En toen ging Loekasjenko bedelen bij oom Poetin

Rusland gaat de Wit-Russische president Loekasjenko ondersteunen met een lening van 1,3 miljard euro. Dat heeft president Poetin bekendgemaakt in zijn eerste ontmoeting met Loekasjenko sinds de volksopstand in Wit-Rusland.

Poetin ontving de noodlijdende Loekasjenko maandag in Sotsji. De lichaamstaal van de presidenten was alleszeggend over de machtsverhoudingen: een zwetende Loekasjenko boog op het puntje van zijn stoel smekend richting de Russische president, terwijl Poetin koeltjes achterover leunde.

Met de lening laat Poetin zien dat hij bereid is om Loekasjenko overeind te houden, ondanks de aanhoudende demonstraties van de Wit-Russische bevolking voor een machtsoverdracht. Poetin sprak ook zijn steun uit voor militaire samenwerking, meer onderlinge handel en een plan van Loekasjenko om de Wit-Russische grondwet aan te passen.

Uniestaat

Maar de Russische president hield zich voor de camera op de vlakte over het ingrijpendste gespreksonderwerp: de stichting van een uniestaat tussen Rusland en Wit-Rusland, waarbij Poetin grote invloed krijgt over economische en bestuurlijke aangelegenheden in Wit-Rusland. Poetin drong voorafgaand aan de ontmoeting aan op die uniestaat, maar zei na vier uur met Loekasjenko niets over gemaakte afspraken.

Loekasjenko laat al weken merken bereid te zijn tot een uniestaat. Hij noemde Rusland gisteren “een grote broer” met wie Wit-Rusland een “gemeenschappelijk vaderland” deelt. Voor hij in eigen land in problemen kwam, verzette Loekasjenko zich tegen de uniestaat omdat die een aanval van Poetin zou zijn op de soevereiniteit van Wit-Rusland.

Maar nu ligt zijn toekomst in handen van Rusland. Loekasjenko gebruikt de ontmoeting in Sotsji om te laten zien dat hij cruciale rugdekking heeft. Afgelopen zondag gingen meer dan honderdduizend mensen voor de zesde week op rij de straat op. De politie arresteerde bijna duizend demonstranten. Op video’s is te zien hoe agenten deelnemers van de vreedzame demonstraties in elkaar slaan. In provinciestad Zjodino sloeg een agent een ongewapende vrouw met een vuistslag tegen het asfalt.

Oppositie

De onderhandelingen tussen Poetin en Loekasjenko worden met diep wantrouwen gevolgd door de Wit-Russische bevolking. Oppositieleider Svetlana Tichanovskaja, winnaar van de presidentsverkiezingen volgens de demonstranten, schreef in een open brief aan Loekasjenko dat ze de afspraken met Poetin niet zal erkennen. “Alle verdragen die ondertekend worden door een onwettige president zullen herzien worden door de nieuwe leiding”, aldus Tichanovskaja. “Het spijt me zeer dat u besloten heeft een dialoog te voeren met een dictator, en niet met de Wit-Russische bevolking.”

Ook de Europese Unie volgt de onderhandelingen met achterdocht. De Franse president Macron vroeg Poetin in een telefoongesprek de wil van de Wit-Russische bevolking te respecteren. Maar de EU heeft grote moeite om een eensgezind standpunt in te nemen over de situatie in Wit-Rusland. Lidstaten steggelen al weken over sancties na het zware geweld van Loekasjenko’s ordetroepen tegen de bevolking.

Poetin riep het Westen op zich niet te bemoeien met Wit-Rusland. Poetin gelooft dat het Westen voortdurend revoluties ontketent in landen die de president tot de Russische invloedssfeer rekent. Hij beloofde dat Russische soldaten die gisteren naar Wit-Rusland vertrokken voor oefeningen aan de Poolse grens, daarna weer terugkeren naar Rusland.