Direct naar artikelinhoud
InterviewCoronavirus

Viroloog Emmanuel André: ‘Nu zien we de gevolgen van oproepen tot laisser-faire’

Emmanuel André: ‘Verschillende wetenschappers zoals Pierre Van Damme en Erika Vlieghe hebben al gewezen op het gevaar. Ook Marc Van Ranst zegt dat het nu tijd is voor actie.’Beeld Thomas Nolf

Het aantal nieuwe besmettingen met het coronavirus is de kaap van de duizend per dag voorbij. Hoog tijd voor actie, vindt ook microbioloog Emmanuel André (KU Leuven). ‘Maar bij nieuwe maatregelen moeten we heel duidelijk zijn over het doel en hoe lang ze gelden.’

Door de schoolstart en de terugkeer van de vakantiegangers klimt het aantal besmettingen met het coronavirus in ons land weer.  Het symbolische getal van duizend besmettingen – ettelijke keren meer dan de paar honderd die ons land in een lockdown dwongen – viel op vrijdag.  “Die duizend nieuwe besmettingen is natuurlijk hoog”, zegt Emmanuel André, die aan het begin van de crisis naast Sciensano-viroloog Steven Van Gucht zat om elke dag de nieuwe cijfers te melden. Tot hij ontslag nam als interfederaal woordvoerder. 

“Maar het is vooral de snelle evolutie die me zorgen baart. We verwachten de volgende dagen nog een forse stijging. Niet enkel in de besmettingen, ook in de ziekenhuisopnames en in het aantal mensen die op intensieve zorgen belanden. Maar ook de huisartsen die in de eerste lijn staan, komen onder zware druk en trekken aan de alarmbel. Verschillende wetenschappers zoals Pierre Van Damme en Erika Vlieghe hebben al gewezen op het gevaar. Ook Marc Van Ranst zegt dat het nu tijd is voor actie.” 

Marc Van Ranst zei dat in een reeks tweets, waarbij hij ook het adviesorgaan Celeval op de korrel nam. In die opvolger van de GEES zijn de virologen volgens hem aan de kant gezet en versoepelingsgezinden aan boord gehaald. 

“Er zitten inderdaad enkele profielen in die de noodzaak voor de maatregelen negeren. Gezondheidseconoom Lieven Annemans heeft duidelijk gezegd dat hij voor een strategie van laissez-faire is. Dat hij in Celeval zit, toont dat de regering toen de crisis nog beter onder controle was oren had naar zo'n discours. Maar nu zien we dus ook in de cijfers dat er een impact is als je zulke uitspraken serieus neemt.”

Annemans schreef inderdaad dat hij de maatregelen te streng vindt. Hij wil ook stoppen met de bubbels. 

“Maar die strategie heeft net gewerkt om zowel de eerste golf als de tweede golf in te perken. Natuurlijk heeft niet iedereen dat even strikt toegepast en zelf vertaald naar zijn eigen situatie, maar uit onderzoek blijkt ook dat we tijdens de lockdown en erna door het systeem van de bubbels onze sociale contacten stevig hebben teruggebracht. Door het concept van de bubbel van vijf is de epidemie, die begin augustus zwaar aan het opflakkeren was, trouwens ook teruggedrongen. In vergelijking met andere landen bleef die tweede golf bij ons zelfs vrij klein. 

“Het precieze cijfer dat op de bubbel geplakt wordt, is eerder symbolisch. Het komt er vooral op aan dat mensen weten wanneer ze hun contacten moeten beperkt houden of wanneer ze zich iets meer kunnen veroorloven. Als we geen concrete cijfers geven, heeft de bevolking geen idee over waar ze zich op moeten richten.” 

Emmanuel André: ‘Het probleem is dat we ondertussen te veel mensen hebben gehoord in de media die kritiek geven op de regels en zo het draagvlak aantasten.’Beeld Thomas Nolf

Er wordt ondertussen gesproken over een contactbudget. In het bubbelsysteem moet je altijd bij dezelfde mensen blijven. Het contactbudget moet meer flexibiliteit geven. 

“Dat lijkt me vanuit een wetenschappelijk oogpunt alvast een goed idee. Ik begrijp ook dat de bevolking nu al maanden lang zware inspanningen levert. Vandaag is het gewoon belangrijk dat we de ‘bruggen’ tussen mensen snel kunnen doorbreken, want daarlangs reist het virus. 

“Het probleem is dat we ondertussen te veel mensen hebben gehoord in de media die kritiek geven op de regels en zo het draagvlak aantasten. Aan de Franstalige kant is er bijvoorbeeld Jean-Luc Gala (specialist in infectieziekten en diensthoofd van het Brusselse Saint-Luc-ziekenhuis, YV). Hij stuurt nog altijd aan op herd immunity om de bevolking te beschermen. Maar ik vrees dat dat zou leiden tot enorm veel besmettingen, met alle gevolgen van dien.”  

U hebt zelf ook vaak openlijk kritiek gegeven op het beleid. Was dat dan wel verstandig?

“Ik ben kritisch geweest, omdat ik vond dat het beleid soms sneller moest gaan. Ik ga niet zeggen dat ik wat betreft de communicatie alles perfect heb gedaan. Ook voor mij waren de voorbije zes maanden heel moeilijk. Er was veel stress, veel werk en weinig slaap. Maar soms moet je je durven uit te spreken en ik vind het normaal dat de media veel aandacht hebben voor wat experts zeggen. 

“Intussen hebben we een nieuwe manier van werken tussen de wetenschappers onderling. Er is een nationale conferentie geweest waarop iedereen zijn mening kon geven. We spreken veel meer met elkaar via webmeetings. Dat creëert meer een teamgevoel. Bovendien zitten we in een andere fase van de crisis. We hebben nu meer tijd om van gedachten te wisselen en er is meer onderzoek gedaan naar het virus. Dat stelt ons ook in staat om betere adviezen te geven.”    

De veiligheidsraad komt volgende week samen. Wat wordt het verdict? 

“Ik kan niets zeggen over de agenda, maar we zitten dus in een fase waarin we moeten ingrijpen. Het belangrijkste nu is dat de regels coherent zijn. Er moet duidelijk gesteld worden waarom een maatregel genomen wordt, met welk doel, en hoe lang die van kracht zal zijn. Anders haken mensen af, dat begrijp ik ook. Het doel moet zijn om de epidemie onder controle te houden. Als we de controle verliezen, dan kleurt ons land rood en zal alles weer dicht moeten. Dat zal enorme gevolgen hebben voor de economie en voor de bevolking.”