Het ging deze week over nieuwe maatregelen tegen het coronavirus, een ingeslikt veto bij de regeringsvorming, het groeiende verzet bij de CD&V en het falende Vlaamse beleid in de zorg voor personen met een handicap. Knack-redacteur Ewald Pironet blikt terug.
1. Chaos
‘Het risico is heel groot dat we met meer beperkingen zullen komen.’
Premier Sophie Wilmès (MR), vragenuurtje in de Kamer, 24 september
Nauwelijks 24 uur nadat de Nationale Veiligheidsraad was bijeengekomen om maatregelen te nemen tegen de verspreiding van het coronavirus, verklaarde premier Sophie Wilmès (MR) in de Kamer dat ‘het risico heel groot is dat we met meer beperkingen zullen komen’. Want, zo zei ze nog, ‘de evolutie van de gezondheidstoestand is niet gunstig’. Het is een zoveelste voorbeeld van gebrek aan staatsmanschap en verantwoordelijkheidszin van de vrouw die van MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez absoluut opnieuw premier moet worden.
De samenkomst van de Veiligheidsraad, afgelopen woensdag, zadelde velen met een kater op. Na uren vergaderen volgde een lange, vrij inhoudsloze mededeling van de premier. Het lag in de bedoeling om enkele duidelijke en afdwingbare maatregelen tegen het coronavirus af te kondigen, maar het tegenovergestelde was het geval: eens te meer was onduidelijkheid troef, de mededeling was warrig. VRT-journalist Ivan De Vadder had het in een extra nieuwsuitzending zelfs over de ‘meest zinloze persconferentie ooit’.
Ondanks de stijgende coronacijfers werden een aantal maatregelen versoepeld, al kreeg de premier die ook deze keer niet helder en eenvoudig uitgelegd. Als klap op de vuurpijl verklaarde ze een dag later dat ‘de evolutie van de gezondheidstoestand niet gunstig’ is en dat ‘het risico heel groot is dat we met meer beperkingen zullen komen’. Waarom anticipeerde de Veiligheidsraad daar dan een dag eerder niet op? Waarom versoepelde ze dan juist de maatregelen?
Waarom droeg de Veiligheidsraad bij tot de niet-gunstige evolutie van de gezondheidstoestand?
Meer nog: waarom droeg de Veiligheidsraad bij tot de niet-gunstige evolutie van de gezondheidstoestand? Want zowat alle experts zijn het erover eens dat de coronacijfers zullen toenemen met de maatregelen die de Veiligheidsraad woensdag nam. Dat is wat de premier ook impliciet toegeeft. En in plaats van woensdag al wat strengere en duidelijke maatregelen af te spreken, stelt ze die nu voor de volgende weken in het vooruitzicht.
Zo was er vooraf sprake van een coronabarometer, een soort kleurcodesysteem op lokaal of provinciaal niveau dat bepaalt welke maatregelen waar van kracht zullen zijn. Maar dat kwam er niet, omdat het blijkbaar nog niet op punt staat. Ter herinnering, het virus woedt al meer dan zes maanden in ons land, nog maar eens wordt er achter de feiten aangelopen. Volgens anderen kwam de coronabarometer er nog niet omdat we dan onmiddellijk in fase oranje zouden belanden, wat meteen strengere maatregelen zou impliceren. En daar wilde de Veiligheidsraad niet van weten.
Hierbij moet worden aangestipt dat niet alleen federale topministers in de Veiligheidsraad zitten, maar ook de minister-presidenten van de deelstaten. Dus ook Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA). Hij verdedigde achteraf ook de chaotische versoepelingen voor de camera’s en is medeverantwoordelijk voor de onverantwoorde beslissingen én het oplopen van het aantal coronagevallen, de volgende dagen en weken. De zoveelste gemiste kans voor de Vlaamse regering om zich te profileren als een regering die wél haar verantwoordelijkheid wil opnemen.
2. Veto
‘Ik heb mijn ontslag ingediend als preformateur omdat ik van vele partijen het signaal had gekregen dat er geen vertrouwen meer was. (…) Het leek me vanmorgen onmogelijk dat vertrouwen te herstellen, maar als de koning me dat vraagt, wil ik proberen dat onmogelijke weer mogelijk te maken.’
