelmatiger mensen wil zien, let er dan op dat het altijd dezelfden zijn. Als je vaak anderen wil zien, laat dan telkens een periode van veertien dagen tussen je contacten.”

Op het Vlaamse niveau versterkt minister van Volksgezondheid Wouter Beke (CD&V) intussen de lokale contactopsporing. Elke zorgraad krijgt per regio ruim 93.000 euro en de bijstand van één van de zestig centrale agenten, verneemt De Morgen. De tracing verloopt nu ook sneller. Aan het einde van de zomer werd de helft van de contacten van nieuw geteste patiënten binnen de twee dagen bereikt. Aan het begin van de zomer lukte dat bij twee op de honderd.

Toch waarschuwen de experts dat zelfs versterkte contactopsporing in elkaar kan klappen als het aantal besmettingen te snel toeneemt. “Duizend nieuwe besmettingen per dag is het cijfer waarop de contacttracing naar adem zal snakken”, zegt Molenberghs. “Daar zitten we dus heel dichtbij.”