Advies van Celeval online geplaatst: ‘Code oranje in Brussel, groot risico op code rood’
Na de beslissingen van de Nationale Veiligheidsraad gisteren is nu ook het advies van de expertengroep Celeval online geplaatst. Daaruit blijkt welke drempels de wetenschappers in die adviesraad voorstellen om over te schakelen naar een volgende fase. Ook wordt erop gewezen dat Brussel eigenlijk al in code oranje zit en bovendien het risico loopt naar code rood te evolueren. In dat extreme geval, zou het aantal nauwe contacten verminderen van 5 naar 1.
Vooraf voor alle duidelijkheid: de hieronder geschetste scenario's zijn op dit moment geen werkelijkheid. Hoewel verschillende experten hadden gepleit voor de snelle invoering van een systeem met kleurcodes per provincie, de zogenaamde ‘barometer’, is dat voorstel er gisteren niet doorgekomen op de Nationale Veiligheidsraad. Onder andere Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) gaf aan dat het voorstel nog “verfijnd” moest worden.
In hun model pleitten de verschillende experts van Celeval in elk geval voor duidelijke drempels, niet alleen op het nationale niveau, maar ook en vooral per provincie. Per kleurcode zouden dan extra restricties worden opgelegd aan de bevolking. Die aanpak heeft drie voordelen, aldus het advies. Zo is de boodschap voor iedereen klaar en duidelijk en transparant, krijgt de burger zelf een grotere verantwoordelijkheid om bij stijgende cijfers zelf pro-actief zijn gedrag aan te passen, en vormen de drempels een doel dat iedereen perspectief moet bieden om naartoe te werken.
Momenteel zou België zich in code geel bevinden, waarbij iedereen maximaal 5 nauwe contacten per maand mag onderhouden. Overigens blijkt er in de adviesgroep discussie geweest te zijn tussen voorstanders van 6 contacten, en anderen die pleitten voor 4. Uiteindelijk kwam 5 dan als compromis uit de bus.
Codes geel, oranje en rood
Om te bepalen in welke fase het land, of een aparte provincie, zich bevindt, stelt Celeval in zijn advies voor om vooral naar het aantal nieuwe opnames in de ziekenhuizen te kijken. De drempel om van fase geel naar fase oranje over te schakelen ligt op 5 hospitalisaties per dag per miljoen inwoners, wat voor België in absolute cijfers neerkomt op 57 opnames per dag. De drempel voor code rood zou op 172 moeten komen te liggen, en ook de R-waarde, die de snelheid van de verspreiding meet, zou dan hoger dan 1 moeten zijn.
Code groen bestaat ook, maar die is enkel gereserveerd voor wanneer er een vaccin beschikbaar is en er geen hospitalisaties meer zijn.
Belangrijk: het gaat daarbij om gemiddelde cijfers van de laatste veertien dagen. Sciensano geeft in zijn huidige rapporten nog een zevendaags gemiddelde weer, een getal dat bij een stijgende curve sneller omhoog gaat dan het veertiendaags gemiddelde, dat met een langere periode in het verleden (met lagere cijfers) rekening houdt. Vandaag ligt het zevendaags gemiddelde in België op 57,1 opnames per dag, het veertiendaags gemiddelde ligt nog ‘maar’ op 46,3.
‘Brussel loopt hoog risico in code rood terecht te komen’
Maar het is niet omdat België als geheel in code geel zit, dat dat voor alle provincies zo is. “We benadrukken dat Brussel vandaag de enige regio in oranje is”, valt te lezen in het advies. “Brussel loopt bovendien een hoog risico om binnen de 14 dagen in code rood terecht te komen. Daarentegen is de situatie in andere provincies nog niet op hetzelfde waarschuwingsniveau.”
Een erg belangrijke kanttekening die de experten maken is wel dat er bij het bepalen van een nieuwe kleurcode “andere criteria moeten meetellen” om uiteindelijk een “gebalanceerde finalse beslissing te nemen”. Zo pleiten ze voor een ‘correctiefactor’ die ingevoerd moet worden - en dus nog niet vastligt - om mee in rekening te nemen dat een regio als Brussel ook patiënten uit bijvoorbeeld Vlaams- of Waals-Brabant opvangt. Een betere optie is dan mogelijk om niet naar de locatie van de ziekenhuizen te kijken, maar wel naar de woonplaats van de patiënten en zo de cijfers te verdelen.
Ook wijzen de wetenschappers er op dat het net de bedoeling van de overheid is om patiënten zo veel als mogelijk te spreiden, zodat geen enkel ziekenhuis in de problemen komt. Daarbij kunnen patiënten in een ziekenhuis in een andere provincie terechtkomen, wat de cijfers eveneens kan vertekenen.
Gevolgen
Wanneer een bepaalde regio naar een hoger alertniveau overschakelt, heeft dat vooral gevolgen voor het aantal sociale contacten dat we mogen hebben, en voor het maximum aantal aanwezigen op evenementen. Een infografiek in het advies, met maatregelen ingedeeld per kleur, maakt dat duidelijk.
In code geel gaat het om respectievelijk maximaal 5 contacten en 1 aanwezige per 2,5 vierkante meter. Bij code oranje dalen die cijfers al naar maximaal 3 contacten, en 1 persoon per 4 vierkante meter. Code rood tot slot beperkt ons sociaal leven tot maximaal 1 nauw contact, en maximaal 1 persoon per 10 vierkante meter, als bijeenkomsten überhaupt dan nog mogen plaatsvinden.
Aan de mondmaskerplicht en andere maatregelen zou er bij een hoger niveau niets veranderen.
Hoe de uiteindelijke 'barometer’ er uit zal zien, valt nog af te wachten. Zeker de Brusselse beleidsmakers zullen de komende dagen en weken pleiten voor een stevige correctiefactor voor de grote steden.
