Astronomen ontdekken voor het eerst gigantische planeet rond stervende ster
WD 1856 b is de naam van een nieuw ontdekte planeet die ongeveer even groot is als Jupiter. Het uitzonderlijke van deze exoplaneet is dat ze rond een stervende ster, een witte dwerg, cirkelt, terwijl ze zelf nog intact is. Het is voor het eerst dat astronomen zo’n vondst doen.
Als zonachtige sterren aan het einde van hun levenscyclus komen, kunnen ze in een witte dwerg veranderen. WD 1856 is zo’n witte dwerg, die zich op 80 lichtjaren van onze planeet bevindt in het uitgestrekte noordelijke sterrenbeeld Draak. De voormalige ster begon al zo’n 6 miljard jaar geleden af te sterven. Dat stervensproces duurt dus enorm lang. Eerst zwellen stervende sterren op tot een rode reus om dan weer samen te trekken tot witte dwerg. Ze vernietigen daarbij alles in hun kielzog. Dat staat ook onze zon te wachten, over zo’n 5 miljard jaar. De zon zal opzwellen tot een enorme massa die zich zal uitstrekken tot voorbij de baan van Mars. De vier binnenplaneten van ons zonnestelsel - Mercurius, Venus, Aarde en Mars - zullen opbranden tijdens de expansiefase. Tot er geen brandstof meer is en de zon, net als WD 1856, weer in elkaar klapt tot een witte dwerg.
Maar dat alles opgeslokt wordt tijdens de expansie, geldt dus niet voor WD 1856, want een enorme exoplaneet van de grootte van Jupiter blijkt, nog helemaal intact, rond deze dode ster te cirkelen. Een primeur in astronomenland, met dank aan NASA’s planetenjager TESS en enkele grondtelescopen, waarvan de gegevens als basis dienden voor een nieuwe studie die gepubliceerd is in Nature. De bewuste unieke planeet kreeg de naam WD 1856 b mee. Blijkbaar kon ze voorkomen dat ze opgeslokt werd door de witte dwerg. Tegelijkertijd toont ze aan dat dode sterren dus nog altijd levensvatbare planeten als gast kunnen hebben in de juiste omstandigheden.
1 jaar duurt 1,4 dagen
Telkens als WD 1856 b, bekeken vanop de aarde, voor de witte dwerg passeert, neemt de lichtsterkte van de ster af met ongeveer de helft. Dat moment duurt amper acht minuten. Dat komt omdat de exoplaneet erg snel is: in amper 34 uren cirkelt ze volledig rond haar gastster. Met andere woorden: een jaar op de planeet duurt maar 1,4 dagen. De witte dwerg is ook maar 40 procent groter dan de Aarde, terwijl planeet WD 1856 b zo groot is als Jupiter, de grootste planeet in ons sterrenstelsel met een volume dat ongeveer 1.321 keer dat van de Aarde is. “Dit systeem is echt vreemd”, zegt Simon Campbell, astrofysicus aan de Monash University in Australië. “In dit geval is de planeet zeven keer groter dan zijn gastster.”
Hoe kan het dat WD 1856 b de expansiefase heeft overleefd, terwijl de planeet zich zo dicht bij zijn ster bevindt? Volgens het onderzoek zijn er twee mogelijke verklaringen. De transformatie van de gastster tot rode reus kan mogelijk de planeten hebben verstoord, waardoor ze van hun banen afweken. Dat zou WD 1856 b, pas lang ná de expansie, mee in de richting van de ster hebben geworpen en is ze daar blijven rondcirkelen. In dat geval is het niet uitgesloten dat ook nog andere planeten rond de witte dwerg cirkelen.
Mislukte ster
Een andere verklaring is dat de ster mogelijk in staat was om enkele van de buitenste lagen weg te halen en zo te overleven tijdens de expansiefase. Dat zou betekenen dat ook de Aarde kans maakt om de omvorming van de zon tot rode reus te overleven over zo’n vijf miljard jaar, maar dat scenario achten de onderzoekers - helaas - onwaarschijnlijk.
