Waarom het ‘weergaloos’ inferno dat Amerikaanse Westkust gijzelt nog maar begin is van het nieuwe normaal

‘Weergaloos’, ‘ongekend’, ‘zonder precedent’: het zijn slechts enkele woorden die experts blijven gebruiken om de gigantische aanhoudende bosbranden in het westen van de Verenigde Staten te beschrijven. Het is al het vierde jaar op rij dat de regio wordt getroffen, en dat in een jaar waar er ook al ongezien grote natuurbranden waren in Siberië en Australië. Is dit het nieuwe normaal? Nee. Het gaat erger worden.

Californië kampt momenteel met enkele van de grootste branden. De 491.000 hectare grote August Complex Fire is nu de grootste brand in de geschiedenis van de staat, en over de gehele staat is in totaal meer dan 3 miljoen hectare in rook opgegaan, een recordgebied voor één jaar.

Nabijgelegen kuststaten zoals Oregon en Washington zien ook recordbranden, waarvan sommige grote bevolkingscentra binnendringen. In Oregon zijn meer dan 40.000 mensen gedwongen te evacueren (en 500.000 staan op het moment van schrijven op het punt te worden geëvacueerd). De staat Washington heeft tientallen branden gezien die meer dan een half miljoen hectare hebben verteerd. In twaalf staten in het de westelijke VS staat momenteel bijna 20.000 vierkante kilometer in brand.

De huidige bosbranden laten zien hoe gemakkelijk het is geworden voor branden om onze buitenwijken en steden binnen te vallen en ze te vernietigen. Waar zal dit eindigen? De vooruitzichten zijn verontrustend.

In de afgelopen dagen zijn in Oregon minstens vijf hele stadjes verwoest door brand. Dat geldt ook voor een groot deel van Malden, Washington, en delen van Big Creek en Berry Creek, beide in Californië.

Voor veel mensen zal dit een déja vu lijken. In 2018 werd ook een andere stad van de kaart geveegd, in het meest dramatische recente voorbeeld: Paradise. Dat plaatsje in Californië was veel groter dan de nu getroffen stadjes, met 27.000 inwoners, en het werd in slechts een paar uur tijd verwoest. Vijfentachtig mensen kwamen toen om.

Maar wat momenteel gebeurt, laat opnieuw zien dat de plaatsen die nu worden verwoest geen bossen ergens ver weg in de wildernis zijn. In plaats daarvan laten de huidige bosbranden zien hoe gemakkelijk het is geworden voor branden om onze buitenwijken en steden binnen te vallen en ze te vernietigen. Waar zal dit eindigen? De vooruitzichten zijn verontrustend.

Wildfires in Californië

Het is absoluut juist om te stellen dat bosbranden een natuurlijk onderdeel van veel ecosystemen in deze westelijke Amerikaanse staten zijn en dienen om bossen en graslanden te verjongen. Maar de schaal, intensiteit, snelheid, locatie en timing van de recente inferno’s vallen op. Ze maken deel uit van een patroon van toenemend brandrisico, dat voortkomt uit een samenvloeiing van factoren die door de mens worden verergerd, variërend van brandstichting en stadsplanning tot bosbeheer en klimaatverandering.

Met zo veel branden in een groot gebied, is het belangrijk om te onthouden dat er veel variabiliteit is in de specifieke factoren die een rol spelen bij een bepaalde brand, van de oorzaak en het soort landschap dat brandt tot de lokale omstandigheden die de vlammen verspreiden. Er zijn echter enkele gemeenschappelijke factoren die veel van deze branden met elkaar verbinden en ze uitzonderlijk maken.

Warmterecords

Om te beginnen: het weer en het opwarmende klimaat. Er was recordwarmte deze zomer in een groot deel van het westen van de Verenigde Staten, met staten als Californië die hun heetste augustus ooit beleefden.

Veel steden en provincies in het westen hebben gedurende de zomer en tot in september warmterecords gebroken en die zomer werd afgesloten met een hittegolf die zich in augustus en september in de regio vestigde en de temperaturen tot en zelfs boven de 40 graden dreef.

In veel van de brandende gebieden is het klimaat al zodanig veranderd dat het brandrisico nog groter wordt. Het brandseizoenen in Californië is in vergelijking met enkel decennia geleden al gemiddeld met 75 dagen uitgebreid.

Het is deze zomer ook extreem droog geweest in Californië, Oregon en Washington. Die hitte en droogte zorgden dat grassen, struiken en bomen klaar waren om bij de minste vonk te ontbranden.

En in sommige gevallen heeft het weer voor die vonk gezorgd. De overgrote meerderheid van de bosbranden in de Verenigde Staten wordt aangestoken door doorgaans onbedoeld menselijk toedoen – elektriciteitsleidingen, sigarettenpeuken, machines, …

Maar een vreemde, droge bliksemstorm in de buurt van de San Francisco Bay Area in augustus leidde tot meer dan 11.000 blikseminslagen en veroorzaakte meer dan 300 branden. De oorzaken van vele andere branden in de regio worden nog onderzocht.

Die recordwarmtes en -droogtes komen overeen met wat wetenschappers verwachten naarmate het klimaat verandert, en in veel van de brandende gebieden is het klimaat al zodanig veranderd dat het brandrisico nog groter wordt.

