Doorstart voor de Vlaamse regering? Turbo op het regeerakkoord

Volgende week maandag (28 september) vindt de jaarlijkse Septemberverklaring van de Vlaamse regering plaats. Dat wil zeggen: minister-president Jambon spreekt de Vlaamse bevolking – en al wie het daarbuiten wil horen – toe in het Vlaams Parlement, met de krachtlijnen van de begroting voor 2021. En wie de krachtlijnen van de begroting zegt, zegt ook: de krachtlijnen van het beleid.

Volgens verschillende media zal de regering dit jaar extra zwaar inzetten op deze Septemberverklaring. Dat heeft er alles mee te maken dat het imago van de regering een deuk kreeg. De coronacrisis doorkruiste de uitvoering van allerlei plannen en verschillende ministers kregen af te rekenen met kritiek op hun aanpak van die crisis binnen de Vlaamse bevoegdheden.

Om het met een modewoord te zeggen: de Vlaamse regering lijkt nood te hebben aan een relance en zal vermoedelijk de Septemberverklaring inzetten als nieuwe start.

Bij grote plannen hoort typisch een “narratief”, een verhaal dat als een rode draad door het aangekondigde beleid geweven zit. Mijn punt is: de Vlaamse regering heeft helemaal geen nood aan een nieuw verhaal. Ze kan volstaan met een uitstekend oud verhaal. Haar regeerakkoord. Printen en uitvoeren. Liefst in turboversie.

Daar zijn minstens drie goede redenen voor.

Ten eerste geldt hier dat er vermoedelijk inhoudelijk geen beter verhaal te vinden is dan het origineel.

De Vlaamse regering heeft zich in de markt gezet als een regering die vooruit wou met Vlaanderen, richting de prestaties van de “Noordelijke” landen – Nederland en Scandinavië dus. De cruciale insteek van het regeerakkoord om dat te realiseren was dat Vlamingen die hun schouders zouden zetten onder dit project, er ook zelf beter van zouden worden. Onder andere door werken radicaal meer te laten lonen, via de jobkorting, via investeringen in kinderopvang op maat van wie werkt en door sociale voordelen niet langer afhankelijk te laten zijn van je statuut maar van je inkomen, zodat je ze behoudt wanneer je uit werken gaat tegen een laag loon.

Dit regeerakkoord had vanzelfsprekend voor- en tegenstanders, maar opvallend was dat één kritiek, die normaal bij elk regeerakkoord valt, hier niet genoemd werd. Namelijk de kritiek van de “Sinterklaascatalogus” – voor elk wat wils, maar geen duidelijke lijn. Dat deze kritiek niet viel, geeft aan dat dit regeerakkoord wel een duidelijk verhaal had. Dat van de beloningsregering.

Er is inhoudelijk geen enkele reden waarom de Vlaamse regering dit project niet opnieuw veel sterker in de verf zou gaan zetten en resoluut gaan voor de uitvoering ervan.

(lees verder onder de foto)

Maar er zijn, ten tweede, ook praktisch-politieke argumenten. Het regeerakkoord was erg uitgebreid, zodat over de uitvoering vermoedelijk weinig politieke twisten zullen ontstaan. Een krachtig alternatief narratief vinden, waar alle regeringspartijen kunnen achterstaan, dat wordt veel moeilijker, zeker wanneer sommige partijen die de Vlaamse meerderheid uitmaken wel en andere niet in de federale regering terechtkomen.

Daarbij aansluitend: als het gewenste merk van minister-president Jan Jambon, “sterke Jan” dus, voor iets moet staan, dan wel voor daadkracht. Het doortastend uitvoeren van het regeerakkoord is het minimum.

Moeten we het regeerakkoord dan niet in vraag durven stellen om een beleid te gaan voeren dat meer aansluit bij de economische en maatschappelijke gevolgen van de coronacrisis? Dit brengt me bij een derde en laatste argument.

Namelijk dat het uitvoeren van het Vlaams regeerakkoord, toch zeker wat betreft "werken meer laten lonen", ultra-complementair is met eventuele bijkomende maatregelen van economische relance naar aanleiding van de coronacrisis.

Crisisbeleid speelt vooral in op de vraagzijde van de arbeidsmarkt: ervoor zorgen dat bedrijven niet overkop gaan, zodat mensen hun baan niet verliezen. En daarnaast: via extra investeringen een stimulans geven aan de economische activiteit, zodat er bijkomende banen gecreëerd worden. Met het economische relancecomité hadden we het wat dat betreft over de crisis aangrijpen om investeringen te doen in de zorgeconomie, de digitale economie en de duurzame economie.

Maar dat alles heeft slechts zin als er ook aan de aanbodzijde van de arbeidsmarkt hervormd wordt. Dat wil zeggen: voldoende inactieven verleiden richting de arbeidsmarkt, zodat de vacatures die er zijn en bijkomend gecreëerd worden ook ingevuld geraken.

De conclusie van het relancecomité was dan ook: de Vlaamse regering mag, als zij voor economische relance wil gaan, haar regeerakkoord niet weggooien, maar moet het, door de coronacrisis, zien als een minimum. Dit heeft er ook mee te maken dat cruciale maatregelen, zowel in het regeerakkoord als in ons economische relanceplan, op middellange termijn meer moeten opleveren dan dat ze initieel kosten. Ook hier hoeft de Vlaamse regering gewoon op “print” te drukken.

De Vlaamse regering heeft wat mij betreft dus géén nood aan een nieuw verhaal. Maar wel aan een doortastende opvolging van haar originele verhaal.

Als dat toch mooi communicatief moet verpakt worden, denk ik automatisch aan een grote “fitbit”. Een activiteitstracker die op elk moment aangeeft hoeveel procent van het Vlaams regeerakkoord is uitgevoerd, net zoals een fitbit ons als burger vertelt hoeveel van onze dagelijkse stappen we nog moeten zetten.

Die “fitbit” voor het Vlaamse regeerakkoord verdient een prominente plaats op het kabinet van de minister-president, alsook op het internet, zodat de burger op elk moment kan volgen.

Om zo te laten zien dat de beloofde daadkracht er is. En om zichzelf, als Vlaamse regering, elke dag tot die daadkracht aan te sporen.