Opnieuw piek in vervuiling rond fabriek Umicore

Er is opnieuw reden tot ongerustheid voor de bewoners van de Antwerpse wijken Moretusburg en Hertogvelden, die aanschurken tegen de fabriek van metaalverwerker Umicore. Uit metingen die de Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM) uitvoert, blijkt dat er tussen half juni en half juli torenhoge hoeveelheden zware metalen – onder meer lood, zink, en arseen – in de wijken terechtkwamen. Jos D’Haese, PVDA-fractieleider in het Vlaams Parlement, vroeg de cijfers op bij Vlaams minister Zuhal Demir (N-VA). In de voorbije drie jaar werden er slechts één keer hogere waarden genoteerd: afgelopen februari.

Die piek van februari verklaart mogelijk waarom bij een staalname eerder dit jaar de kinderen uit de wijken hoge dosissen lood in het bloed hadden. De kinderen worden elke zes maanden getest, omdat lood bij jonge mensen het zenuwstelsel kan aantasten. Veel van de geteste kinderen hadden meer dan dubbel zoveel lood in het bloed als de grenswaarde die de Wereldgezondheidsorganisatie hanteert. Wat de oorzaak van die slechte resultaten was, blijft maanden later onduidelijk.

Het is afwachten of de nieuwe piek betekent dat ook bij de volgende bloedtest verhoogde loodwaarden genoteerd worden. Na de alarmerende resultaten eerder dit jaar werd de volgende test alleszins vervroegd: die is nu gepland in oktober.

Umicore zegt volop te onderzoeken waar de bron van de vervuiling zit. Er loopt een onderzoek om te bekijken of de oorzaak op de fabriekssite gezocht moet worden. Voor D’Haese bestaat daar alvast weinig twijfel over. “Hoe dichter bij de fabriek, hoe hoger de cijfers pieken. Het is dus niet zomaar opwaaiend stof uit de wijk zelf.”

De PVDA’er vindt het hoog tijd dat Umicore zijn verantwoordelijkheid neemt en onderzoekt wat er misloopt. “De grote vraag is of Umicore er toen en nu wel alles aan gedaan heeft om opwaaiend stof uit de fabriek te voorkomen. We zijn nu meer dan een half jaar na de barslechte metingen in februari, en we weten nog altijd niet waaraan die lagen.” Umicore wijst op het stormweer in die periode en de wind die in de richting van de woonwijken stond – maar het is niet duidelijk of dat ook de juiste verklaring is.

“De verhoging is minder extreem dan die in februari, maar daarom niet minder zorgwekkend”, reageert minister Demir. Ook zij vindt dat “de onduidelijkheid over de oorzaak van de gezondheidssituatie al te lang duurt”. Demir heeft de VMM alvast opdracht gegeven om bij Umicore aan te dringen op een versnelde zoektocht naar de oorzaken.

Umicore startte intussen gesprekken om buurtbewoners vrijwillig te laten verhuizen en hun huis over te kopen. Het is de bedoeling om zo op termijn de hele wijk op te kopen en een groene bufferzone rond de fabriek aan te leggen. Vooral gezinnen met jonge kinderen zouden wel op dat aanbod in willen gaan. Maar de meeste oudere inwoners, voor wie het lood een minder groot gevaar vormt, lijken niet zinnens snel te verhuizen. PVDA verzet zich alvast tegen de plannen. “Door de kinderen uit de wijk te halen zonder de oorzaken van de vervuiling aan te pakken, spant men de kar voor het paard”, zegt D’Haese.