Relanceplan van 4,3 miljard euro moet Vlaanderen uit coronacrisis sleuren

Niet Liesbeth Homans (N-VA), maar Vlaams Belanger Filip Dewinter leidde deze namiddag de vergadering in het Vlaams Parlement. Homans geeft verstek omdat ze zich vandaag liet testen op het coronavirus. Meteen was het eerste relletje van het nieuwe politieke jaar een feit. Want was Dewinter gisteren dan niet aanwezig op de manifestatie van Vlaams Belang, waar de coronaregels ook niet tot in de puntjes werden gevolgd? De sp.a, Groen en de PVDA drongen erop aan dat Dewinter en de hele Vlaams Belang-fractie de zaal zouden verlaten.

Het was uitkijken naar de septemberverklaring van minister-president Jan Jambon (N-VA). De verklaring werd gezien als de herkansing voor Jambon en zijn Vlaamse regering, na een pover eerste jaar. “Van Eyck is eeuwig. Hij overleeft ook moeilijke tijden en jaren”, verwees Jambon naar de beroemde schilder. Jan Van Eyck, wiens overzichtstentoonstelling in het Gentse MSK door de coronacrisis onverwacht werd stopgezet, is de persoonlijkheid waaraan Vlaanderen en elke Vlaming zich moet spiegelen. “Met zijn ongekende realisme, zijn stralende kleuren en vooral zijn technisch brio ontketende Van Eyck een ware revolutie.”

“We zijn geen perfecte mensen”

“Nog geen twaalf maanden geleden stond ik op dit spreekgestoelte om u de nieuwe Vlaamse regering voor te stellen. Wie had toen durven te denken dat we enkele maanden later in de grootste gezondheidscrisis sinds de Tweede Wereldoorlog zouden belanden?”, zei Jambon.

Maar de crisis mag geen alibi zijn voor economisch protectionisme. “De open wereld waarin we leven, is nog altijd veel meer batig dan nadelig voor onze welvaart, voor ons welzijn, voor ons welbehagen.” Vlaanderen is nog altijd ’s werelds vijftiende exportnatie. Maar dat maakt Vlaanderen ook kwetsbaar. Daarom moet een strategisch comité bekijken welke strategische voorraden Vlaanderen moet aanleggen en over welke noodzakelijke productielijnen het moet beschikken. ‘Gouverner, c’est prevoir’, klonk het.

Jambon stipte aan dat Vlaanderen voor 2,75 miljard euro aan coronamaatregelen nam. “De Vlaamse regering doet en deed wat ze kan”, gaf hij de opiniemakers lik op stuk die stelden dat Vlaanderen zich weinig slagkrachtig toonde. Tegelijkertijd sloeg hij ook een mea culpa voor de problemen in de woonzorgcentra en de lang haperende contactopsporing. “Als we toen de kennis en ervaring hadden waarover we vandaag beschikken, zouden we het ongetwijfeld anders aangepakt hebben. We zijn dan ook geen perfecte mensen.”

Snel naar begrotingsevenwicht

Maar dit jaar blijft nog moeilijk. “We moeten ons als echte Van Eycks uit de slag trekken”, zei hij. De Vlaamse regering lanceert een relanceplan van 4,3 miljard euro met de naam ‘Vlaamse veerkracht’. “Het meest ambitieuze investeringsplan dat een Vlaamse regering ooit op poten heeft gezet”, omschreef Jambon het. Zo’n plan slaat financiële putten, “maar de bedoeling is om zo snel mogelijk naar een begroting in evenwicht te gaan.” Jambon maakte meteen ook duidelijk dat Vlaanderen zijn rechtmatig deel eist van de Europese middelen die naar België zullen vloeien voor relance.

Het relanceplan omvat zeven ambities:

1. Een zorgsysteem op wereldniveau. Zo wordt op kruissnelheid een half miljard extra uit getrokken om Vlaams zorgpersoneel beter te verlonen en de werkdruk te verlagen.

2. De overheid moet slagkrachtiger, vinniger. Regels worden geschrapt, subsidies zullen onder de loep genomen worden en er zal onderzocht worden welke bevoegdheden gedecentraliseerd kunnen worden naar het lokale niveau.

3. Vlaanderen moet digitaal in de spits lopen. Er wordt een digitaal data-nutsbedrijf opgericht om Vlaanderen digitaal te ontsluiten. Het 5G-netwerk moet zo snel mogelijk ontsloten worden.

4. De transitie naar een duurzame economie is een vierde ambitie. Dat betekent extra investeringen in onderzoek en ontwikkeling, maar ook in de duurzame renovatie van woningen, laadpalen voor elektrische wagens en in fietsinfrastructuur. Voor elke twee euro die een lokaal bestuur in fietspaden stopt, legt de Vlaamse regering een euro bij. Daarvoor voorziet de Vlaamse overheid 150 miljoen euro

5. Daarnaast wordt extra geld geïnvesteerd in schoolgebouwen, ziekenhuizen, sport- en cultuurinfrastructuur, maar ook in mobiliteitswerken zoals de Oosterweel.

6. Het blijft ook zaak om de coronacrisis verder het hoofd te bieden. “Een moeilijk evenwicht soms, tussen absolute vrijheid en enkele beperkingen. We voorzien, Jan Van Eyck indachtig, aardig wat middelen om jong talent en meesterschap te prikkelen en stimuleren.” Er komt een speciaal loket om de cultuursector te ondersteunen. Ook de evenementen- en toerismesector zullen op extra steun kunnen rekenen. De Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV) houdt een miljard euro klaar voor goedkope achtergestelde leningen en kapitaalparticipaties, en 3,4 miljard euro aan waarborgcapaciteit. Een Welvaartsfonds van 500 miljoen euro is in de maak.

7. “Het grootste kapitaal dat we in Vlaanderen hebben, zijn onze mensen. Hoe gaan we maken dat iedereen op de kar springt?’ Er wordt een extra budget van 250 miljoen euro voorzien voor het onderwijs, onder meer voor investeringen in digitalisering. Een werkzaamheidsgraad van 80 procent blijft het doel. ‘Dat vergt een mentaliteitswijziging. Vlaanderen speelt op vele domeinen in de Champions League, maar helaas voor lege stadions.”

En wat met Vivaldi?

De slagkracht van deze Vlaamse regering zal voor een stuk afhangen van haar relatie met het federale niveau en de houding van de toekomstige federale regeringspartijen CD&V en Open Vld.

“Vorig jaar maakten we met drie partijen duidelijke afspraken. Die staan in stenen tafelen gebeiteld”, maakte Jambon duidelijk. Hij zei ook nog dat hij de garantie heeft van de twee andere regeringspartijen dat ze loyaal het regeerakkoord verder zullen uitvoeren. “De Vlaamse democratie mag op geen enkele manier de dupe worden van turbulenties op andere beleidsniveaus.”