Voor Coens komt de uitval van ‘oude krokodil’ De Crem uiterst ongelegen

Een belangrijke tussenstop volgt maandag, wanneer koning Filip van zijn twee preformateurs – Egbert Lachaert (Open Vld) en Conner Rousseau (sp.a) – wil weten wie ze naar voren schuiven als toekomstig premier van de Vivaldi-coalitie. Donderdagmiddag zaten de partijvoorzitters van de socialisten, liberalen, groenen en Vlaamse christendemocraten alvast voor het eerst fysiek samen sinds de coronabesmetting van Lachaert begin vorige week. De laatste twee weken werd het initiatief noodgedwongen overgelaten aan drie technische werkgroepen.

“Het is de bedoeling dat we nu snelheid maken. Tegen 1 oktober moet de regering echt klaar zijn. Je voelt aan alles dat die druk nodig is om iedereen met zijn hoofd bij de zaak te houden”, reageert een onderhandelaar. Daarmee wordt verwezen naar het eerste grote Vivaldi-lek: de zakenkranten De Tijd en L’Echo berichtten donderdagochtend uitgebreid over de inhoud van de onderhandelingsnota van Vivaldi. Maar vooral naar het vernietigende interview van uittredend minister Pieter De Crem (CD&V) in De Standaard. Daarin maakt De Crem, die zich al langer profileert als de spreekbuis van de rechterflank binnen zijn partij, kipkap van Vivaldi.

“Ik heb niet de indruk dat er in de tekst (van Lachaert en Rousseau, JVH/RW), die bulkt van de algemeenheden, veel van onze punten staan. Het lijkt nog het meest op het programma van Groen en Ecolo”, laat De Crem optekenen.

Coens

Op het CD&V-hoofdkwartier vielen ze uit de lucht. De Crem had de partijleiding wel ingelicht dat hij een interview had gegeven, maar veel details over de inhoud en teneur waren daar niet bij. Voor Joachim Coens komt de uitval tegen Vivaldi uiterst ongelegen. De CD&V-voorzitter is al dagen bezig de weerstand bij de achterban weg te masseren, onder meer via een overleg met de burgemeesters vorige week. Net nu in de rangen stilaan enige appetijt voor Vivaldi ontstaat, doet De Crem dit.

Op een bewogen vergadering met de federale parlementsleden donderdagvoormiddag, waar Coens en De Crem aanwezig waren, werd de opdracht van de voorzitter echter niet in vraag gesteld. “We zullen de onderhandelingen evalueren op het inhoudelijke resultaat”, is het motto. Ook binnen de federale fractie is er nog argwaan over de rol van CD&V in de onuitgegeven Vivaldi-coalitie. Zullen de ethische thema’s en een staatshervorming voldoende aandacht krijgen? 

En wat steeds vaker opduikt: in de migratiedossiers vrezen een aantal christendemocraten een te laks beleid, onder invloed van de groenen. Groen en Ecolo willen bijvoorbeeld meer asielzoekers van op het Griekse eiland Lesbos opvangen.

Oude krokodil

Bij de meeste Vivaldi-partijen wordt de charge van De Crem geminimaliseerd. De christendemocraat wordt getypeerd als een oude krokodil die stilaan klaar is voor de sacochenfabriek. “Wat hij eigenlijk zegt is: Coens geeft me nog maar eens een mooie post of ik organiseer vier jaar lang interne oppositie”, klinkt het. In de regering-Michel was De Crem staatssecretaris voor Buitenlandse Handel. Een functie waarvan Bart De Wever (N-VA) zich ooit afvroeg “hoe hij zijn dagen vulde”.

Maar niet overal wordt er zo licht overheen gegaan. Bij Open Vld zit men wél bijzonder verveeld met het interview. De liberale analyse is dat De Crem zelf de oppositie wapent. En dat CD&V niet kan blijven twijfelen tussen toehappen en afhaken: “Straks wil de rest hen niet meer.” CD&V is mathematisch niet nodig voor een meerderheid. De paars-groene partijen hebben die (nipt) zelf. Voor Open Vld-voorzitter Lachaert is de aanwezigheid van CD&V in de nieuwe regering van cruciaal belang. Paars-groen is een overwegend links verhaal. Vivaldi opereert in het centrum.

De uitgelekte onderhandelingsnota van preformateurs Lachaert en Rousseau toont dit aan. De voorlopige tekst ademt centrumpolitiek. Al moeten de belangrijkste beslissingen – sommige symbolisch – nog vallen. Komt er een vermogenstaks? Sluiten de kerncentrales? Hoe snel stijgen de sociale uitgaven? De antwoorden op deze vragen kunnen de Vivaldi-balans straks naar links of rechts laten overhellen.

Wilmès

In het parlement werd donderdagnamiddag in elk geval duidelijk dat het de vivaldisten menens is. Na een bijzonder heftige discussie en een motie van wantrouwen van het Vlaams Belang tegenover de minderheidsregering van Sophie Wilmès (MR), keurden de zeven partijen een eigen motie goed. Daarin spraken ze het engagement uit om op 1 oktober, binnen twee weken dus, het vertrouwen te vragen. 

Op deze manier wordt 1 oktober een harde deadline en onderhandelen de partijvoorzitters met het mes op de keel. De eerste kwestie die de komende dagen uitgeklaard moet worden, is wie er formateur – en dus wellicht premier – wordt. PS-voorzitter Paul Magnette en huidige Open Vld-vicepremier Alexander De Croo houden zich klaar. Ze lijken de grootste kanshebbers. Maar CD&V laat de post niet los.

De Vivaldi-voorzitters zullen voortaan bijna dagelijks samenzitten. Niet enkel moet de inhoud worden getrancheerd en de functies verdeeld, ook de partijcongressen moeten nog worden samengeroepen om een regeringsdeelname goed te keuren. Op de partijhoofdkwartieren kijken ze al uit naar locaties die ‘coronaproof’ zijn.