Onderzoekers vinden voor het eerst een Fenicische wijnpers uit de IJzertijd
Archeologen hebben in Libanon een wijnpers van de Feniciërs gevonden uit de IJzertijd. Hoewel wijn voor de Feniciërs erg belangrijk was, is het de eerste keer dat in hun thuisland een installatie om wijn te maken is ontdekt. De wijnpers was gemaakt uit een waterdichte en duurzame pleister van kalksteen en potscherven, een techniek die later door de Romeinen verder ontwikkeld werd.
Wijn was erg belangrijk in het Middellandse Zeegebied tijdens de IJzertijd, die in het gebied van 1200 tot 550 v.C. loopt. Aangenomen wordt dat de Feniciërs, de inwoners van het centrale kustgebied van de Levant, een belangrijke rol gespeeld hebben in de verspreiding en het populair worden van wijn in het gebied. Toch was er in hun thuisland nog nooit een installatie gevonden om wijn te maken, tot nu.
In Tell el-Burak is nu een goed bewaarde wijnpers gevonden uit de 7e eeuw v.C. Tell el-Burak is een archeologische site die sinds 2001 wordt opgegraven door een Libanees-Duits team.
Dit Tell el-Burak Archeological Project heeft de overblijfselen blootgelegd van een kleine Fenicische nederzetting, die bewoond werd van de late 8e eeuw tot het midden van de 4e eeuw v.C. Waarschijnlijk werd de nederzetting gesticht door de nabijgelegen stad Sidon, om de stad te voorzien van landbouwproducten. Tell el-Burak ligt in een vruchtbare vlakte tussen de Middellandse Zee en een rij heuvels, en er staan nu vooral fruitbomen.
Aan de zuidwestelijke en zuidoostelijke kant werd Tell el-Burak begrensd door een 2,5 meter brede muur en het is ten zuiden van die muur dat de goed bewaarde wijnpers ontdekt is. De pers was gebouwd op de helling van een heuvel.
Duurzaam, waterdicht materiaal
Het team onderzocht de constructie van de pers en de materialen die gebruikt werden bij de bouw ervan. Uit analyses bleek dat de wijnpers gemaakt is met een pleister van kalksteen en verpulverde ceramiek.
"Het kon moeilijk zijn om kalkpleister van goede kwaliteit te produceren", zo zeggen de auteurs van de studie over de wijnpers. "De Feniciërs verfijnden het proces door gerecycleerde ceramiekscherven te gebruiken. Dat maakte het mogelijk om betere en tegelijk ook meer stabiele gebouwen te bouwen."
In het zuiden van Fenicië was er een lokale en innovatieve traditie van het maken van kalkpleister ontstaan, zo voegen ze eraan toe. "De afgewerkte pleister was bestand tegen water en erg stevig. De Romeinen namen deze techniek over om hun gebouwen te maken."
Aan de Universität Tübingen worden momenteel nog organische residuen onderzocht om uit te maken of twee andere bepleisterde structuren die in Tell el-Burak gevonden werden, ook iets te maken hadden met de productie van wijn.
Grote wijngaarden
Eerder onderzoek in Tell el-Burak had al aangetoond dat er in het gebied rond het dorp op grote schaal druiven verbouwd werden.
"We nemen aan dat er op grote schaal wijn geproduceerd werd gedurende verschillende eeuwen. Voor de Feniciërs was wijn erg belangrijk - ze gebruikten ook wijn in religieuze ceremonieën", zeggen de auteurs.
De eerdere ontdekking van een grote hoeveelheid amforen - die vaak gebruikt werden om vloeistoffen en andere voedingsmiddelen te transporteren - wijst erop dat de Feniciërs hun wijn ook verhandelden.
"De stad Sidon lag op de handelsroutes in het oosten van de Middellandse Zee. De Feniciërs speelden een belangrijke rol in de verspreiding van wijn in het Middellandse Zeegebied en hun traditie van het drinken van wijn werd doorgegeven aan Europa en Noord-Afrika."
Tot nu toe waren er echter weinig bewijzen voor de productie van wijn in Fenicië, zeggen de auteurs. "Deze nieuwe ontdekking geeft ons veel aanwijzingen over hoe de pioniers van de wijn de drank produceerden."
De studie van de onderzoekers van het Biblisch-Archäologischen Institut, het Competence Center Archaeometry - Baden-Württemberg (CCA-BW) van de Universität Tübingen en de American University in Beirut is gepubliceerd in Antiquity. Het Tell el-Burak Archaeological Project is een gezamenlijk project van de American University of Beirut, het Sonderforschungsbereichs 1070 van de Universität Tübingen, de Universität Mainz en de Orient Abteilung van het Deutschen Archäologischen Instituts. Dit artikel is gebaseerd op een persbericht van de Universität Tübingen.
