Shanghai: tijd om je bord leeg te eten
Metropolen bieden een groeiend deel van de wereldbevolking onderdak. Hoe houden de mensen het daar leefbaar? Correspondenten doen wekelijks verslag vanuit hun eigen megastad. Deze week: Eefje Rammeloo in China.
Het doet pijn aan mijn ogen. Iedere keer weer. Zit ik lekker te eten in een restaurant, als het gezelschap aan de tafel naast me opstaat en vertrekt. Op tafel blijven schalen achter vol gemarineerd varkensvlees, noedels met garnalen, wontons in hete chilisaus, gebraden ribbetjes met komijnzaad, sperzieboontjes met knoflook en extra pittige tofoe. Van alles is één hapje genomen.
Het is verleidelijk een paar schalen over te hevelen naar mijn bescheidener gedekte tafel, maar de serveerster is er meestal snel bij. Met een strakke blik schraapt ze het eten bij elkaar. Bij de uitgang gaat het in een grote, smerige ton.
Deze scène komt minstens eens per week langs. Ook in duurdere, westerse gelegenheden, trouwens. In lunchrestaurants zitten families aan tafels vol broodjes, salades en chocoladetaart. Naar Chinese gewoonte delen de tafelgenoten alle gerechten, maar nooit gaat alles op.
Nu is het in de Chinese cultuur gebruikelijk om iets op je bord te laten liggen. Een leeg bord betekent een hongerige maag. Wie de tafel vol kan zetten met gerechten, laat bovendien zien dat de portemonnee gevuld is.
China vernietigt zo jaarlijks 18 miljoen ton voedsel, genoeg om 40 miljoen monden mee te voeden. De regering wil nu een einde aan deze verspilling maken. “Wen jezelf aan spaarzaam te zijn en werk aan een sociale omgeving, waarin verspilling beschamend is en spaarzaamheid toegejuicht wordt”, citeerde een partijblad leider Xi Jinping.
Het volk weet genoeg: aan de slag tegen verspilling! Restaurants namen maatregelen, van een waarschuwingsbordje op tafels, tot het aanbod de klanten te wegen voor en na hun maaltijd. De staatstelevisie pakte uit met een onthullende reportage over stuntende veelvraten, wier filmpjes vaak gretig bekeken worden op het Chinese internet. Wat blijkt: de ‘eetkampioenen’ misleiden de kijker door stiekem over te geven tussen kippenbout 43 en 44.
Het gaat de regering er niet alleen om dat het zonde is om voedsel weg te gooien en dat overdaad ook kan worden overdreven. De voedselprijzen lagen in juli 13 procent hoger ten opzichte van een jaar geleden, onder meer door de dodelijke varkensgriep die nog steeds door het land waart en door overstromingen die landbouwgrond onder water zetten. Er dreigen tekorten, blijkt uit onderzoek.
Import is een weinig geliefde optie, zeker in tijden van een handelsoorlog met de Verenigde Staten. Xi hamert erop dat het land meer zelfvoorzienend moet zijn. Naar schatting 90 procent van de in China geconsumeerde sojabonen komt uit het buitenland. Er valt veel te winnen als mensen in ieder geval hun bord leegeten.
Peking zal wel even getwijfeld hebben over de campagne. Lang niet alle eettafels in China staan immers zo vol als de campagne voorspiegelt. Bovendien: een paar decennia terug leed China honger en voor veel mensen is dat nog niet eens zo lang geleden. Wijzen op verspilling zou verkeerd kunnen vallen, vooral bij de oudere generatie die eindelijk voldoende te eten heeft.
Als er een tekort komt, dan is het rijke Shanghai trouwens waarschijnlijk de laatste plek waar mensen honger krijgen. In restaurants plukken eters met hun stokjes aan de gestoomde vis die als een trofee op tafel staat – het is niet zelden het prijzigste gerecht op de kaart. Maar de vis gaat nooit op.