De thuiswerkrevolutie: bijna helft Belgen doet aan telewerk sinds corona, maar wat zijn je rechten én plichten?

Om thuiswerken goed te laten verlopen is het belangrijk om goede afspraken te maken tussen werkgever en werknemer. “Goede afspraken maken goede vrienden”, zo vat Sigrid Dereymaeker van SD Worx het samen. Daarom is belangrijk dat werkgevers en werknemers een thuiswerkovereenkomst opstellen.

Let op: wettelijk is er een verschil tussen regelmatig en occasioneel telewerk. Dat eerste is sinds 2005 geregeld door CAO nr. 85, het tweede is sinds 2017 geregeld door de Wet werkbaar en wendbaar werk.

Wie structureel van thuis uit werkt, moet dat verplicht vastleggen in een schriftelijke overeenkomst tussen werkgever en werknemer. Voor werknemers die slechts af en toe van thuis uit werken is dit niet verplicht, maar het is wel aan te raden, om problemen in de toekomst te vermijden. 

“Hoeveel dagen ga je thuis werken en tussen welke uren?", zegt Sigrid Dereymaeker. "Die afspraken leg je best vast in een thuiswerkovereenkomst." Daarnaast kan je in de thuiswerkovereenkomst ook afspraken maken over bijvoorbeeld een kostenvergoeding. 

Maar wat wat als je nog geen thuiswerkovereenkomst hebt? Blijf dan redelijk, raadt Sigrid Dereymaeker aan, zeker als het thuiswerk bedoeld is om je veiligheid in corona te garanderen. “Maar het beste is om er alsnog goede afspraken over te maken.”

Als werknemer kan je trouwens niet verplicht worden om van thuis uit te werken. “Maar als je afspraken hebt gemaakt met je werkgever, moet je je daaraan houden. Uiteraard kan je in dialoog gaan om eventueel een aanpassing te doen.

Als je thuiswerkt, gebruik je meer elektriciteit, moet je de komende maanden de verwarming aanzetten, gebruik je je eigen internetverbinding en betaal je zelf de koffies die je drinkt. Kan je die kosten inbrengen?

Volgens Sigrid Dereymaeker is je baas niet verplicht die onkosten op zich te nemen, maar is het wel belangrijk om hierover afspraken te maken. Er zijn verschillende mogelijkheden om hierin tegemoet te komen. "Wat we vaak zien, is dat werkgevers een forfaitaire vergoeding geven aan hun werknemers wanneer ze thuiswerken, we noemen dat wel eens de “bureauvergoeding”. 

Dat is een vergoeding die extra kosten voor elektriciteit dekt, maar ook voor het papier en de balpen die je gebruikt. Aan zo'n forfaitaire vergoeding zijn uiteraard voorwaarden verbonden en er zijn maximumbedragen opgelegd, zoals 20 euro voor je internetverbinding. Je moet het kunnen verantwoorden als werkgever, want ook de rsz en fiscus kijken mee”, merkt Dereymaeker op.

81 procent van de Vlaamse werkgevers biedt zijn werknemers een computer aan om te kunnen telewerken. Dat blijkt uit een recente bevraging van SD Worx (pdf). “Maar het is geen verplichting”, merkt Sigrid Dereymaeker op. 

Er zijn twee mogelijkheden, legt ze uit. “Enerzijds kan de werkgever de nodige werkmiddelen ter beschikking stellen, anderzijds kan er een regeling gemaakt worden over de onkosten die de werknemer maakt” (zie hierboven).

Het is overigens niet verwonderlijk dat veel werkgevers een computer ter beschikking stellen. Ze hebben immers graag dat de digitale werkomgeving en het bedrijfsnetwerk goed beveiligd zijn.

En hoe zit het met mijn bureaustoel? Uit een bevraging van VIAS blijkt immers dat 27 procent van de bevraagden aangeeft niet over een goede telewerkplek te beschikken. “De werkgever moet de nodige werkmiddelen ter beschikking stellen of afspraken maken rond een vergoeding”, aldus Sigrid Dereymaecker. “Een laptop valt daar doorgaans onder, een bureaustoel dan weer niet.”

Tot voor de coronatijd reed je elke dag naar je werk met je bedrijfswagen. Maar nu staat die wagen meer stil dan iets anders. Kan je die auto dan nog blijven gebruiken, heb je daar nog recht op?

"Je hoeft je geen zorgen te maken”, zegt Sigrid Dereymaeker geruststellend. “Als je een bedrijfswagen hebt gekregen en je betaalt hiervoor een voordeel alle aard, dekt die sowieso ook een deel van je privégebruik."

"Er is berekend dat je ongeveer de helft van de tijd je bedrijfswagen voor het werk gebruikt, en de andere helft voor privé-verplaatsingen. Ook al is dat percentage vandaag veranderd, en gebruik je jouw bedrijfswagen nu misschien 95 procent van de tijd privé, dan nog kan de werkgever niets doen.”

“Een bedrijfswagen kan niet terug gevraagd worden, omdat het een deel van je loon is. En ook al rijd je nu veel meer voor privégebruik, toch blijft je voordeel van alle aard hetzelfde."

Als ik tijdens het telewerken van de trap val of over de kabel van m’n laptop struikel, ben ik dan verzekerd? En wat als ik een ongeval zou hebben als ik de kinderen naar school breng?

Tijdens het telewerken ben je in principe verzekerd, als het ongeval gebeurt terwijl je thuis aan de slag bent en als het ongeval te maken heeft met je werk.

"Het vermoeden is voldoende”, voegt Sigrid Dereymaeker eraan toe. “Als het ongeval gebeurt tijdens de uren van het thuiswerken is dat al voldoende bewijs. De verzekering zal het tegendeel moeten kunnen bewijzen. Daarom is het heel belangrijk dat je met je werkgever op voorhand afspreekt tussen welke uren je aan het werk bent."

Uiteraard moet je dit soort afspraken niet proberen te misbruiken. "Als je je hand tijdens de werkuren verbrandt aan je strijkijzer zal de verzekering niet tussen komen. Strijken is voor de meesten geen onderdeel van hun takenpakket, ook niet wanneer je het tijdens de werkuren doet. Het ongeval is dan niet werkgerelateerd en zal dus niet gezien worden als een arbeidsongeval.

Ben ik daarnaast ook verzekerd als ik ‘s middags een broodje ga halen of als ik de kinderen ga ophalen van school of de crèche? Dereymaeker: "De wetgever heeft de regels rond woon-werkverkeer uitgebreid. Een verplaatsing voor de lunch valt daar tegenwoordig ook onder. Dus als je 's middags naar de bakker gaat, kan dat zeker een arbeidsongeval zijn."

Uiteraard moet dit ook allemaal redelijk blijven."Het is daarom belangrijk om in de eerste plaats duidelijk met je werkgever af te spreken wanneer je werkuren beginnen en eindigen. Als er dan een ongeval gebeurt tijdens die werkuren kan het gezien worden als een arbeidsongeval." 

Bekijk hieronder het verslag uit "Het Journaal":