Ministers, ondernemers en academici: gegevens van honderden prominente Belgen in gelekte Chinese databank

2,4 miljoen individuen wereldwijd: zo groot was de Chinese database waar de Britse krant The Guardian maandag over berichtte. De lijsten, die opgesteld werden door het Chinese technologiebedrijf Zenhua en wellicht werden doorverkocht aan de Chinese overheid, bevatten de namen en persoonlijke gegevens van politici en hun familieleden, ondernemers en academici.

VRT NWS kon de Belgische database inkijken en trof de gegevens aan van 668 Belgen. Naast vooraanstaande (ex-)politici en ondernemers zoals Waals parlementsvoorzitter Rudy Demotte (PS), Brussels minister Bernard Clerfayt (Défi) en voormalig federaal minister Joëlle Milquet (CDH), prijken ook de namen van veroordeelde terroristen als Abdelkader Hakimi en Mohamed Bakkali.

Die gegevens omvatten foto’s, opgelijste mandaten, krantenartikels en andere relevante informatie. Bovendien categoriseerde Zenhua de profielen ook onder een aantal labels. “Persoon die in contact komt met politici”, bijvoorbeeld, “familie of nabije relatie”, maar ook “corruptie”, “fraude” of “omkoping”. In enkele gevallen, sleutelfiguren in het voetbalschandaal-Yé bijvoorbeeld, staan er zelfs uitgebreide beschrijvingen uitgeschreven.

De lijst met de Belgische gegevens bevat ook invulvelden voor contactinformatie zoals telefoonnummers en socialemediaprofielen, maar die zijn (althans voor de Belgische gegevens) niet ingevuld.

De lijst is opgesteld door het Chinese technologiebedrijf Zenhua, dat op zijn website zegt samen te werken met onder andere het Chinese leger en de Chinese inlichtingendiensten. “We hebben dat onderzocht en hebben er alle vertrouwen in dat dat klopt”, zegt Christopher Balding aan VRT NWS. Hij is professor aan de Fulbright Universiteit in Vietnam, en kreeg de database in handen via een werknemer van Zenhua.

“We hebben de banden van de eigenaars van het bedrijf en leden van de Raad van Bestuur uitgevlooid”, legt hij uit. “We hebben bedrijven onderzocht waarvan we goede reden hadden om aan te nemen dat ze klant waren bij Zenhua. Al die sporen leidden naar verschillende Chinese instellingen.”

Balding ging niet over één nacht ijs. Zijn onderzoek nam vier maanden in beslag. Hij liet de computerbestanden uitlezen en inventariseren door Internet 2.0, een Australisch cyberprivacybedrijf dat onder andere voor de Amerikaanse en Australische regering werkt. “We hebben duizenden dollars geïnvesteerd om meer dan 2.000 bestanden opnieuw samen te puzzelen”, vertelt Internet 2.0-oprichter David Robinson ons wanneer we hem telefonisch spreken, middenin de Australische nacht.

Maar als het gaat om een oplijsting van open source-gegevens, informatie die dus sowieso openbaar op het internet rondzweeft, wat is het probleem dan precies? “Nee, er zit geen seksvideo in deze database, om het even zo te beschrijven”, stelt Balding. “Er zitten geen gegevens tussen die een directe bedreiging voor deze individuen zou kunnen vormen.”

“Maar wat belangrijk is: de Chinese overheid lijkt dus lijsten aan te leggen van individuen die ze als hun doelwit zien. Een doelwit kan veel betekenen: het kan een technologiebedrijfje zijn dat hen interesseert, of een politicus die ze wat China-vriendelijker willen maken. En dat kan op allerlei manieren, van een etentje tot afpersing.”

“We hebben allemaal het idee dat China zulke dingen doet binnen zijn eigen landsgrenzen. Maar we moeten beseffen dat het ook systemen aan het uitbouwen is om de rest van de wereld in de gaten te houden.”