Van "Niet het moment om te versoepelen" tot "Flexibel concept is verstandig": experts verdeeld over nieuwe coronaregels

Biostatisticus Geert Molenberghs (KU Leuven en Universiteit Hasselt) laat zich in "De wereld vandaag" positief uit uit over de maatregelen (zie audio onder). Dat mensen uit een gezin voortaan elk apart met 5 andere mensen nauw contact kunnen hebben, vindt hij een goede zaak. Tot nu mocht een gezin als geheel maar met met 5 andere mensen nauw contact onderhouden. Maar dat concept was volgens hem aan verandering toe.      

Molenberghs: "Je moet het nieuwe concept niet als een versoepeling beschouwen, maar als een bijstelling. Het oude concept - de  bubbel - heeft gewerkt om de cijfers naar beneden te krijgen. Dat hebben we duidelijk gezien in de zomer. Maar de bubbel was veel te rigide. Het nieuwe concept is daarentegen flexibel: je kunt het aantal mensen waarmee gezinsleden nauw contact mogen hebben versoepelen of verstrengen al naargelang het verloop van de epidemie." 

Molenberghs betreurt wel dat de Nationale Veiligheidsraad nog geen kader heeft gecreëerd dat duidelijk maakt wanneer gezinsleden meer (5) of minder (1) nauwe contacten mogen onderhouden. "Ik kan het alleen maar vaststellen. Het kader was beter klaar geweest maar we zullen er nog wat op moeten wachten. Hoe dan ook ik vind ik het verstandiger een flexibel concept te hanteren, dat door pakweg 70 procent van de mensen wordt gevolgd, dan een streng dat maar door 40 procent wordt gevolgd. "  

Viroloog Marc Van Ranst (KU Leuven) is eerder teleurgesteld over de nieuwe maatregelen. "Als je de cijfers ziet, is dit zeker niet het moment om te versoepelen", zei hij na de persconferentie in het "Extra Journaal" op Eén (zie video onder). "De mensen die de versoepelingen vroegen, dragen een grote verantwoordelijkheid." Hij noemt het een gemiste kans dat er geen helder systeem is gekomen met kleurencodes of een barometer. "Men moet het gewoon durven doen. "

Van Ranst vindt het ook jammer dat er in Celeval, de raad die de regering adviseert over coronamaatregelen, geen virologen aanwezig zijn (Van Ranst is zelf wel plaatsvervangend lid, red.). “Celeval is begin deze maand samengesteld met het oog op het versoepelen van de maatregelen. Maar intussen zijn we ingehaald door de realiteit. De cijfers zijn opnieuw aan het stijgen. De maatregelen die nu voorgesteld zijn gaan de epidemie niet afremmen. Een adviesraad zonder virologen kan je je misschien permitteren als de cijfers gunstig zijn. Maar als ze stijgen, is dat gevaarlijk.” 

"We vroegen duidelijkheid en misschien op sommige plaatsen een verstrenging, en we hebben minder duidelijkheid en al zeker geen verstrenging gekregen." Professor intensieve zorg Geert Meyfroidt (KU Leuven) is duidelijk: de persconferentie is niet geworden wat hij gehoopt had. 

Volgens hem hebben ze de regels proberen maken op basis van het gedrag dat we nu stellen. "Maar", zo zegt hij, "we vergeten wel dat het door het huidige gedrag omhoog gegaan is. We hebben met collega's ironisch gelachen dat we weten wat te doen de komende weken."

Want dat de cijfers nog gaan stijgen, staat vast, benadrukt Meyfroidt. "Sowieso. Stel dat we nu een lockdown zouden instellen, zouden de cijfers nog twee weken stijgen. We gaan nu niks doen, twee weken wachten en het dan herbekijken. Dan gaan ze tot de vaststelling komen dat het fel gestegen is en veel extremere maatregelen moeten instellen."

"Als ik één ding kan zeggen: timing is superbelangrijk", besluit hij. "Van hoe hoger je vertrekt, hoe moeilijker het wordt om de cijfers naar beneden te krijgen. 

Microbioloog Herman Goossens (UAntwerpen) snapt wel waar de Veiligheidsraad naartoe wil: "Men hoopt dat de mensen meer verantwoordelijkheid nemen, maar nu gaat men van het ene uiterste naar het andere. Minister De Block verwijst naar Zweden als voorbeeld en dat snap ik. Alleen Zweden zijn geen Belgen en omgekeerd. Zweden moet je geen bubbels opleggen, die doen dat vanzelf, dat zit in hun natuur. En ik hoop dat wij een andere houding aannemen, maar ik ben er eerlijk gezegd niet gerust in. Het zijn niet de politici die het gaan oplossen, maar de mensen."

Waar hij dan net bang voor is? "Dat de barrières tussen generaties verdwijnen. Er zal meer verspreiding tussen studenten zijn. Jongeren hebben daar geen last van, maar ik denk dat de dijken tussen generaties zullen afbrokkelen. Onderschatting is de beste vriend van het virus."

Wel vindt hij het een goede zaak dat de verplichte quarantaineperiode ingekort wordt van 14 naar 7 dagen. "De nieuwe maatregel zal wellicht beter worden opgevolgd", zegt hij aan persagentschap Belga. Goossens had eerder al aangeklaagd dat te veel mensen onnodig lang in isolatie worden geplaatst. "De nieuwe quarantaineregeling is veel realistischer, omdat ze gekoppeld is aan de verwachtingen van de mensen", zegt de microbioloog nu. "Een quarantaine van 14 dagen was niet haalbaar voor veel mensen. Voor wie samen met kinderen in een appartement woont, was dat echt niet realistisch." Hij maakt wel een onderscheid in verschillende soorten quarantaines: "Er is een verschil tussen een quarantaine voor reizigers die terugkomen uit een rode zone en mensen die een hoogrisicocontact hadden."

Vaccinoloog Pierre Van Damme (Universiteit Antwerpen) noemt het een gemiste kans dat de Nationale Veiligheidsraad de versoepeling van de coronamaatregelen niet gecombineerd heeft met de lancering van de verwachte "barometer". 

Die barometer, die met kleurcodes de ernst van de corona-epidemie in ons land zou aanduiden, komt er pas over twee weken. Als het van professor Van Damme afhing, zou die er al morgen of overmorgen komen, zo zei hij in "Het Journaal". 

Nu zijn er immers nieuwe maatregelen voorgesteld, zonder dat burgers genoeg kunnen inschatten wat de gevolgen van hun gedrag zijn.

Bekijk de reactie van professor Van Damme in "Het Journaal" en lees verder onder de video:

Ook de huisartsen zijn tevreden over de maatregelen die de nationale Veiligheidsraad heeft aangekondigd. Of toch over het feit dat de capaciteit van de testcentra wordt uitgebreid en er ook een callcenter komt dat vragen van verontruste burgers opvangt. Dokter Roel Van Giel van huisartsenfederatie Domus Medica, in "De wereld vandaag" op Radio 1:  "Anderhalve week geleden hebben we het signaal gegeven dat de druk op de huisartsen verminderd moest worden. We hebben de indruk dat de Nationale Veiligheidsraad ons signaal ernstig genomen heeft." 

Van Giel is vooral blij dat mensen die getest willen worden, niet meer tot bij de huisarts moeten. "We hadden expliciteit gevraagd om dergelijke mensen te scheiden van onze reguliere patiënten. En dat is nu gebeurd. Voor die mensen is er nu een parallel circuit (het callcenter en de testcentra, red.) waar ze terecht kunnen, zodat wij als huisartsen ons kunnen concentreren op onze patiënten."