World Cup XXXL: Fifa rekent zich rijk en Europa blijkt de klos
Hans Vandeweghe is journalist voor De Morgen.
Toen de inmiddels voor bewezen corruptie geroyeerde Michel Platini zijn idee lanceerde om de eindronde van het EK voetbal met 24 in plaats van 16 ploegen te laten spelen, vroeg een journalist of hij daarmee de kwalificaties niet devalueerde. "Misschien", antwoordde Platini, "maar zeg jij mij dan hoe ik herkozen moet worden."
Het idee om de eindronde van de World Cup uit te breiden, komt evengoed uit de koker van Michel Platini en dateert van toen hij nog voorzitter was van de UEFA en favoriet om Sepp Blatter op te volgen als hoofd van de wereldvoetbalbond (FIFA). Zijn secretaris-generaal was ene Gianni Infantino, die nadat zijn baas zich onmogelijk had gemaakt, uit de schaduw trad en zelf zijn kandidatuur stelde. Hij werd verkozen op 26 februari 2016.
De eerste suggestieve opmerking over een WK met 48 landen werd in de voetbalpers als absurd weggezet
De eerste suggestieve opmerking over een WK met 48 landen dook pas in oktober op en werd in de voetbalpers als absurd weggezet. Infantino deed het af als een kramp van de eurocentrisch denkende voetbalwereld. Hij, de nieuwe Messias die het voetbal van de ondergang zou redden, had in de achterkamers van enkele continentale hoofdkwartieren verregaande beloftes gedaan over meer World Cup-deelnames.
Zo had hij zich verzekerd van hun stemmen, naar het evenbeeld van Platini en Blatter en al die anderen voor hem, en die belofte zou hij nakomen.
Sportieve onzin
In de sportbonden geldt het principe one country, one vote: het eiland Vanuatu is in het FIFA Congress even machtig als Duitsland en daarom worden alle verkiezingen in wereldsportbonden gewonnen in de regio's waar de sport het minste voorstelt. Deze beslissing over de World Cup XXXL is evenwel niet genomen door het FIFA-congres, maar door de 33-koppige FIFA Council, de opvolger van het FIFA Executive Committee dat 24 man telde, in zijn laatste vorm samengesteld uit 14 bewezen corrupten die zijn afgezet en 10 zelfverklaarde blinden onder wie Michel D'Hooghe en Vitali Moetko, minister van Sport in Rusland tijdens het Sotsji-dopingschandaal. De blinden zijn gebleven – onder meer Moetko en D'Hooghe zitten nog steeds in de FIFA Council – en het goedkeuren van de plannen om van 32 deelnemende landen naar 48 te gaan, kon uiteraard ook op de goedkeuring van de Brugse arts rekenen.
Een World Cup waar 48 van de 211 FIFA-landen/leden mogen aan deelnemen lijkt op het eerste gezicht sportieve onzin. Dat vinden althans de grote liga's en de grote clubs, uitgezonderd Real Madrid en Barcelona. Het effect van die zestien poules van drie landen zal zichzelf wel uitwijzen, maar zestien deelnemers die na twee wedstrijden naar huis mogen terwijl ze wel een hele WK-voorbereiding hebben mogen financieren, dat kan voor sommige landen weleens een dure grap worden.
Supportersclans
Na die korte eerste ronde volgt de directe uitschakeling die tot in Qatar 2022 pas in de vierde wedstrijd van tel is. Meer nog dan een sportieve devaluatie zal een WK met 48 deelnemers een logistieke nachtmerrie worden. Uit interne nota's van de FIFA bleek dat minimaal twaalf World Cup-stadions nodig zijn om alles in goede banen te leiden. Zelfs middelgrote landen kunnen een WK vergeten of ze moeten teruggrijpen naar de formule van 2002 met co-organisatoren, een avontuur dat toen als niet voor herhaling vatbaar werd geëvalueerd. In Frankrijk liep het met 24 landen al goed mis om de supporters uit elkaar te houden, wat moet dat worden met 48? Hoe beveilig je dat in deze tijden?
Meer nog dan een sportieve devaluatie zal een WK met 48 deelnemers een logistieke nachtmerrie worden
Het valt ook te vrezen dat de FIFA zich heeft rijk gerekend en de bonden een rad voor de ogen heeft gedraaid door hen meer geld te beloven. De World Cup voetbal haalt nu al evenveel geld uit de tv-markt als de Olympische Spelen. Nog eens een handvol extra Afrikaanse en Aziatische landen en een Oceanisch eiland of twee zullen het verschil niet maken. Inzake marketinginkomsten loopt de World Cup wel achter bij de grote olympische broer, maar ook hier zullen Mali, Thailand, Nieuw-Zeeland en consorten als extra deelnemers de MasterCards en Coca-Cola's van deze wereld niet aanzetten tot extra budget. Die 606 miljoen euro extra inkomsten waar nu wordt naar verwezen, wordt door de FIFA zelf als het best case scenario aangeduid.
Doorslagje
Europa dreigt de klos te worden van die uitbreiding. Vandaag heeft dit continent met 13 deelnemers op 32 zowat 40 procent van de tickets. Terecht, gezien de sportieve verhoudingen. Met 48 landen zou dat minimaal 19 Europese startbewijzen moeten worden, maar bij de FIFA ligt een road map voor 16. De 13 andere deelnames zullen hoofdzakelijk aan Azië en Afrika worden uitgedeeld.
Infantino weet zich nu al verzekerd van een herverkiezing in 2020 en daar is het een verkozen bobo in de eerste plaats om te doen
Voeg daarbij nog eens zijn belofte om meer ontwikkelingsgeld uit te delen en dan weet je dat deze Zwitser een doorslagje is van zijn landgenoot Sepp Blatter. Onder diens watch als technisch directeur, secretaris-generaal en later voorzitter werd het aantal WK-ploegen van 16 naar 32 verdubbeld en werd ook steeds meer geld versluisd naar de soms bodemloze putten van Afrikaanse en Aziatische voetbalpotentaten. Infantino weet zich nu al verzekerd van een herverkiezing in 2020 en daar is het een verkozen bobo in de eerste plaats om te doen.