Wat staat er in het regeerakkoord? De belangrijkste thema’s en punten voor u samengevat
Onze politieke redactie nam het federaal regeerakkoord van de Vivaldi-coalitie onder de loep. De belangrijkste thema’s en punten hebben we hier voor u samengevat.
Het integrale regeerakkoord
Lees zelf het integrale regeerakkoord (in pdf), het verslag van formateurs Paul Magnette en Alexander De Croo. Volg hieronder de live analyse van onze politieke redactie.
Live
Veel centen voor veiligheidsbeleid
“Om de veiligheid en de rechtsorde te garanderen, zullen veiligheids-, inlichtingendiensten en justitie worden geherfinancierd en gemoderniseerd via investeringen in personeel, informatisering en gebouwen.” Justitie en defensie kunnen op fiks meer middelen rekenen.
Naast het aanwerven van extra politieagenten en militairen zoals eerder aangehaald werd, zal een deel van de middelen ook besteed worden aan een verdere digitalisering van Justitie.
De tekst stipt ook een zero tolerance-beleid voor geweld tegen politie en hulpverleners aan. Concreet zullen deze geweldplegers sneller voor de strafrechter moeten verschijnen.
Sneller straffen, is ook het devies voor “eenvoudig identificeerbare misdrijven zoals straatcriminaliteit, winkeldiefstallen en rellen”. Mensen die zich daar schuldig aan maken, moeten via snelrecht behandeld worden. Om dat te kunnen doen zal de wet aangepast worden en extra personeel voorzien worden.
Tenslotte valt nog op dat de regering zal onderzoeken of ecocide en feminicide opgenomen kunnen worden in het strafwetboek.
Begrotingstekort wordt in kleine stapjes verkleind
De regering-De Croo gaat van start met een begroting die diep in het rood staat. Om uit het maatschappelijk en economisch coronadal te kruipen, wil de regering bovendien flink investeren - de overtuiging is dat het niet het moment is voor zware saneringen.
Toch wil de federale ploeg ieder jaar een minimale inspanning doen om het gat in de staatsfinanciën te dichten. Ze wil de kloof jaarlijks met minimaal 0,2 procent van het BBP verkleinen.
Afhankelijk van de omstandigheden kan de inspanning ook groter zijn, al worden op dat vlak geen staalharde beloftes gemaakt. Alles hangt af van de economische groei in de komende jaren. Op basis van de verwachtingen van het Planbureau verwacht de regering dat tegen het einde van de legislatuur het tekort teruggedrongen is met 1,4 procent van het BBP.
Belastingen moeten eerlijker
De vele achterpoortjes, uitzonderingen en vrijstellingen in het belastingsysteem moeten eruit. De regering-De Croo plant een grote hervorming die de fiscale regels eerlijker en transparanter moet maken. De personenbelasting moet eenvoudiger - een evergreen in regeerakkoorden, al laat de uitwerking vaak te wensen over. De lasten op arbeid moeten omlaag door een "verbreding van de belastbare basis", "met respect voor het ondernemerschap". Twee enigszins wollige frases die voor de socialisten maar één ding kunnen betekenen: de vermogens zullen meer moeten bijdragen.
Ook (grote) bedrijven worden geviseerd. De "optimalisatie" van belastingen moet moeilijker gemaakt worden, er komt mogelijk een minimumheffing voor multinationals, en grote digitale spelers zullen hun steentje moeten bijdragen.
Ethische dossiers: enkel beslissen in consensus
De abortuswetgeving die in het parlement de paars-groene partijen tegenover de CD&V plaatste, wordt geparkeerd. De Vivaldi-partijen zullen enkel 'in consensus' verdere stappen nemen, wat ook trouwens geldt voor andere ethische thema's. Intussen wordt het abortusdossier terug naar het parlement gestuurd, waar eerst een onafhankelijke wetenschappelijke commissie zich over de kwestie zal buigen.
Coronacrisis inspireert nieuwe manier van werken
Thuiswerk bleek dit jaar een noodzaak, maar zal na corona niet verdwijnen. De regering wil thuiswerken structureel verankeren, en ook werk en privéleven beter combineerbaar maken. Het is één van de vele flexibiliseringen waar de komende jaren werk van gemaakt moet worden. Wie langdurig in tijdelijke werkloosheid verzeilt, moet in tussentijd in een andere job ingeschakeld kunnen worden.
