De open brief werd onder meer ondertekend door UGent-rector Rik Van de Walle, decaan van de faculteit Geneeskunde Piet Hoebeke en gedelegeerd bestuurder van het UZ Gent Eric Mortier. De wetenschappers stellen dat we overspoeld worden met cijfers over de COVID-19-epidemie, maar omdat we niet weten wat ze betekenen verliezen we de motivatie om de maatregelen te volgen.

LEES OOK. UGent-rector vraagt overheid om langetermijnvisie voor coronavirus: “Wat is het doel? Niemand die het weet of meedeelt”

“Experten - wetenschappers en andere - én beleidsverantwoordelijken moeten aangeven wat ze weten en wat ze niet weten. Leren omgaan met het nieuwe coronavirus vereist leren omgaan met onzekerheid”, stelt de brief. “We vragen dus volledige en eerlijke duiding op basis van (evoluerend) wetenschappelijk inzicht. We roepen de overheid op om maximaal toegang te verschaffen tot relevante data, uiteraard met strikte naleving van privacy- en andere regelgeving. Alleen op die manier kan een duurzaam draagvlak voor het coronabeleid tot stand komen. Alleen op die manier kan van de bevolking de nodige motivatie en bereidheid om het beleid na te leven, verlangd worden.”

Veranderde context

De coronacijfers moeten in hun context geplaatst worden, aldus de ondertekenaars. “Het aantal bevestigde SARS-CoV-2 gevallen ‘van nu’ zonder meer vergelijken met het aantal ‘van toen’ is betekenisloos en kan leiden tot foute conclusies. De context vandaag is immers niet dezelfde als de context die we bijvoorbeeld kenden in maart. Toen werden enkel patiënten getest wanneer ze opgenomen werden in het ziekenhuis en dus ernstig ziek waren.”

“Vandaag worden vooral asymptomatische mensen getest: na terugkeer uit een buitenlandse rode of oranje zone, na risicocontact, bij lokale uitbraken, enz. Deze teststrategie laat ons beter toe om, mits wetenschappelijk verantwoorde interpretatie van de resultaten, sneller maatregelen te nemen waar en wanneer dat nodig is. We roepen op om de mate waarin getest wordt verder op te drijven. Breed en voldoende testen is immers van cruciaal belang om tot een effectief en efficiënt coronabeleid te kunnen komen”, schrijven de wetenschappers.

“Geen transparantie”

Volgens de open brief is de positiviteitsratio, het aantal positieve SARS-CoV-2-testen ten opzichte van het totaal aantal uitgevoerde testen, een relevantere parameter dan het aantal bevestigde besmettingen. “Maar ook dit cijfer dient genuanceerd te worden, vermits het evenzeer afhankelijk is van de gevolgde teststrategie: de positiviteitsratio hangt af van wie wel of niet getest wordt; hij is slechts een weergave van de infectiegraad binnen de geteste populatie. Op dat vlak is er momenteel geen transparantie.”

Ook het reproductiegetal is niet zaligmakend, menen de ondertekenaars. “Het is een belangrijke indicator maar ook hiervoor geldt dat hij afhankelijk is van de gevolgde teststrategie of van de hospitalisatiestrategie wanneer het reproductiegetal wordt berekend op basis van het aantal hospitalisaties. Reproductiegetallen die op verschillende tijdstippen werden berekend met elkaar vergelijken, kan misleidend zijn.”

Vooral jongeren

Dat op dit ogenblik vooral jongeren besmet worden, verklaart volgens de wetenschappers mede waarom geen dramatische stijging in het aantal ziekenhuisopnames en overlijdens wordt waargenomen. “Beide indicatoren zijn erg belangrijk, belangrijker dan het aantal bevestigde SARS-CoV-2-besmettingen tout court. Ze geven een beeld van het aantal besmettingen in risicogroepen en van de potentiële belasting van (en druk op) onze zorgsector (ziekenhuizen, woonzorgcentra, mantelzorg, enz.). We pleiten ervoor om in de media en op andere fora de nodige aandacht te besteden aan deze indicatoren. We pleiten er tevens voor om de (verwachte) evolutie van deze indicatoren sterk te laten meespelen wanneer coronabeleid wordt vastgelegd, opgevolgd of bijgestuurd.”