“Tien jaar geleden kwam het amper voor. Vandaag is het een geaccepteerde drug in het uitgaansmilieu.” Peter Blanckaert, expert illegale drugs van het Wetenschappelijk Instituut voor Volksgezondheid (WIV), luidt de alarmbel over GHB: in ‘steegjestaal’ vloeibare XTC of verkrachtingsdrug, in specialistentaal Gammahydroxyboterzuur. Doorschijnende flesjes ‘roes’ die zorgend Nederland steeds ongeruster maken, aangezien ontwenningsklinieken dezelfde verslaafden maar blijven zien terugkeren. Ook in Vlaanderen klinkt de roep om hulp uit het werkveld alsmaar luider. “Er zijn signalen dat de drug ook bij ons een groot probleem aan het worden is, dus monitoren we het GHB-gebruik sinds een jaar”, zegt Blanckaert. “Een beetje vroeg om daar nu al evolutie in te zien, maar er is sowieso sprake van een groeiende trend.”

Het grote probleem van GHB: het is een achterbaks flesje. De roes is dezelfde als bij alcohol of slaapmiddelen - euforie, een ontspannen gevoel, minder remmingen, vlotter in de omgang - maar dan zonder kater achteraf. Bonus: je kan het zelf én legaal maken, in je badkuip. “Wat ontstopper en wat velgenreiniger, en je hebt zelf GHB gemaakt”, zegt toxicoloog Jan Tytgat (KUL). “Maar de werkingsduur is zeer kort. Dat zorgt ervoor dat je lichaam geen tijd heeft om zich erop in te stellen, het snel metaboliseert en terug uit je lijf is. Achteraf heb je er dus weinig last van. Soms komen gebruikers half comateus binnen op de spoed, om na enkele uren miraculeus weer naar huis te wandelen.”

In de kantlijn: bij een kleine overdosering kun je ‘out’ geraken, vandaar de bijnaam ‘verkrachtingsdrug’, en de kater komt met veel vertraging - eens verslaafd aan GHB, is het een van de moeilijkste stoffen om vanaf te raken. “GHB is een stof die eigenlijk al in ons lichaam voorkomt”, zegt Peter Blanckaert. Ofwel: het is een lichaamseigen molecule. Zelfs bij een extra dosis, kun je niet zomaar een medicijn of ‘tegengif’ innemen. “Daardoor is het heel moeilijk om los te komen van die roes. Ontwennen bij GHB kan zelfs dodelijk zijn, net zoals bij alcohol. En het gros van de verslaafden zit dan nog in de leeftijdscategorie van 15 tot 30 jaar, waardoor de drug invloed heeft op de ontwikkeling van de hersenen. Dat alles maakt het heel moeilijk om te stoppen. Maar niet onmogelijk. Al is er in de zorgsector nood aan meer info.”

Dat beaamt ook VAD, het Vlaams expertisecentrum voor alcohol en andere drugs. “Wij krijgen heel wat signalen uit de hulpverlening om GHB-verslavingen te behandelen”, zegt directeur Marijs Geirnaert. “Klassieke programma’s slaan bij die verslaafden niet aan. We weten heel weinig over de groep, maar we zien ook in het buitenland dat het een riskant product is. Iets om van heel nabij op te volgen.”