Lockdown weerhoudt Israëli niet van demonstreren

Alle hotels, restaurants, zwembaden, fitnessclubs en de meeste scholen zijn sinds vrijdag weer gesloten in Israël. Samenkomsten zijn beperkt tot tien personen binnen en twintig buiten.

De klap komt hard aan, want Israël was alweer aan het feesten na het succesvol terugdringen van het virus met de eerste lockdown in maart, die wel een miljoen werklozen opleverde. Maar de afbouw van de maatregelen verliep onsamenhangend en bovendien werd de bevolking laks en vervolgens onvoldoende op de risico’s gewezen, zeggen critici nu.

De tweede lockdown hing daardoor al een tijd in de lucht en werd onvermijdelijk door snel oplopende besmettingsaantallen. Vandaag alleen al werden meer dan 9.000 nieuwe besmettingen gemeld in het land met maar zo'n 9 miljoen inwoners. Onder medici is het aantal besmettingen verdubbeld, aldus de Israëlische gezondheidsdiensten. Het dodental door Covid-19 liep met 29 op tot 1.441.

‘Lockdown is geen straf - het is een redding, ik roep iedereen op om zich aan de regels te houden’, schreef premier Benjamin Netanyahu op Twitter. Zijn ministersploeg en alle leden van de Knesset (het parlement) leveren uit solidariteit tien procent van hun salaris in.

Ingrijpen moest wel, want aan de vooravond van grote religieuze feesten als Grote Verzoendag (morgen en maandag) en het Loofhuttenfeest (2 tot en 9 oktober) dreigden nog veel meer nieuwe besmettingen. Tegenstanders zeggen dat de tweede lockdown, die minstens duurt tot 11 oktober, de economie tenminste zeven miljard euro gaat kosten. Volgens het Israëlische UWV zijn nu alweer 150.000 werknemers ontslagen of met onbetaald verlof gestuurd.

Ondertussen daalt het vertrouwen in de aanpak van Netanyahu. Nog slechts 27 procent van de Israëli’s denkt dat hij het goed doet, blijkt uit een onderzoek van het onafhankelijke Israel Democracy Institute. In het parlement wordt ook stevig geruzied. Bijvoorbeeld omdat veel bedrijven en instellingen moesten sluiten terwijl de synagogen – onder voorwaarden – wel open kunnen blijven. Dat laatste werd afgedwongen door ultraorthodoxe partijen op wiens steun Netanyahu blijft aangewezen. Een aantal leiders van ultraorthodoxe partijen neemt het virus overigens niet serieus.

Volgens politieke tegenstanders zou Netanyahu de verder aangescherpte maatregelen ook aangrijpen om de aanhoudende protesten tegen zijn beleid te beteugelen. De premier slaagde er evenwel niet in om op tijd een lockdownmaatregel door het parlement te loodsen die mensen maar beweegruimte geeft tot één kilometer van hun woning. Was dat wel gelukt, zouden de wekelijkse en steeds maar groeiende demonstraties aan zijn ambtswoning, zo gestopt kunnen worden.

Minister van Defensie Benny Gantz zei dat zijn partij niet zal toestaan dat noodmaatregelen worden gebruikt om demonstraties te voorkomen. “Het besluit over een strikte lockdown was bedoeld om de verspreiding van het virus te stoppen, niet om protesten te blokkeren”, schreef hij op Twitter.

Betogers kregen daardoor vandaag bij politieblokkades, opgeworpen ter controle op niet-noodzakelijk reizen, vrije doorgang. Ook al waren ze meer dan een kilometer van huis. Een eerste grote demonstratie kwam vanavond ook meteen op gang voor de residentie van Netanyahu in Jeruzalem. Duizenden woedende Israëliërs roepen er om het aftreden van de premier. Velen van hen dragen de vlag van het land. 

De organisatoren hebben de mensen opgeroepen zich aan de coronamaatregelen te houden. Dat lijkt te lukken, meldt persbureau AP. De demonstranten zijn luidruchtig, maar rustig en houden de nodige afstand van elkaar. De politie is aanwezig om de boel in de gaten te houden.