SP.A-voorzitter Conner Rousseau, persconferentie 21 september
Op dezelfde dag dat de Veiligheidsraad en premier Wilmès hun gebrek aan daadkracht etaleerden, maakten de Paars-Groen-CD&V-onderhandelaars er ook een chaos van. Preformateurs Egbert Lachaert (Open VLD) en Conner Rousseau (SP.A) hadden die woensdag de hele dag gewerkt om weer wat vertrouwen tussen de zeven betrokken partijen te krijgen, maar ’s avonds liep het al opnieuw mis.
Dit alles gebeurde nadat Rousseau maandag zelf zijn veto had uitgesproken tegen de MR en vooral voorzitter Georges-Louis Bouchez, omdat die voortdurend terugkwam op gemaakte afspraken. Als Bouchez al op de vergaderingen aanwezig was, want hij kwam steeds te laat en vertrok ook vroeger. Volgens Rousseau waren de andere partijen aan de onderhandelingstafel het met hem eens: met Bouchez viel niet ernstig te onderhandelen. Uiteindelijk trad niemand Rousseau bij. Opmerkelijk: zelfs niet PS-voorzitter Paul Magnette of CD&V-voorzitter Joachim Coens. Op eenvoudig verzoek van koning Filip slikte de SP.A-voorzitter vervolgens heel snel zijn woorden in en probeerde hij zelf de brokken te lijmen.
De wrevel bij de MR en de CD&V verstomde snel, want ja, de koning had het beslist.
En woensdag was het dan zover: Lachaert en Rousseau trokken naar de koning, brachten verslag uit en de koning benoemde prompt Alexander De Croo (Open VLD) en Paul Magnette (PS) tot formateur. Iedereen gaat ervan uit dat een van de twee premier zal worden. Na de beslissing van de koning reageerde de MR meteen ontstemd, en ook de CD&V was niet blij: beide partijen beklemtoonden dat er over de aanstelling van formateur niet was gesproken. De CD&V ziet De Croo niet zitten als premier, Bouchez wil niet dat Magnette premier wordt. Maar de wrevel verstomde snel, want ja, de koning had beslist over de aanstelling van het formateursduo – en dan pruttel je niet meer tegen.
Daarover is wel wat te zeggen. Ten eerste werd de beslissing van de koning natuurlijk ingeven door wat Lachaert en Rousseau hem vertelden. En zij hebben de CD&V en de MR in snelheid genomen (Groen en Ecolo tellen al langer helemaal niet mee in deze formatievorming, ze mogen blij zijn dat ze in de regering zitten). Zo werden de CD&V en de MR door de koning voor een voldongen feit geplaatst.
Ten tweede heeft de koning in dit hele verhaal eigenlijk geen rol te spelen. We hebben nog steeds een regering met volle bevoegdheid en dus is het niet aan hem om formateurs aan te duiden. Dit is dan ook een hoogst merkwaardige episode in onze politieke geschiedenis: hoe de koning wordt misbruikt door partijvoorzitters om de forcing te voeren in een regeringsvorming.
In elk geval hebben de gebeurtenissen van de voorbije dagen het vertrouwen tussen de partijen nog meer ondermijnd. Dat belooft niet veel goeds, als de Paars-Groen-CD&V-regering tot stand zou komen, want elke dag kan het ontploffen.
3. Profielloos
‘Ik begrijp de zorgen heel goed.’
CD&V-topper Hilde Crevits, Radio 1, 25 september
Ondertussen groeit het verzet bij CD&V-leden en lokale mandatarissen maar ook bij CD&V-toppers tegen een deelname aan de Paars-Groene coalitie. Vooral nadat voorzitter Joachim Coens niet gekend was in de aanstelling van De Croo en Magnette als formateurs, stellen velen de vraag welke rol de CD&V kan spelen in die regering. En of ze daar überhaupt wel een rol te spelen heeft.
Eerder al beschreven we in Knack de onvrede binnen de CD&V over de vorming van een Paars-Groene regering waar de Vlaamse christendemocraten (en dat nota bene zonder het CDH) aan zouden deelnemen. We signaleerden toen dat er onvrede was in West-Vlaanderen, maar ook dat de helft van de Limburgse CD&V-burgemeesters niet wil dat hun partij mee onderhandelde over een Paars-Groene-coalitie. De steen des aanstoots: ‘Die coalitie heeft geen meerderheid in Vlaanderen.’ En ook: ‘De CD&V dient niet om het land te depanneren.’
