"In theorie kan alles nog, maar de fuik waar CD&V in is gezwommen, sluit zich stilaan"
De 7 partijen die onderhandelen over een federale regering hebben nog bijzonder veel werk de komende dagen, voor preformateurs Egbert Lachaert (Open VLD) en Conner Rousseau (SP.A) maandag naar de koning kunnen. Die zal dan een formateur het veld in sturen. Op basis van de gelekte preformatienota lijkt het duidelijk dat meerdere onderhandelende partijen nog geen "trofee" hebben buitgemaakt, waarmee ze kunnen uitpakken bij hun achterban. En ook het vraagstuk wie formateur en dus premier moet worden, blijft voorlopig onopgelost. Maar het is zo goed als zeker dat de 7 partijen aan tafel ook effectief in de nieuwe federale regering zullen zitten.
De preformatienota lekte gisteren uit in enkele kranten, en ook politiek journalist Ivan De Vadder heeft het document gelezen. "Er staat veel in, maar er zitten dan ook 7 partijen rond de tafel die allemaal een trofee nodig hebben. Heel wat zaken zijn nog niet uitonderhandeld. Met dit werkdocument kan je nog uiteenlopende kanten op. Iedereen kan op basis hiervan nog samen door één deur."
"Bijvoorbeeld over de kernuitstap staat er letterlijk in dat "de afhankelijkheid van ons land aan kernenergie in de komende legislatuur verder wordt afgebouwd": daar kan je nog allerlei zaken mee doen. De vraag is of deze formulering bewust vaag blijft, of dat er rond deze kwestie gewoon nog niets is afgeklopt."
"Over ethische kwesties en de staatshervorming dan, de mogelijke CD&V-trofeeën, staat er dat "homogene bevoegdheidspakketten" het doel zijn. Wat versnipperd is, weer bij elkaar brengen dus. Maar of dat op het federale of regionale niveau moet: dat staat er niet bij. Ook daar kan de toekomstige regering nog in 2 richtingen kijken."
Dit is een verstandshuwelijk tussen 7 partijen, dat merk je aan de preformatienota.
Maar de klok tikt, en er is haast bij, want preformateurs Lachaert en Rousseau worden maandag bij de koning verwacht. Die zal een formateur aanstellen, die premier wordt. De deadline voor die nieuwe regering is gisteren in de Kamer scherp gesteld: op 1 oktober wordt er een regeerverklaring verwacht.
"De formateur moet met deze nota vanaf maandag aan de slag. Die heeft dan minder dan 2 weken de tijd om een regering op de been te brengen. Tegen 28 september moet de puzzel eigenlijk rond zijn, daarna volgen de partijcongressen en de stemming in het parlement. In dat opzicht had deze tekst al veel verder moeten staan. Je merkt nog enorm dat dit een verstandshuwelijk is, tussen 7 partijen. De vraag is: wie zal er op 1 oktober een regeerverklaring afleggen als er nog geen nieuwe regering is? Huidig premier Wilmès? Of toch al de nieuwe premier?"
Moet het nu wel gaan over "de postjes"? Ja, want het premierschap heeft invloed op de verdeling van de andere ministerportefeuilles.
Maandag zal de vraag van één miljoen ook beantwoord worden: wie wordt formateur en dus premier? "Mensen vragen zich misschien af of het in deze fase over de postjes moet gaan. En ja, voor een stuk moet dat. Wie er premier wordt, van welke partij, en uit welke taalgemeenschap heeft een invloed op welke ministerportefeuilles de verschillende partijen kunnen claimen. De partij die de premier levert, kan minder wegen op de verdeling van de bevoegdheden. Alle beslissingen hangen dus aan elkaar vast."
Dat de nieuwe regering uit 7 partijen zal bestaan (de liberale, socialistische en groene families en CD&V) lijkt zo goed als zeker. "De deadline is vlakbij, en de trein lijkt nu vertrokken, ook voor CD&V. In theorie is alles nog mogelijk, maar de fuik waar de CD&V in is gezwommen, is zich stilaan aan het sluiten. Het is nu of nooit. Als voorzitter Joachim Coens het gewiekst aanpakt, dan zal hij het gemor bij zijn CD&V-burgemeesters moeten uitspelen om een goed bevoegdheidspakket te onderhandelen."