Welkom zelfrijdende wagen, adieu privéauto
Vraag je je ook af waar die zelfrijdende nulprocentrisico-auto blijft die al jaren is aangekondigd? Terechte vraag in deze Week van de Mobiliteit. Zeker nu het aantal verkeersslachtoffers weer stijgt. Maar hij is nog niet klaar. En als hij er eenmaal zal zijn, zal hij wellicht te duur zijn voor uw en mijn oprit.
Het aantal verkeersslachtoffers in België is in 2019 opnieuw gestegen, na drie jaren van dalende cijfers. Studies van de Amerikaanse National Highway Traffic Safety Administration (NHTSA) tonen aan dat menselijke fouten – zoals inschattingsfouten, overdreven snelheid, vermoeidheid of dronken rijden – aan de basis liggen van 94 tot 96 procent van alle ongevallen met motorvoertuigen.
Om het aantal verkeersslachtoffers terug te dringen wordt de laatste jaren dan ook sterk ingezet op de ontwikkeling van steeds krachtiger rijhulpsystemen die chauffeurs met raad (en daad) bijstaan.
Toch zijn rijhulpsystemen zoals dynamische cruisecontrol, rijstrookassistentie of voetgangersdetectie slechts een voorsmaakje. De ultieme oplossing voor een veiliger verkeer: de introductie van zelfrijdende voertuigen.
Realiteitscheck: een zelfrijdende wagen in de Vlaamse binnenstad is nog niet voor morgen
Proefritten met autonome wagens zijn al meer dan tien jaar aan de gang en autoconstructeurs pakken graag uit met statistieken die aantonen dat ze met hun testwagens al miljoenen kilometers op de openbare weg hebben afgelegd. Meer nog: in het Amerikaanse Phoenix bijvoorbeeld kan je effectief al een beroep doen op de autonome wagens van Waymo om je naar je werk, de supermarkt of een afspraak in de stad te brengen.
Wil dat zeggen dat we binnen afzienbare tijd ook zelfrijdende voertuigen in de Vlaamse binnensteden zullen zien opduiken?
De huidige generatie autonome voertuigen kan complexe situaties nog niet de baas
Voor het zover is, moet er nog met een serieuze adder onder het gras worden afgerekend. Vandaag vinden we pilootprojecten met autonome voertuigen immers voornamelijk terug in afgebakende gebieden met vrij voorspelbare en rustige verkeersstromen.
En dat terwijl het verkeer in onze (binnen)steden net allesbehalve ideaal en voorspelbaar is – met fietsers die tussen het verkeer door laveren, voetgangers die op en af het trottoir springen en automobilisten die soms heel opportunistisch in het kleinste gaatje duiken. Hoewel sommige visionairs en technofielen het tegendeel beweren kan de huidige generatie autonome voertuigen die complexe situaties nog niet de baas.
Toch wil dat niet zeggen dat het idee van de zelfrijdende wagen ver buiten ons bereik ligt: onderzoekers en (automobiel)bedrijven zijn hard aan het werk om de onderliggende technologieën naar een hoger niveau te tillen. Maar de ontwikkeling van zelfrijdende systemen die alle mogelijke verkeerssituaties met een betrouwbaarheid van 99,9999 procent afdekken, heeft nu eenmaal nog wat meer tijd nodig.
Wanneer die betrouwbaarheidsdrempel wél bereikt is, gaan autonome wagens echter niet alleen een impact hebben op de verkeersveiligheid. Ze zouden het automobiellandschap wel eens volledig op zijn kop kunnen zetten!
Het einde van een auto op ieders oprit?
Innoveren kost geld. Letterlijk. Aan auto’s die zijn uitgerust met geavanceerde rijhulpsystemen hangt nu al een aardig prijskaartje. En dat is nog maar een fractie van de kost van een volledig autonome wagen.
Puur economisch moeten we ons de vraag stellen of Jan Modaal bereid zal zijn (en de financiële middelen heeft) om vele duizenden euro’s extra neer te tellen voor een zelfrijdende auto die nog steeds 95 procent van zijn levensduur op de oprit geparkeerd staat. Experten dringen er dan ook bij de auto-industrie op aan om na te denken over alternatieve bedrijfsmodellen.
Een uitgebreid systeem van autodelen zou wat dat betreft wel eens dé succesformule kunnen zijn, waarbij het juiste type zelfrijdende auto op het juiste moment klaarstaat om je op te pikken. En waarbij de investering in veiligere (maar ook duurdere) voertuigen dus gecompenseerd wordt door een hogere bezettingsgraad.
Uiteraard moet zo’n model gepaard gaan met een mentaliteitswijziging bij zowel consumenten als de auto-industrie. Enerzijds moeten consumenten het idee loslaten dat een (eigen) wagen deel is van hun identiteit. En dat is best een opdracht, want laat ons eerlijk zijn: de auto als prestigeobject is toch een notie die er na de Tweede Wereldoorlog decennialang bij ons allen is ingestampt.
Maar ook de automobielindustrie zal zich moeten aanpassen aan die nieuwe economische realiteit en nog meer moeten inzetten op het aanbieden van de best mogelijke features en diensten – in plaats van zich te concentreren op massaproductie en -verkoop.
Als we die mentaliteitswijziging kunnen realiseren, hoeft het echter helemaal geen probleem te zijn dat autonome voertuigen misschien nooit op ieders oprit zullen staan.
VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.