In dat Knack-stuk was Walter De Donder, de CD&V-burgemeester in Affligem die eind vorig jaar nog kandidaat-voorzitter was, nog gewonnen voor deze coalitie. Dat is ondertussen veranderd: ‘Ik was ook eerst geneigd om onze verantwoordelijkheid te nemen. Dat zit in ons DNA. Maar nu zie je dat het al slaande ruzie is nog voor de voetbalploeg op het veld staat’, aldus De Donder. ‘Zo gaat die ploeg het niet lang uitzingen. Dan kunnen we beter zoeken naar herbronning in de oppositie.’
‘Zo gaat die ploeg het niet lang uitzingen. Dan kunnen we beter zoeken naar herbronning in de oppositie.’
Ook Marcia De Wachter, oud-directielid van de Nationale Bank en voor CD&V actief in Overijse is duidelijk op Twitter: ‘CD&V heeft niets te zoeken in Paars-Groen en riskeert drie-dubbel bedrogen te worden. Luisteren naar burgemeesters en basis is essentieel.’
Dat was nadat minister van binnenlandse zaken Pieter De Crem vorig weekend al duidelijk zijn mening had gezegd: ‘Op alle niveaus is er een heel grote terughoudendheid. Maar voor onze lokale mensen is Paars-Groen gewoon ondenkbaar. Zij willen de factuur niet betalen van een beleid waarop hun partij haar stempel niet kan drukken. (…) Als we daarin meestappen, moeten we er ernstig mee rekening houden dat steeds meer burgemeesters, de sterkte van onze partij, in 2024 niet meer onder de vlag van de CD&V zullen willen opkomen.’
En daar voegde zich donderdag ook oud-kamerlid Eric Van Rompuy bij, tegenwoordig voorzitter van de CD&V-senioren. Hij schreef op zijn Facebookpagina: ‘Intussen gaat de comedia dell’arte van de regeringscrisis steeds verder. De Bouchez-saga van deze week wijst erop dat er geen enkel vertrouwen bestaat tussen de 7 partijen van de zogenaamde Vivaldi-coalitie terwijl dit land een krachtdadige regering nodig heeft en dit op alle terreinen. De discussie gaat nu om de post van eerste minister, maar om wat te doen? Het voorliggende principeakkoord staat bol van de algemeenheden, vaagheden en niet becijferde intenties die de kiemen inhouden van permanente conflicten.’
En Van Rompuy besluit: ‘Liberalen en socialisten delen de lakens uit in Vivaldi maar wat zal de herkenbare rol zijn van CD&V?’ Hij vreest dat CD&V zich ‘profielloos laat verdampen’ in een paars-groene regering.
De absolute CD&V-topper Hilde Crevits zei vrijdag over dit alles: ‘Ik begrijp de zorgen heel goed. Het is een regering zonder Vlaamse meerderheid dus alles hangt af van de inhoud en het respect voor onze standpunten. Ik heb ook mijn zorgen, maar als je springt moet je springen uit gedrevenheid. Ik hoop nu op de kracht en de wijsheid van mijn voorzitter. Als dit geen goed project is, zal het nooit door ons ledencongres raken.’
Het blijft ondertussen wachten op duidelijke verklaringen van Crevits, maar ook van minister Koen Geens. Geen van beiden staat echt te springen om in Paars-Groen te stappen. Geens liet al weten dat hij in elk geval er zelf geen minister in wil worden.
De kans dat de CD&V-partijleden een Paars-Groen-CD&V-akkoord wegstemmen is reëel en groeit met de dag.
4. Huiver
‘Heb je een handicap? Met wat geluk mag je in 2053 hulp verwachten.’
Opiniestuk op VRTNWS.be, 24 september.
De Vlaamse regering beloofde in het regeerakkoord om de wachtlijsten voor mensen met een handicap zo snel mogelijk terug te dringen. In de praktijk gebeurt het tegenovergestelde, zo zeggen een reeks organisaties in de zorgsector. Amper 4 procent van de mensen op de wachtlijst krijgt dit jaar een persoonsvolgend budget. In dit tempo duurt het 33 jaar vooraleer de wachtrij is weggewerkt.
Vlaanderen slaagt er maar niet in om op dit vlak een fatsoenlijk beleid te voeren. Lees het opinieverhaal en huiver.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
