Direct naar artikelinhoud
Geopolitiek

Geplande Amerikaanse wapenlevering aan Taiwan drijft China tot razernij

Apache-AH-64E-aanvalshelikopters van Amerikaanse makelij op een militaire basis in het noorden van Taiwan, in juni 2017. Taiwan wil Amerikaanse wapens en materieel aanschaffen om zich te kunnen verdedigen tegen een aanval door China.Beeld Military News Agency / EPA

De Verenigde Staten zijn van plan Taiwan een ongekend grote hoeveelheid wapens te leveren, waaronder drones, mijnen en kruisraketten. De verhoudingen tussen de VS en de Volksrepubliek China zijn dit jaar op een historisch dieptepunt beland, en deze stap zal Peking tot razernij drijven.

De voorgenomen verkoop van maar liefst zeven geavanceerde wapensystemen wordt binnenkort aan de Amerikaanse president Donald Trump gepresenteerd, en vermoedelijk binnen drie weken door het Amerikaanse Congres behandeld.

China beschouwt Taiwan als een afvallige provincie, die desnoods met geweld moet worden teruggebracht onder Chinees bestuur. Het conflict om Taiwan is een restje van de Koude Oorlog: toen de Communisten in 1949 het Chinese vasteland veroverden, trokken hun Nationalistische opponenten zich terug op het eiland Taiwan. Zowel Taipei als Peking heeft sindsdien gesteld China te vertegenwoordigen, maar onder invloed van China’s economische macht en groeiende diplomatieke invloed is Taiwan de afgelopen twintig jaar een internationale paria geworden.

Op militair gebied heeft het Chinese Volksbevrijdingsleger zoveel manschappen onder de wapenen dat het Taiwanese leger bij een aanval overweldigd zou worden. Bovendien heeft Peking de afgelopen decennia alle inspanningen gericht op modernisering van met name de luchtmacht en de marine, ter voorbereiding op een eventuele invasie van Taiwan.

Slechts zeer weinig landen durven de woede van Peking te riskeren door Taiwan wapens te verkopen, dus probeert Taiwan al jaren zelf ‘inheemse’ militaire technologie te ontwikkelen om onder meer de vloot van verouderde onderzeeërs nieuw leven in te blazen. Vooralsnog is het eiland afhankelijk van Amerikaanse wapensystemen.

Fort Taiwan

In de wandelgangen van het Pentagon wordt gesproken over ‘Fort Taiwan’, waarbij het de facto onafhankelijke eiland dusdanig wordt uitgerust dat het Peking als een ‘stekelvarken’ voldoende kan afschrikken. Daarom heeft Taiwan de afgelopen vier jaar voor ruim 13 miljard dollar aan Amerikaanse wapens gekocht.

In het tijdperk voor Trump had Washington als belangrijkste wapenleverancier van Taiwan een veel voorzichtiger houding: om de Volksrepubliek China niet op de kast te jagen, werden er geen aanvalswapens verkocht, alleen defensieve wapensystemen, en die werden in niet al te grote hoeveelheden tegelijk en met lange tussenpozen aan Taipei geleverd. Dat paste bij de ‘strategische dubbelzinnigheid’ van de VS, die decennialang bestond uit een behoedzame evenwichtsoefening. Aan de ene kant was er Taiwans vraag naar wapens, aan de andere kant de Amerikaanse wens de verhoudingen met de Volksrepubliek China niet op scherp te zetten vanwege Taiwan.

Onder Trump zijn echter vrijwel alle taboes in de relatie met Taiwan gesneuveld. Trump maakte werk van een wet die bezoeken door hooggeplaatste Amerikaanse regeringsfunctionarissen aan Taiwan mogelijk maakt. Zodoende is de Amerikaanse onderminister van Economische Zaken Keith Krach bijvoorbeeld zaterdag te gast bij een herdenkingsdienst voor de onlangs overleden oud-president Lee Teng-hui, terwijl dat soort bezoeken in het verleden werden afgehouden om Peking niet al te kwaad te maken.

Amerikaanse militaire steun

Sinds de herverkiezing van de anti-Chinese president Tsai Ing-wen in januari voert China de druk op Taipei op met een groot aantal militaire oefeningen in de Straat van Taiwan. Daarom heeft Tsai aan het begin van haar tweede termijn dit jaar de defensiebegroting flink opgeschroefd: alleen al de vier militaire drones waarvoor Taiwan belangstelling heeft kosten 600 miljoen dollar, en daar komen nog raketsystemen en zeemijnen bij, die een eerste Chinese aanvalsgolf zouden moeten afslaan totdat er Amerikaanse bijstand voor Taiwan arriveert. Als die al komt, want hoever de Amerikaanse bereidheid Taiwan te helpen gaat is al decennia lang een groot vraagteken. De VS willen zich liever niet laten meeslepen in een Aziatische oorlog ver van huis, maar als gevolg van Trumps anti-Chinese beleid denkt Taiwan nu echter wel op militaire steun te kunnen rekenen. Er is in Washington zelfs een wetsvoorstel in de maak dat inhoudt dat de VS, onder de noemer ‘strategische helderheid’, verplicht om Taiwan te helpen bij een Chinese aanval.

Trump speelt bij zijn verkiezingscampagne in op de angst dat ‘China de VS zullen bezitten’ als zijn Democratische rivaal Joe Biden de presidentsverkiezingen in november wint. Vandaar dat Taiwan nu gretig zoveel mogelijk wapens inslaat. Niet dat Biden de verhoudingen met Peking direct zal gaan lijmen – het draagvlak daarvoor is in Washington bij zowel de Republikeinen als de Democraten totaal verdampt – maar als oude rot op het gebied van buitenlands beleid zal Biden de relaties met China en Taiwan op een conventionelere manier aanpakken dan Trump. Zo is hij verklaard tegenstander van al te innige verplichtingen aan Taipei, om te voorkomen dat de VS worden meegezogen in een Chinese oorlog in de Straat van Taiwan.