Bubbel van vijf, mondmaskers en kortere isolatie: welke knopen hakt de Nationale Veiligheidsraad door?
De controversiële ‘bubbel van vijf’ – veelbesproken maar weinig nageleefd – zal zo goed als zeker sneuvelen, maar wat tovert de Nationale Veiligheidsraad woensdag nog uit de hoge hoed? Met stijgende besmettingen, stijgende verhitting tussen experts en een onvoorspelbare winter voor de boeg lijkt de manoeuvreerruimte voor een radicaal andere aanpak klein. ‘Een laagje vernis hier en daar, maar animo om veel te veranderen is er niet.’
Met toenemende besmettingen, een stijgend aantal ziekenhuisopnames en hoogoplopende discussies onder experts zit er voor de Nationale Veiligheidsraad van komende woensdag andermaal druk op de ketel. Aan de zijlijn proberen medici zoals Marc Van Ranst (KU Leuven) en Pierre Van Damme (UA) samen met biostatistici elke kans te grijpen om duidelijk te maken dat niets doen gelijk staat met risico lopen op narigheid. Aan de andere kant nuanceerde gezondheidseconoom Lieven Annemans (UGent), lid van het expertencomité Celeval dat de afscheidnemende regering adviseert, de voorbije dagen de cijfers en schreef hij in open brieven dat versoepelingen wenselijk zijn. Het werd hem door veel experts niet in dank afgenomen, maar het gevoel leeft alleszins dat er wat moet gebeuren. Maar wat?
De ‘bubbel van vijf’ komt ter sprake volgens minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld). “Mogelijk wordt die regel versoepeld, maar dan zullen andere maatregelen strenger moeten om dit te compenseren”, zei ze bij Radio 1. “De bubbel zijn die mensen met wie je wel nauw contact hebt, die je bij wijze van spreken eens tegen je ‘frak’ trekt. Maar dan heb je al die andere contacten waarbij je wel alle maatregelen strikt moet blijven toepassen. Er zijn mensen die dat te beperkt vinden, gezinnen die zeggen dat dat niet haalbaar is. Dus we gaan zien wat we daaraan kunnen doen. Er liggen dus scenario’s op de tafel om te zien wat we daaraan kunnen doen, hoe je daar toch een versoepeling kunt doen.”
Mondmaskers in het onderwijs?
Hier en daar wordt gesproken over het ‘contactbudget’, een begrip dat biostatisticus Niel Hens lanceerde, waarbij iedereen wat flexibeler met contacten kan schuiven in plaats van zich aan vijf mensen voor lange termijn te binden. Maar aangezien het beperken van sociale contacten een van de belangrijkste wapens is in de strijd tegen corona en in het achterhoofd het fiasco van de wisselende bubbel van vijftien – door velen geïnterpreteerd als ‘alles kan weer’ – lijkt de kans klein dat de regels voor sociaal contact ingrijpend veranderen. Zeker aangezien het virus bij jongeren vlot circuleert, zijn experts met de start van het hoger onderwijs beducht de deur verder open te duwen.
Mogelijk andere agendapunten: quarantaineregels en mondmaskers in het middelbaar onderwijs. Over de quarantaine vindt bijvoorbeeld professor Herman Goossens (UA) het te verregaand om nog 14 dagen isolement te vragen aan wie terugkeert uit rood gebied. Zeven dagen zouden volstaan. Of mondmaskers sneuvelen in het onderwijs, zoals 70 artsen en CD&V vragen, is zeer de vraag. “Het zou ons verrassen mocht de Veiligheidsraad zich daarmee inlaten aangezien dit een bevoegdheid van de gemeenschappen is. Wij zullen dat met de Vlaamse onderwijspartners opnemen”, aldus het kabinet van Vlaams onderwijsminister Weyts (N-VA).
Strenge winter?
“Veel animo om veel te veranderen, laat staan versoepelen, is er nu niet”, klinkt het op een ander kabinet. “Er is nog veel onduidelijkheid en wij hebben nog geen advies van Celeval gezien. Wat ons nu te doen staat is duidelijkheid scheppen in de regels met hier en daar een laagje vernis en schrappen wat niet realistisch is. Wie volgt de ‘bubbel van vijf’? Verregaande opofferingen vragen van mensen die je toch niet kan controleren, heeft weinig zin.”
Temeer omdat we voor een onvoorspelbare winter staan waarin het virus sneller zal circuleren als we meer binnen blijven. Ook dan moet er nog een draagvlak zijn voor strengere maatregelen, waardoor het volgens experts raadzaam is nu niet alle kruit te verschieten en te riskeren dat een deel van de bevolking de schouders ophaalt wanneer het er echt om spant.
“De cijfers verdubbelen nu snel, dat moeten we stabiliseren”, zei Celeval-lid en epidemioloog Marius Gilbert in het debatprogramma C’est pas tous les jours dimanche op RTL. “We moeten zeker de slecht begrepen regels nog eens concretiseren en met proportionele maatregelen het vertrouwen terugwinnen. Een masker dragen wanneer je alleen buiten bent en er geen risico is, heeft geen zin en roept weerstand op.”
In dezelfde uitzending vatte topambtenaar Karine Moykens, eveneens Celeval-lid, wel samen dat hoe dan ook dé oplossing niet van het overlegorgaan en de Nationale Veiligheidsraad zal komen. “Wij kunnen beslissen wat we willen, maar het zijn de mensen die de verantwoordelijkheid moeten nemen.”