Ook avond- en nachtarbeid worden mogelijk minder streng gereglementeerd. Op die manier hoopt de regering verdeelcentra voor e-commerce aan te trekken.
Armoedebestrijding: hogere uitkeringen
De laagste uitkeringen worden opgetrokken ‘richting’ de armoedegrens, een engagement dat is zowat elk regeerakkoord staat. Kwaliteitsvolle tewerkstelling blijft ook volgens Vivaldi de beste manier om armoede te bestrijden. Opvallend: de regering wil ook de wetgeving rond kansspelen en gokwebsites evalueren en indien nodig bijsturen, om zo de schuldenlasten door gokverslaving in te dammen.
Pensioenen: laagste pensioenen ‘richting' 1.500 euro
Een van de meest in het oog springende maatregelen: het verhogen van de laagste pensioenen. De ambitie is om die op te trekken “richting” 1.500 euro netto, voor wie een volledige loopbaan heeft van 45 jaar. Een nog vage omschrijving die ruimte voor interpretatie laat. In regeringskringen valt een bedrag te horen van 1.580 euro bruto, wat niet zou volstaan om netto het beoogde bedrag te behalen. Daarnaast valt op dat de pensioenbonus wordt ingevoerd, een extra premie voor wie blijft werken ook al kan hij met vervroegd pensioen. Over de zware beroepen, om mensen vroeger te laten stoppen met werken, staat in het regeerakkoord geen woord.
Dit was veruit het meest felbevochten thema uit het regeerakkoord. Toch halen ook de liberalen enkele slagen thuis. Zo worden de toekomstige pensioenen van zelfstandigen opgekrikt, door het berekeningsmechanisme meer gelijk te trekken met die van werknemers en ambtenaren. Ook wordt de toegang tot het minimumpensioen een stuk strenger. Het aantal gewerkte jaren gaat veel harder doorwegen. Wie dus een groot stuk van zijn carrière werkloos is geweest, valt uit de boot. Hoe de regeling er juist zal uitzien, is voor later.
Defensie: aantrekkelijker maken van de job
Dat er dringend nood is aan nieuwe militairen is een open deur intrappen. Het Belgische leger - ongeveer 30.000 manschappen groot - moet de komende jaren een fikse pensioenuitstroom verwerken. Ook de federale overheid erkent dat: de job van militair moet aantrekkelijker worden.
De regering is bereid om daar geld tegenaan te gooien, zowel voor personeel als infrastructuur. Ze respecteert het groeipad van de vorige regering, wat wil zeggen dat de legerleiding normaal op minstens 2,4 miljard euro extra kan rekenen de komende legislatuur. “De investeringen in Defensie vergen continuïteit binnen een langetermijnvisie”, klinkt het. Dat is goed nieuws voor de legertop, waar gevreesd werd dat het engagement verlaten zou worden.
Tenslotte zal er de komende jaren wellicht stevig gediscussieerd worden over de kernwapens in Kleine Brogel. Het regeerakkoord stelt dat “België zich actief zal blijven inzetten voor nucleaire ontwapening en non-proliferatie op mondiaal niveau” en verwijst expliciet naar een internationaal verdrag voor een verbod op kernwapens. Weliswaar moet dat alles gedaan worden “zonder afbreuk te doen aan onze engagementen en verplichtingen binnen NAVO”. Kortom: er zullen nog flinke discussies volgen.
Asiel en migratie: meer aandacht voor mensenrechten
Op het gebied van Asiel en Migratie biedt het nieuwe regeerakkoord toch enkele fundamentele wijzigingen, die grotendeels neerkomen op meer aandacht voor de mensenrechten van migranten en een minder gespierd beleid dan tijdens de regering Michel.
Zo zal de Dienst Vreemdelingenzaken kinderen niet langer kunnen opsluiten met het oog op hun verwijdering. Tijdens de vorige regering waren er nog gezinsunits geopend in gesloten centrum 127bis. De nieuwe regering wil werken maken van “alternatieven voor detentie”.
Ze wil ook meer zicht krijgen op het uitwijzingsbeleid. Ten eerste wil de regering dat de terugnameovereenkomsten die met landen buiten de EU zijn afgesloten, aan het parlement worden voorgelegd ter controle.