Toekomstige waarnemingen zullen uitsluitsel moeten brengen of WD 1856 b wel echt een planeet is dan wel een zogenaamde bruine dwerg, vaak “mislukte sterren” genoemd door astronomen. En... als het wel degelijk om een planeet gaat, dan denken wetenschappers natuurlijk ook aan mogelijk leven erop.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
9
Eclipsgekte in Noord-Amerika: “Nog ergere files verwacht dan bij zonsverduistering van 2017”
-
PREMIUM
EXCLUSIEF. De wetenschapper achter de nieuwe Kiekeboes: “Niet kunnen tekenen heeft mij nooit tegengehouden om achter mijn droom aan te gaan”
Vanaf morgen ligt het eerste album van de nieuwe Kiekeboes ‘Uranium-235' in de winkel. Hierin dompelt scenarist Nix (Marnix Verduyn) de 21-jarige Fanny Kiekeboe onder in de wereld van kernenergie. Geen probleem voor hem, want naast stripmaker is hij wetenschapper. Hoeveel van die achtergrond sijpelt er door in een scenario? Waar trekt hij de grens tussen feit en fictie? En kan je Fanny nucleaire mopjes laten maken? HLN-wetenschapsjournalist Martijn Peters ging exclusief kijken in de tekenstudio van de wetenschapper achter de Kiekeboes. -
Jobat
Hoeveel werknemers krijgen maaltijdcheques? En wie mag op een dertiende maand of smartphone van het werk rekenen?
De werkende Belg kan op steeds meer extraatjes rekenen: de voorbije vijf jaar is het gemiddeld aantal extralegale voordelen met 10 procent toegenomen. Om welke voordelen gaat het precies (en welke zijn aan een terugval bezig)? Welke rol spelen je functie, statuut, opleiding en de sector waarin je werkt? En wat met de verschillen tussen man en vrouw? Jobat.be zocht het uit. -
-
PREMIUM
Wind, wind en nog eens wind: waait het echt harder dan vroeger in België? En heeft dat gevolgen voor ons?
-
Jobat
Ontslag gekregen of genomen: op welke werkloosheidsuitkering kan je dan rekenen?
Er komen heel wat formaliteiten bij kijken als je werkgever je ‘laat gaan’. Eén van de belangrijkste, waarvoor je ook zelf de nodige stappen dient te ondernemen, is de werkloosheidsuitkering. Terwijl je zoekt naar een nieuwe job – intensief én tijdrovend – zorgt deze vergoeding ervoor dat je niet zonder een inkomen komt te zitten. Maar wanneer heb je er recht op als bediende, en hoeveel bedraagt die uitkering? Jobat.be zoekt het uit. -
Op naar het ultieme (alcoholvrije) pintje? Wetenschappers voorspellen kwaliteit en smaak van bier dankzij AI
Belgische wetenschappers hebben artificiële intelligentie ontwikkeld waarmee de smaak en de kwaliteit van bier voorspeld kan worden. Dat heeft het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) bekendgemaakt. De studie is gepubliceerd in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift ‘Nature Communications’. “Ons grootste doel is nu om beter alcoholvrij bier te maken.” -
PREMIUM
HLN SKIWEERBERICHT. Wat mogen we verwachten in het paasweekend? “Grote verschillen in noorden en zuiden van de Alpen
-
Twee oeroude sterrenstromen ontdekt die aan basis liggen van Melkwegstelsel
-
NASA onderzoekt of gedropt afval uit ISS op huis in Florida is gevallen
Het Amerikaanse ruimtevaartagentschap NASA zal “een object” analyseren dat volgens een inwoner van de Amerikaanse staat Florida op zijn huis terechtkwam. Mogelijk gaat het om afval dat gedropt werd uit het Internationaal Ruimtestation (ISS). -
9
Miljarden cicaden kruipen binnenkort tegelijkertijd uit Amerikaanse grond: “Dit zie je maar 1 keer om de 221 jaar”
De Verenigde Staten maken zich op voor een uniek en vooral overdovend spektakel. Want volgende maand kruipen er miljarden insecten tegelijkertijd uit de grond. Ze behoren tot het geslacht Magicicada, dat zijn cicaden die voorkomen in het oosten van het land. Wat deze dieren zo bijzonder maakt is hun levenscyclus die 13 of 17 jaar duurt afhankelijk van de soort. Dit jaar vallen die twee samen. Dat gebeurt slechts om de 221 jaar. De laatste keer was in 1803, de volgende keer pas in ... 2245. -
Asteroïde zo groot als auto scheert op amper 2.945 km langs aarde, en niemand wist ervan
4 reacties
Resterende karakters 500
Log in en reageerMiguel Leboucq
Nico Lietaert
Jozef Van de Cruys
Gungor Alper