Tussen 8 en 14 september is het gemiddelde aantal nieuwe coronabesmettingen fors gestegen naar 978 per dag. Dat is een toename met 74 procent ten opzichte van de voorgaande zeven dagen toen er volgens de meest recente gegevens gemiddeld 562,6 besmettingen per dag waren.

“Het tempo versnelt”, zei Van Gucht. “Zowel het aantal besmettingen als de ziekenhuisopnames verdubbelen nu om de acht à negen dagen, enkele dagen terug bedroeg deze verdubbelingstijd nog twaalf dagen.”

De afgelopen week waren er vier dagen met meer dan duizend vastgesteld besmettingen. In alle leeftijdsgroepen vindt een toename plaats. “Weliswaar stellen we nog het meeste aantal gevallen vast bij de twintigers, maar we zien ook een duidelijk toename bij kinderen. Bij de tien tot twintigjarigen is het aantal bevestigde besmettingen de voorbije week verdubbeld. Dat gebeurde ook bij de zestigplussers. Dat is geen goed nieuws. Laat ons bijzonder waakzaam blijven bij contacten tussen jongeren en ouderen.”

De felste stijging vond volgens Van Gucht plaats in de provincie Luik. Er zijn de afgelopen week gemiddeld meer dan 30.000 testen per dag uitgevoerd. “Van al die testen leverde 3,2 procent een positief resultaat. Twee weken geleden was dat nog 2,5 procent. We zien dus dat het virus meer circuleert. De stijging is niet louter te verklaren doordat we meer testen.”

De toename in ziekenhuisopnames vertaalt zich nog niet in een toename van het aantal coronadoden. “Dat is een lichtpunt.”

Van Gucht: “Het is nu belangrijker dan ooit dat we de verspreiding van het virus vertraging. Hou afstand, draag een masker waar nodig, blijf thuis als u zich ziek voelt en beperk het aantal mensen waar u dicht contact mee hebt en pas dit extra voorzichtig toe bij ouderen en mensen met een zwakkere gezondheid.”

Gewoontes

Woordvoerder Yves Stevens zei dat we door het nieuwe coronavirus nieuwe gewoontes en automatismen moeten aanleren. “De afgelopen maanden hebben we ons gedrag al aangepast, we geven bijvoorbeeld geen hand meer. Het tonen van respect zit ook in onze dagelijkse handelingen, zoals het correct dragen van een mondmasker en de handen wassen. Iedereen is een deel van de oplossing, we moeten niet wachten op de volgende Veiligheidsraad. De afgelopen weken zijn we misschien een beetje hervallen in onze gewoontes van de precoronaperiode. Het is nu het moment om onze verantwoordelijkheid weer op te nemen. Enkele op deze manier kunnen we nieuwe drama’s vermijden.”

LEES OOK. Vlaming wil zich aan de bubbel houden, maar wel een van tien en zelf gekozen

Studies

De viroloog gaf ook een update van twee serologische studies die kijken naar antistoffen in het bloed. Een studie analyseert stalen van bloeddonoren. “Ongeveer 5 procent blijkt antistoffen te hebben opgebouwd, dit aandeel blijft vrij stabiel sinds april 2020. De resultaten moeten we voorzichtig interpreteren. Het gaat om een specifieke groep van mensen tussen de 18 en 75 jaar die meestal in goede gezondheid verkeren en een week voor de donatie geen symptomen vertonen.”

De andere studie onder 850 gezondheidswerkers illustreert dit. Zij werden maandelijks onderzocht. Ook bij hen is het percentage mensen met antistoffen in het bloed stabiel gebleven, zij het op 8 procent. Van die personen vertoonde bijna iedereen symptomen.

Van Gucht merkt op dat de personen die antilichamen in het bloed hebben, die ook bijna de hele duur van het onderzoek hebben. “Slechts bij twee personen zijn de antilichamen verdwenen. Zij hadden ook slechts lichte symptomen vertoond. Dit lijkt er dus op te wijzen dat in de meeste gevallen de antistoffen voor lange tijd aanwezig blijven.”

Uit de twee onderzoeken concludeert Van Gucht wel dat we erin geslaagd zijn om de virusverspreiding tegen te gaan. Maar dat brengt wel met zich mee dat we nog ver verwijderd zijn van een vorm van groepsimmuniteit. “Daarvoor moet meer dan de helft antistoffen hebben, of een andere vorm van immuniteit. De meeste schattingen gaan ervan uit dat pas bij 70 procent het virus op natuurlijke wijze uitdooft. Nu zitten we dus aan 5 tot 8 procent.”

“Immuniteit is echter niet volledig te herleiden tot de hoeveelheid antistoffen”, gaf Van Gucht hierover finaal nog mee. “Ook de t-cellen spelen een rol, maar die meten we meestal niet. En bij wie de antistoffen verdwenen zijn, heeft het afweersysteem wel een geheugen, waarmee het weer sneller kan optreden tegen het virus”.

LIVE. Volg hier alle ontwikkelingen over het coronavirus 

Moeten mensen met een loopneus of keelpijn zich ook laten testen?

De symptomen van covid-19 kunnen heel divers zijn, zei Van Gucht. “De echt typische klachten zijn kortademigheid, pijn op de borst, bemoeilijkte ademhaling, verlies van geur en smaak, hoest, koorts. Dan heb je ook een categorie die enkel milde klachten ontwikkelen. Dat kan gaan om keelpijn. Uitzonderlijk kan het ook gaan om een loopneus. Wanneer mensen een van de typische klachten ontwikkelen, dan is het belangrijk dat ze thuis blijven en zich laten testen. Wanneer het vagere klachten zijn, dan is het belangrijk dat er minstens twee symptomen aanwezig zijn. Bijvoorbeeld keelpijn in combinatie met hoofdpijn. Dan is het best ook om thuis te blijven en de huisarts te contacteren.”