Hoe ernstig is de situatie? Drie deskundigen verduidelijken: ‘Het wordt nog veel erger’

Duizend besmettingen per dag. Is dat een reden tot paniek?

Geert Meyfroidt, voorzitter van de Belgische Vereniging Intensieve Geneeskunde: “We bevinden ons in een heel precair evenwicht dat heel snel verstoord kan worden. We mispakken ons aan het ogenschijnlijk traag toenemende aantal besmettingen. Dat verloopt wel degelijk exponentieel, met een vermenigvuldiging van het aantal gevallen van de dag ervoor. Zodra dat begint te stijgen, gaat het snel.”

Marc Van Ranst, viroloog: “Paniek is nooit een goed idee. Introspectie en actie zijn dat wel. Er was een strategie — de bubbel van vijf — en er is een signaal dat die strategie niet meer werkt. We hebben veel draagvlak verloren, erger: er is bewust veel draagvlak weggenomen. Dat is een immens probleem en daar zie je nu de eerste resultaten van. De cijfers van vandaag zijn een wake-upcall. Men is te onvoorzichtig geweest.”

Moeten de ziekenhuizen een toevloed verwachten? Zo ja, kunnen ze die aan?

Peter Messiaen, diensthoofd Infectieziekten in het Jessa Ziekenhuis Hasselt: “We zien infecties bij 20- en 30-jarigen, waardoor ziekenhuisopnames vandaag uitblijven. Maar als we deze trend niet stoppen, dan blijft het daar de komende weken niet bij. Meer hospitalisaties leiden ook tot meer sterftes. Toch is de situatie moeilijk vergelijkbaar met het voorjaar. Toen zagen we niet wat er op ons afkwam, veel bleef onder de radar. Nu niet.”

Van Ranst: “Als we nu niet ingrijpen? Ja, dan moeten de ziekenhuizen een toevloed verwachten. Kijk naar Spanje en Marseille. In Marseille was alles een paar weken geleden redelijk oké, nu liggen de ziekenhuizen er vol. Gaan wij hetzelfde zien? Aan dit tempo wel. Maar zullen we dat zien over twee weken, drie weken of een maand? Dat is moeilijk te zeggen. Vandaag zijn vooral jonge mensen besmet. Wat als dat overslaat op oudere mensen? Ik zie bij jonge mensen een manifest gebrek aan burgerzin. ‘Ik moet kunnen feesten!’ Egoïstisch plezier. Senioren springen veel omzichtiger om met het virus.”

Heeft een coronapatiënt vandaag meer kans op genezing dan in april of mei?

Meyfroidt: “We hebben ondertussen bijgeleerd. Zo blijkt het spoedig geven van bloedverdunners belangrijk. Ernstig zieken zijn gebaat met cortisonen en er loopt ook een aantal studies met antivirale middelen. In het algemeen verloopt de beademing in onze ziekenhuizen nu ook beter. Er is meer kennis over hoe het moet en bij wie het moet.”

Van Ranst: “Het virus is niet veranderd en we zijn er nog even vatbaar voor. Já, we kunnen er vandaag meer mensen doorhalen. Maar we mogen zo lang niet wachten. We moeten niet wachten tot ze in coma op de intensieve zorg liggen om hen dan alsnog te redden.”

Moeten de maatregelen strikter?

Messiaen: “We volgen een streng, maar geen té streng coronabeleid. Met proportionele maatregelen, gekoppeld aan een steeds efficiëntere contact tracing. Al zie ik wat de opvolging van die maatregelen betreft een toenemende coronamoeheid. Wie houdt zich nog aan de regel van vijf? Thuiswerken moet nog steeds worden gepromoot. En stel indoorevenementen voorlopig beter even uit. We hebben in juli gezien waar een ‘losser beleid’ toe leidt.”

Van Ranst: “De maatregelen zoals ze waren, zijn oké. We moeten er alleen in volharden, en dat doen we niet. Bij elke afvlakking van de curves zijn er roepers die vinden dat het allemaal minder streng moet. De maatregelen zijn belachelijk gemaakt en zo is het draagvlak weggegaan. Maar op zich waren de maatregelen goed. Al moeten de excessen er nog steeds uit, dat zeg ik nu al weken. Mondmaskers in het bos: niet nodig.”

Moet het aantal tests worden opgedreven?

Meyfroidt: “We testen hier al héél veel — veel meer dan in Nederland, bijvoorbeeld. België is zelfs een van de meest testende landen. We screenen niet alleen mensen met klachten, maar ook de risicocontacten en reizigers die uit rode zones terugkeren. Kortom: we testen wie getest moet worden. Dat zullen we ook blijven doen. Door na te gaan waar de uitbraken precies zitten, kan bij de aanpak ook gerichter te werk worden gegaan.”

Messiaen: “We mogen het overzicht niet verliezen. Liever een test te veel dan één te weinig. Om de huisartsen te ontlasten, zijn meer testdorpen zoals in Antwerpen of op de luchthaven van Zaventem wellicht wel een goede zaak.”

Staan de maatregelen vandaag in verhouding tot de lage mortaliteit?

Meyfroidt: “Vergeet niet dat er nog steeds veel verzwakte mensen zijn die deze nieuwe longziekte nog niet hebben gekregen. Het is onze plicht als maatschappij om hen te beschermen. Mensen hebben ook een kort geheugen: tot mei zaten we serieus in de problemen. Dat is nog niet erg lang geleden. Doel van deze maatregelen is om de relatief kleine outbreaks die we nu zien onder controle te houden. Om erger te voorkomen. Kijk naar Spanje, en je weet waar je kan belanden door dat niet te doen.”

Van Ranst: “De maatregelen die je vandaag neemt, neem je niet voor de mortaliteit van nú. Die neem je voor de mortaliteit van de toekomst.”

Wat moeten we verwachten voor de komende weken?

Van Ranst: “Men zegt nu: ‘Je moet leren leven met het virus.’ Kan niet. Zolang er geen vaccin is, kán je niet leven met dat virus. Het wordt nog veel erger dan dit. Maar hoe luider ik dat de laatste tijd zeg, hoe harder ik word weggezet als doemdenker.”

Messiaen: “De curve zal nog stijgen, maar ik ben geen onheilsprofeet. Met een beetje gezond verstand van ons allen denk ik dat we het nog onder controle krijgen.”

Meyfroidt: “Mits het naleven van de huidige maatregelen kan de impact zeker beperkt worden. We mogen niet naar de curve staan kijken, maar moeten beseffen dat we de curve zíjn — we kunnen hem wel degelijk beïnvloeden.”