Vivaldi moet nu al besparen: onderhandelaars botsen tegen budgettaire beperkingen

Er is  nog geen akkoord tussen de toekomstige regeringspartners PS, sp.a, MR, Open Vld, Ecolo, Groen en CD&V. Volgens meerdere bronnen moeten de begroting en de verdeling van de functies nog verder uitgeklaard worden. Formateurs Alexander De Croo (Open Vld) en Paul Magnette (PS) probeerden een consensus te bereiken via bilaterale ontmoetingen met de partijvoorzitters. Tegenover Radio 1 zei sp.a-voorzitter Conner Rousseau te hopen dat de onderhandelaars vanavond landen.

Het probleem: de ‘vivaldisten’ hebben een verlanglijstje met bijna 11 miljard euro aan nieuw beleid. Maar zoveel geld is er niet voorhanden. In de begroting gaapt een reuzegroot gat door de coronacrisis. De coalitie is het erover eens dat er voor maximaal 6 miljard euro aan nieuw beleid mag bijkomen. De liberalen willen het op 4 miljard euro houden. Er moet dus nog flink geknipt worden in de ambities. Een voorzitter heeft het over “de grote schrapoefening”. De formateurs moeten daarbij het evenwicht tussen de partijen bewaren: iedereen wil ergens mee kunnen uitpakken.

Het premierschap blijft voorlopig een vraagteken, net zoals de rest van de ministerverdeling in Vivaldi. Er lijken nog twee kandidaten over voor de Zestien: De Croo en Magnette. Volgens de meeste onderhandelaars heeft de liberaal een streepje voor op zijn collega. Een Vlaamse premier kan het soortelijk gewicht van de Vlaamse coalitiepartijen vergroten. Open Vld, sp.a, Groen en CD&V vertegenwoordigen samen net geen Vlaamse meerderheid in het federaal parlement.

“Over de ministerposten houdt iedereen de kaarten tegen de borst. Wie zijn prioriteiten nu al bekendmaakt, zal ze straks heel duur betalen”, reageert een onderhandelaar. Als Open Vld naast het premierschap grijpt, kijkt de partij naar sociaal-economische departementen zoals Financiën en Werk. De socialistische familie mikt op onder meer Financiën, Pensioenen en Volksgezondheid. Groen en Ecolo lijken dan weer vooral warm te lopen voor Klimaat en Mobiliteit. CD&V levert graag een van de twee ministers die zich over een nieuwe staatshervorming buigen.

Weinig tijd

De tijd dringt intussen. De koning vroeg formateurs De Croo en Magnette maandagavond om hun opdracht “zo snel mogelijk” af te ronden. Een echte deadline gaf hij niet. Het blijft wel de bedoeling van de Vivaldi-partijen om tegen donderdag 1 oktober startklaar te staan.

Als Vivaldi donderdag een regeerverklaring wil afleggen, rest enkel morgen om het akkoord door de ledencongressen te loodsen. Bij Open Vld wordt dat volledig digitaal gehouden. Sp.a kiest voor een mengvorm: de leden kunnen van thuis volgen en digitaal stemmen, maar een beperkt aantal leden zal ook uitgenodigd worden in de zaal zelf.

CD&V gaat verrassend voor de klassieke formule: enkel wie fysiek aanwezig is, mag mee­stemmen. De partij heeft daarvoor de Antwerpse Elisabethzaal afgehuurd. “Dat zal vooral in het nadeel zijn van de mensen die tegen willen stemmen”, zegt een partijbron. De vrees bestaat dat er bij een digitale stemming te makkelijk tegenstemmen geronseld kunnen worden bij ‘slapende leden’. “De partijtop wil toch enige controle.”