Lost Open Vld zusterpartij MR en ‘enfant terrible’ Bouchez? Dan zijn deze coalities nog mogelijk

De coalitie van de huidige zeven Vivaldi-partijen heeft in de Kamer een meerderheid van 88 zetels in de Kamer: 20 van de PS (de uit de partij gezette Emir Kir erbij geteld), 14 van MR, 12 van Ecolo, 12 van CD&V, 12 van Open Vld, 9 van sp.a en 9 van Groen. Vallen de 14 zetels van MR weg, is dus ook de meerderheid verdwenen. 

Die wordt opnieuw bereikt als bijvoorbeeld cdH de plaats zou innemen van de Franstalige liberalen. De Vivaldi-coalitie met vier kleuren blijft dan, alleen komt er iets meer oranje bij en verkleint het blauwe aandeel. CdH-voorzitter Maxime Prévot sloot het scenario gisteren alvast niet expliciet uit, maar heeft nog geen vraag in die zin gekregen. 

Het lijkt er voorlopig namelijk niet op dat Open Vld bereid is zusterpartij MR te laten vallen, zeker niet wanneer die voor een minder rechtse partij zou worden ingeruild. De liberalen weigerden het al in een paars-geel scenario mét N-VA, en heeft er in een scenario zónder N-VA nog minder bij te winnen. De partij zit dan namelijk als enige in een (centrum)linkse coalitie van groenen, socialisten en christendemocraten. 

Socialisten en groenen zullen het scenario om evidente redenen iets beter genegen zijn. Het zal in elk geval dan ook niet Lachaert zijn die het scenario in de steigers zal zetten, als het überhaupt al ooit werkelijkheid wordt. Open Vld liet gisteren weten dat Lachaert samen met Rousseau is aangesteld om de huidige Vivaldi-coalitie op poten te zetten, en niet om alternatieven te proberen. Dan stopt zijn missie, klinkt het.

Het zag er deze zomer nog veelbelovend uit: N-VA-voorzitter Bart De Wever en PS-voorzitter Paul Magnette die met een inhoudelijk akkoord en hun ‘bubbel van vijf’ klaar waren om een volgende stap te zetten, en nog op zoek waren naar een extra partner bij de liberalen. Enig probleem: Magnette wilde MR er niet bij, en Open Vld wilde MR niet lossen. 

Dat De Wever MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez openlijk aanviel in de tv-studio's van VTM Nieuws en verklaarde dat hij “er voor 100 procent op vertrouwt dat hij dit wil doen mislukken”, maakte alleen maar dat de twee liberalen zich nog harder aan elkaar gingen vasthouden. Ook inhoudelijk zagen ze weinig brood in het akkoord van De Wever en Magnette, met onder andere verregaande regionaliseringen in ruil voor linkse sociale accenten.

Nu terug naar De Wever bellen, ligt moeilijk, maar niet onmogelijk. De N-VA-voorzitter heeft al laten verstaan dat zijn deur open staat. Voor Lachaert zelf lijkt het echter een onmogelijke zaak met hangende pootjes terug te keren en zijn zusterpartij dit keer wel te lossen. Bovendien moet Magnette in dat scenario ook weer aan zijn achterban verkocht krijgen om opnieuw met N-VA rond de tafel te gaan zitten. 

In theorie bestaat ook de optie om beide liberale partijen te lossen, al zullen een aantal ideologisch compleet tegengestelde partijen zich dan moeten verenigen in een voor ons land onuitgegeven coalitie: de Olijfboom van socialisten, groenen en christendemocraten, aangevuld met N-VA. Die heeft een comfortabele meerderheid van 92 zetels in de Kamer. 

Het is een scenario dat Vlaams fractieleider Björn Rzoska van Groen al eens voorstelde enkele maanden geleden, maar waar hij geen steun voor vond in zijn partij. Ook de samenwerking tussen Ecolo en N-VA lijkt weinig waarschijnlijk. Bovendien zit N-VA dan als enige rechtse partij in een voor de rest behoorlijk links kabinet.

De drie scenario's zijn de enige mogelijke zonder MR. In alle andere, zoals de uitbreiding van de huidige restregering-Wilmès met bijvoorbeeld cdH en sp.a, of PS en sp.a, zijn de Franstalige liberalen wel betrokken. Bijzonder veel opties heeft de sp.a dus niet als ze echt wil doordrukken met het dumpen van MR. Vraag is dan ook hoe de gesprekken vandaag en morgen evolueren, en wat Rousseau en Lachaert koning Filip te vertellen zullen hebben. Lukt het hen toch nog Vivaldi te reanimeren? 

De klokt tikt ondertussen ongenadig verder: op 1 oktober, volgende week donderdag, wordt een nieuwe premier in de Kamer verwacht voor een regeerverklaring. Die deadline kan Bouchez in theorie nog eens laten passeren om Wilmès gewoon te laten aanblijven, maar het lijkt er sterk op dat de roep om vervroegde verkiezingen dan echt niet meer te negeren valt.

Lees ook:

- Reconstructie. Jongste voorzitters maken er een boeltje van

- 1 oktober met de seconde onwaarschijnlijker, deze scenario’s zijn nog mogelijk

- Wetstraatkenners over de politieke chaos: “Dit wordt grootste stembusafstraffing ooit”