Wildfires in Californië

Het brandseizoenen in Californië is in vergelijking met enkel decennia geleden al gemiddeld met 75 dagen uitgebreid bijvoorbeeld. Meteorologische zomers zijn er langer geworden, wat betekent dat de omstandigheden heter en droger zijn, en dat maakt de regio gevoeliger voor bosbranden.

Weersvoorspellingen in veel delen van het Westen van de VS laten zien dat de omstandigheden naar verwachting de komende weken warm en droog zullen blijven. En naarmate de herfst nadert, wordt verwacht dat seizoenswinden zullen aantrekken, waardoor de kans op uitbreiding van branden extra toeneemt.

Tegelijk, sneller en ze branden nu even hard ’s nachts

Recent extreem weer is ook een belangrijke factor achter waarom zo veel branden tegelijkertijd plaatsvinden momenteel. Verschillende biomen – van naaldbossen tot chaparral (de kenmerkende vegetatie die vooral in Zuid-Californië en in het noordelijke deel van het Mexicaanse schiereiland Baja California te vinden is) – branden meestal op verschillende tijdstippen van het jaar.

Dus in het westen zijn branden meestal gespreid gedurende het seizoen, met een piek van bosbranden die midden in de zomer in de noordelijke gebieden beginnen en in de herfst naar het zuiden trekken.

Een ander kenmerk van de recente branden was hoe snel ze terrein wonnen en zich in slechts een paar uur over honderdduizenden hectares verspreidden. Het is een teken hoeveel droge brandstof er klaar was om te verbranden.

Wildfires in Californië

Oregon kende bijvoorbeeld een periode van 72 uur waarin 900.000 hectare in brand stond. In de hele 20ste eeuw heeft die staat slechts zes megabranden gezien, branden die meer dan 100.000 hectare beslaan. In de eerste decennia van de 21ste eeuw heeft Oregon er elf gehad, maar nooit meer dan twee in een bepaald jaar. Nu, in slechts een paar dagen, branden er vijf bosbranden van deze omvang.

Een ander ongebruikelijk aspect van de recente bosbranden is hoezeer ze hun vaart hebben behouden, vooral ’s nachts. In Californië verbrandde de Bear Fire, onderdeel van de North Complex Fire, meer dan 100.000 hectare in 24 uur nadat die bosbrand begon.

Een aanzienlijk deel hiervan gebeurde gedurende de nacht, wanneer de temperatuur doorgaans daalt, de relatieve vochtigheid stijgt en brandweerlieden vooruitgang boeken. Dat soort brandgroei, vooral ’s nachts, dat is zeker een klimaatsignaal, zeggen experts.

De fallout: nog lang gevolgen

Klimaatwetenschappers zeggen dat het mechanisme dat de huidige natuurbrandcrisis veroorzaakt eenvoudig is: door menselijk gedrag, voornamelijk het verbranden van fossiele brandstoffen zoals steenkool en olie, zijn broeikasgassen vrijgekomen die de temperatuur doen stijgen, waardoor bossen worden uitgedroogd en sneller en harder branden.

De branden zullen Californië, Oregon en zelfs Washington ook opzadelen met moeilijke en kostbare problemen op de langere termijn, van de effecten van rookinademing tot beschadigde drinkwatersystemen. Rook van natuurbranden ​​kan in het ergste geval dodelijk zijn, vooral voor ouderen.

Studies hebben aangetoond dat wanneer rookgolven door grote branden toeslaan, het aantal ziekenhuisopnames toeneemt en dat patiënten ademhalingsproblemen, hartaanvallen en beroertes krijgen. De pandemie van het coronavirus voegt een nieuw risico toe aan een toch al gevaarlijke situatie.

Wat drinkwater betreft, weten wetenschappers al jaren dat bluswater van verbrande huizen schadelijke chemicaliën in grondwater en reservoirs kan brengen.

Wildfires in Californië

Maar onderzoek in de nasleep van de bosbranden in 2017 in het wijnland ten noorden van San Francisco en de brand in 2018 die de stad Paradise in de uitlopers van de Sierra verwoestte, ontdekte een andere dreiging: benzeen en andere gevaarlijke verontreinigingen werden aangetroffen in watersystemen, mogelijk afkomstig van door hitte beschadigde kunststoffen in de waterinfrastructuur.

Gevaarlijke chemicaliën kunnen zo maanden na een brand uit watersystemen lekken. De Amerikaanse milieudienst classificeert water met benzeenconcentraties van meer dan 500 deeltjes per miljard als gevaarlijk. Sommige monsters genomen na bosbranden bleken 2.000 deeltjes per miljard te bevatten. In Sonoma County hadden sommige monsters zelfs 40.000 deeltjes per miljard.

Enkele jaren geleden noemde gouverneur Jerry Brown de bosbranden een ‘nieuw normaal’ voor Californië. ‘Dit kan iets zijn dat elk jaar of om de paar jaar gebeurt’, zei Brown. Het is ondertussen elk jaar gebeurd en elk jaar erger geworden. En we staan nog maar aan het begin.

Het Californische Climate Change Assessment Report schat dat het gemiddelde gebied dat in bosbranden wordt verbrand tegen 2100 met nog eens 77 procent zal toenemen als er niets wordt gedaan om de uitstoot van broeikasgassen drastisch te verminderen.

Meer