Ten tweede moet er een externe audit komen van de Dienst Vreemdelingenzaken, zoals meermaals gevraagd in de vorige legislatuur door CD&V, sp.a en Groen. DVZ krijgt ruim aandacht in de tekst die is afgeklopt. De dienst zal efficiënter, transparanter en flexibeler moeten werken.
De strijd tegen mensenhandel en mensensmokkel wordt opgevoerd, en de regering wil wel een aanklampend terugbeleid voeren maar ook hier staat meteen het woord “menselijk” bij.
Het migratiebeleid zal dan ook expliciet gestoeld zijn op het Global Compact for Migration van de VN, dat de NV-A deed opstappen uit de regering Michel. De nieuwe staatssecretaris belooft werk te maken van een nieuw migratiewetboek. Als dat lukt, zal het een doorn in het oog zijn van Theo Francken, die hetzelfde beloofde bij aantreden (“mijn magnum opus”), maar er niet in slaagde.
Jobs: ruzie met Vlaanderen vermijden
Tegen 2030 moet 80 procent van de Belgen op arbeidsleeftijd aan het werk zijn. De federale regering zet zich hier in de slipstream van de Vlaamse regering, die - weliswaar voor de coronacrisis losbarstte - de lat al op die hoogte had gelegd. CD&V en Open Vld beseffen maar al te goed dat zoiets enkel mogelijk is als de Vlaamse en federale regering elkaar niet jarenlang in de haren zitten.
Dat toont zich ook in het regeerakkoord: de deelstaten moeten "structureel" overleggen "in een geest van samenwerkingsfederalisme" om het beleid van de deelstaten te "flankeren".
Alvast op één vlak komt de regering-De Croo tegemoet aan het Vlaamse beleid: werkzoekenden moeten zo snel mogelijk terug naar de arbeidsmarkt geleid worden, klinkt het. Ook inactieven moeten geactiveerd worden.
Sociale zekerheid: overheid past de tekorten bij
Een belangrijke eis van de socialisten. Onder de regering-Michel was voorzien dat vanaf volgend jaar de overheid niet langer automatisch de tekorten op de sociale zekerheid bijpassen. Vivaldi draait dat nu terug: de zogenoemde evenwichtsdotatie wordt voor onbepaalde duur verlengd.
Consument: stop aan de schuldindustrie
In de strijd tegen overmatige schuldenlast neemt de regering maatregelen om de kosten verbonden aan gerechtelijke en minnelijke schuldinvordering te reduceren. Op die manier wordt vermeden dat wie schulden maakt nog dieper in de problemen komt door oplopende kosten voor incassobureaus of deurwaarders. Het gaat zowel kosten verbonden aan de tussenkomst van de professionele invorderaar als kosten verbonden aan de procedure zelf.
Ambtenaren: meer telewerk
Minder rompslomp, meer digitalisering, meer moderne dienstverlening en carrièrepaden: ook dit regeerakoord belooft de ambtenarij te moderniseren. Origineler is de belofte om telewerk structureel te verankeren in overheidsdiensten. De behoeftenplannen inzake de huisvesting van federale overheidsdiensten zullen daarom, in overleg met de werknemers, structureel rekening houden met 2 telewerkdagen/week per ambtenaar.
Er komt een 'Digitale Brievenbus' waar burgers en ondernemingen berichten kunnen sturen en ontvangen van de overheid. In samenwerking met de deelstaten wordt een 'Uniek Contact Center' opgericht dat burgers en ondernemingen ondersteunt ongeacht de opdeling in bestuursniveaus en instanties.
De Regie der Gebouwen wordt omgevormd "tot een professioneel geleid vastgoedbedrijf voor de Federale overheid."
Gezondheidszorg: 1,2 miljard euro voor extra personeel
Nog een van de gevolgen van corona-crisis: er wordt fors geïnvesteerd in het zorgpersoneel. In totaal wordt er 1,2 miljard euro vrijgemaakt voor hogere lonen, extra handen aan het bed en opleiding. Dit is voor een groot stuk de bevestiging van eerdere akkoorden die afgelopen zomer werden gesloten. Tegelijk is vastgelegd dat de uitgaven in gezondheidszorg jaarlijks mogen stijgen met 2,5 procent bovenop de index. Het optrekken van die groeinorm was een belangrijk strijdpunt voor de socialisten.
