Datacenter op zeebodem blijkt achtmaal betrouwbaarder dan die aan land

Microsoft liet meer dan twee jaar geleden een datacenter zinken naar de zeebodem van Noordzee voor de kust van de Orkney-eilanden boven Schotland. Het ging om 864 servers en 27,6 petabyte aan diskruimte, of maar liefst 27,6 miljoen gigabytes, goed voor de opslag van bijna 5 miljoen films. Alles was verpakt in een stalen cilinder, gevuld met droge stikstof. In juli werd de koker weer boven gehaald.

Het experiment van Microsoft was onderdeel van Project Natick, dat al in 2014 het licht zag. Het onderzoek naar het datacenter loopt nog, maar de eerste resultaten zijn bevredigend. “Daaruit blijkt dat het onderwaterdatacenter maar een achtste van de storingen had dan wat we aan land zien”, verklaart Ben Cutler, directeur van Project Natick. “In het algemeen is de conclusie dat onderwaterdatacenters haalbaar zijn, ook logistiek, ecologisch en economisch in de praktijk.” Het zou ook nuttig kunnen zijn voor afgelegen kustplaatsen, die nu meestal afhangen van gecentraliseerde datacenters die honderden kilometers verder liggen.

Het lijkt eerder gek om elektrische apparatuur in zeewater te dumpen, maar er moet ook wel een reden zijn waarom datacenters onder water acht keer beter blijken te presteren. Dat komt, zo legt Cutler uit, omdat “computers eigenlijk niet zo goed werken in dezelfde omgeving waarin mensen leven”. Om computerapparatuur af te koelen is er energie nodig. Paul Johnston, kenner van de zogenaamde ‘cloud’, waarin miljarden gegevens van ons allemaal worden opgeslagen, zijn datacenters verantwoordelijk voor bijna twee procent van de wereldwijde CO2-voetafdruk. Over de hele wereld zijn er nu al ongeveer 18 miljoen servers die onderdeel uitmaken van datacenters, en dat park breidt alleen maar uit. “Bijna 20 procent van de energie die door datacentra op het land wordt gebruikt, dient om alles koel te houden met airconditioning en zoetwatervoorraden”, aldus Johnston. Hij praat lovend over het project: “Wat Microsoft heeft gedaan, is baanbrekend. Natuurlijk zeewater fungeert als koelmiddel en vervangt het kunstmatig pompen van lucht. Dit kan ecologische winst opleveren.” De elektriciteit die het onderwaterdatacenter van Microsoft nodig had, haalde het overigens helemaal uit wind- en zonne-energie.

Volgens Cutler is zo’n onderwaterdatacenter sneller operationeel dan dat er een aan land gebouwd kan worden. In nog geen 90 dagen kan het van de fabriek naar de zeebodem, beweert hij. Bovendien heeft hij er vertrouwen in dat het model ook kostenefficiënt is. Herstellingen op 50 meter diepte ziet hij niet als een mogelijk probleem. Om de vijf jaar kan het datacenter worden bovengehaald voor onderhoud en als een server het al snel zou laten afweten, moet die gewoon afgekoppeld worden. “Het is zodanig ontworpen dat de betrouwbaarheid hoog genoeg is om jarenlang zonder onderhoud verder te kunnen”, aldus Cutler.

Wat met het leven in de oceaan? Marien ecoloog Andrew Want uit Orkney vreest geen negatieve impact. Volgens hem kan het zelfs de biodiversiteit bevorderen, omdat de gezonken koker tot een kunstmatig rif zal worden herschapen door allerlei organismen die zich aan de laag microscopische bacteriën op de constructie zullen hechten. Vissen houden bovendien van zo’n vast voorwerp op de oceaanbodem. En de verhitting die gepaard gaat met een datacenter lijkt Want verwaarloosbaar in de zee.

Allemaal ideaal, lijkt het. Toch ziet Ben Cutler onderwaterdatacenters eerder als aanvulling op de bestaande aan land dan wel om ze te vervangen. Zijn team van Project Natick onderzoekt nog hoe het komt dat de servers toch gebreken vertoonden onder water, ook al waren het er dan acht keer minder. Wordt vervolgd.