De Zoo zit op zwart zaad: ‘Maar op dierenverzorging willen we absoluut niet beknibbelen’

Er zijn slechtere plekken om je weekend in te zetten dan in de Zoo van Antwerpen. De bloemenperken schitteren in het septemberzonnetje, de okapi’s wassen elkaar op een manier die enkel bij dieren niet schandalig wordt bevonden en de olifanten spelen tikkertje. Een Humboldtpinguïn schuifelt met schijnbaar lood in de flippers over de richel, stort zich van de rand om vervolgens vrolijk naar het startpunt van zijn parcours te waggelen. Het gaat goed in de zoo. Het gaat niet goed met de zoo.

“We beleven een zwart jaar en vooral een gitzwarte zomer”, zegt Ilse Segers, woordvoerder van de KMDA, de organisatie die de Antwerpse Zoo en Planckendael omhelst. “Dat is niet verwonderlijk, want we hebben twee maanden de deuren moeten sluiten tijdens een periode waarin we normaal veel bezoekersinkomsten vergaren. Toen we half mei weer mochten openen, mocht dat slechts op 20 procent van onze normale capaciteit. Dat voelen we, ja.”

Zwart zaad

Sinds het begin van de coronamaatregelen heeft het dierenpark een omzetverlies van 17 miljoen euro geleden. “Alle pretparken zien door corona hun omzet met ruim de helft terugvallen”, zei Steve Van den Kerkhof, secretaris bij de sectorvereniging van Belgische pretparken Belgoparks vorige week in deze krant. “Vooral dierenparken hebben het nu heel lastig. Bij een gewoon pretpark sluit je de boel en heb je nog wel wat onderhoud, maar dat is het. Bij dierenparken heb je geen volk en dus geen inkomsten, maar je vaste kosten blijven wel doorlopen.”

Segers beaamt. “Dierenverzorging is voor ons het hoogste goed, daar willen we absoluut niet op beknibbelen.” Deze zomer moest de organisatie dan ook 24 mensen laten gaan. Ook Pairi Daiza zette in mei noodgedwongen 23 personeelsleden aan de deur. “Momenteel draaien wij op een derde van de normale capaciteit. Dat is een aderlating”, zegt Mathieu Goedefroy, woordvoerder van Pairi Daiza. “Onze vaste kosten zijn hoog, je mag rekenen dat er 100.000 euro per dag naar dierenonderhoud gaat. Als daar dan geen of heel weinig inkomsten tegenover staan, dan weet je dat dit een rampjaar is.” Ook bij onze noorderburen zitten de dierenparken op zwart zaad. Diergaarde Blijdorp staat 10 miljoen euro in het rood en kondigde aan een kwart van het personeel  te ontslaan. Het Amsterdamse Artis koerst af op een verlies van 10 miljoen euro.

Dure affaire

De zeehonden, die gezapig verse vis naar binnen happen, laten het niet aan hun hart komen. Zolang ze maar van hun lunch kunnen blijven genieten. Dat geldt ook voor Annie en Alfons (85). Op mooie middagen trekken ze naar de Zoo om er frisse lucht en een broodje te happen. Bang om onder de mensen te komen zijn ze niet, “ge moet blijven doen wat ge graag doet.” “De mensen zouden beter hun centen uitgeven in België, in plaats van op reis te gaan naar het buitenland”, voegt Alfons toe.

Ik licht hen in dat de Zoo die centen nu inderdaad goed kan gebruiken. “Aan ons zal het niet liggen, wij zijn al twintig jaar abonnee. Maar hier zijn ze denk ik wel royaal met hun geld omgesprongen.” Het koppel wijst naar de netjes afgezette werfzone die haast de volledige rechterrand van het dierenpark omvat. Onder meer de verblijven van de brilberen, het sneeuwluipaard en het buitenbad van de zeeleeuwen worden opgeknapt en uitgebreid. “Ze moeten dat doen, de mensen komen niet kijken als er geen nieuwe beesten bij komen. Maar ik denk wel dat het een dure affaire is.”

Een affaire die, vrezen sommigen, ook een halt zal worden toegeroepen. Vrijdag maakte het bedrijf al bekend dat de plannen voor een orang-oetangverblijf in Planckendael tijdelijk opgeborgen worden. “Lopende projecten, zoals het Jubileumcomplex in de Zoo, worden nog voortgezet, maar misschien niet aan hetzelfde tempo”, zegt Segers. “Daarom doen we ook ons best om van die constructiesites iets moois te maken: mensen kunnen bijvoorbeeld door het lege brilberenverblijf wandelen. Dat is ook een unieke ervaring.” Daarnaast wil de KMDA ook inzetten op het najaar. Het China Lights-lichtfestival, dat al zes jaar in de Zoo georganiseerd wordt, gaat voor het eerst ook in Planckendael door. “Daarmee hopen we de mensen te blijven verwonderen.”

Stom paard

Je zou denken dat een tuin vol wilde dieren geen extra tools voor verwondering nodig heeft. Wanneer er een brul door het park klinkt, haasten heel wat beentjes zich naar het leeuwenverblijf, waar Nestor zijn indrukwekkende muil openspert. Loubna (30) heeft er al postgevat. “Elke keer we in de zoo zijn, wil ze enkel maar naar de leeuwen”, knikt ze naar haar dochtertje dat meebrult met de goudgele viervoeter. “Eerlijk, ze mogen hier eenhoorns zetten en volgens mij gaat ze nog altijd het liefst naar de leeuwen willen.”

Zelf ben ik altijd meer een olifantenmeisje geweest. Aan de Egyptische tempel vind ik herinneringen in de schilderingen die sinds mijn kindertijd hun kleur nog niet verloren hebben – allicht omdat het complex vijf jaar geleden nog vernieuwd werd. Enkele Hartmann-bergzebra’s klepperen knullig over het zand.

“Stom paard!”

“Allez Lou’ke, dat is een zebra, dat kent ge toch?”

“Nee!” krijst de kleuter.

“Jawel, ge hebt dat toch al eens gezien?”

“Nee!”

De oudere vrouw die de kleverige knuist in haar hand gekneld houdt, zucht.

“Awel… dan ist goed dat we hier zijn hé.”