“Niemand die zich vragen stelt bij de grondwettelijkheid van de rol van de koning? (Pre)formateurs benoemen en ontslaan (of weigeren te ontslaan), terwijl er een regering is... Is dit geen usurpatie van zijn macht?” Het was een vraag die maandag op Twitter wel vaker opdook, nadat koning Filip het ontslag van preformateurs Egbert Lachaert (Open VLD) en Conner Rousseau (SP.A) had geweigerd.

Het is niet de eerste keer dat de grondwettelijkheid van de rol die de koning speelt, in vraag wordt gesteld. Per slot van rekening zitten we niet met een ontslagnemende regering, maar met een volwaardige (minderheids)regering. En dan zou je verwachten dat het de premier is die, gedekt door het parlement, de verdere initiatieven neemt. Maar, zo zei professor-politicoloog Bart Maddens (KU Leuven) eerder al: “De grondwet is heel dubbelzinnig over alles wat de koning betreft.”

LEES OOK. Koning weigert ontslag preformateurs, timing nieuwe regering komt in gedrang

“Uitzonderlijke tijden vergen uitzonderlijke maatregelen”, zo stelt politicoloog Carl Devos (UGent). “De situatie is wat ze is. En dus kon de koning drie dingen doen: het ontslag aanvaarden, het ontslag in beraad houden of het weigeren. Het feit dat hij het ontslag weigert, zegt mij dat de koning een doorstart van Vivaldi nog altijd mogelijk acht.”

LEES OOK. “Waar moeit de koning zich eigenlijk mee?” Gaat onze vorst zijn boekje te buiten met de regeringsvorming?

Grondwetsspecialist Stefan Sottiaux (KU Leuven) wees er eerder al op dat de koning een neutrale scheidsrechter moet zijn, maar dat hij tegelijk ook zo snel mogelijk een regering moet vormen. “Die twee verwachtingen botsen hier met elkaar. Dan is het aan de koning zelf om knopen door te hakken. Daarmee is hij kwetsbaar voor kritiek, maar dat is onvermijdelijk.”(krs)