Voorts valt op dat de regering wil strijden tegen overconsumptie in de gezondheidszorg. Er wordt daarvoor een studie bij het Riziv besteld. Ook moet het overmatige gebruik van antidepressiva, antibiotica en maagzuurremmers bij de bevolking teruggedrongen worden. Om de toegang tot waardevolle en innovatieve geneesmiddelen toegankelijk te houden voor de hele bevolking, zal het prijszettingsmechanimse grondig worden hervormd.
Overheidsbedrijven: geen privatiseringen
Bij het hoofdstukje over de overheidsbedrijven is het belangrijk om op te merken wat er niet in staat. Het woord ‘privatisering’ met name. Proximus, Bpost, luchtverkeersregelaar Skeyes: nergens wordt privatisering in het vooruitzicht gesteld.
Rijbewijs met punten: toch een doorbraak?
Het rijbewijs met punten wordt al decennialang naar voren geschoven als een manier om het aantal ongelukken op onze wegen terug te dringen. Vooral hardleerse chauffeurs zouden het nieuwe systeem moeten voelen. Wie een overtreding begaat, verliest een aantal punten op zijn rijbewijs. Wie geen punten meer over heeft, speelt zijn rijbewijs kwijt.
De regering-Michel heeft de maatregel er nooit doorgekregen, vooral door verzet binnen MR. Vivaldi lijkt nu toch een doorbraak te willen forceren. Al blijven de bewoordingen vaag en voorzichtig: "De regering maakt werk van een structurele aanpak van hardnekkige recidive, ook voor overtredingen die doorgaans afgehandeld worden met een onmiddellijke inning. De wet betreffende het rijbewijs met punten vormt hiervoor de basis."
Veiligheid: meer blauw op straat, minder kaki
Jaarlijks moeten er 1.600 nieuwe politieagenten aangeworven worden. Om aan die belofte te kunnen voldoen, wil de regering het rekruteringsproces hervormen: wie zich aanmeldt, moet sneller ook effectief aangeworven worden. Daarnaast moet die politie “representatief voor de samenleving zijn”.
Opvallend is dat de federale overheid naast die doelstelling voor meer blauw op straat, ook zegt minder militairen op straat te willen plaatsen. “De militaire aanwezigheid op straat wordt onmiddellijk progressief afgebouwd”, valt er te lezen.
Spaargeld activeren voor ecologische investeringen
De kern van het economisch relancebeleid: investeren, investeren, investeren. Vorig jaar werd er nog voor 2,6 procent van het BBP aan publieke investeringen gedaan, maar dat moet omhoog naar 4 procent – weliswaar pas tegen 2030. Overheidsgebouwen moeten energieneutraal, er wordt werk gemaakt van een verdere digitalisering van de overheid, en er moet geld gepompt worden in het betere spoorverbindingen en fietssnelwegen.
Opvallend: er wordt ook gelonkt naar de enorme bedragen die de Belg op zijn spaarboekje heeft geparkeerd. Het spaargeld moet geactiveerd worden voor investeringen in duurzame ecologische projecten, die een hoger rendement moeten opleveren dan een spaarboekje. Dat plan komt recht uit de koker van Johan Vande Lanotte (sp.a). Die stelde al voor de verkiezingen voor om het geld op de spaarboekjes aan te wenden om een ‘Klimaatbank’ te financieren.
Ontwikkelingssamenwerking: daar is de 0,7 procent weer
De regering knoopt weer aan bij een oude belofte inzake ontwikkelingssamenwerking. Vanaf volgend jaar stippelt ze een ‘groeipad’ uit om de internationaal afgesproken norm van 0,7% van het BNI tegen 2030 te behalen.
Belangrijk principieel zinnetje wel: “Ontwikkelingssamenwerking kan niet ondergeschikt worden aan de migratieagenda.”
Asiel en migratie: vooral een andere toon
Het valt op. Het hoofdstuk over asiel en migratie is toch met een andere toon geschreven dan bij regeringen mét N-VA. Met name het terugkeerbeleid belooft meer in te zetten op vrijwillige en humane terugkeer. Het plan dat de commissie-Bossuyt recent nog voorstelde in de Kamer heeft alleszins een andere filosofie.
Nieuwe plaatsen in gesloten centra zullen prioritair ingevuld worden door personen die misdrijven plegen, een gevaar vormen voor de openbare orde, of overlast veroorzaken. Minderjarigen kunnen niet vastgehouden worden in gesloten centra.
De voorwaarden tot gezinshereniging lijken wel strenger te gaan worden. Ze “worden beoordeeld in het licht van de wetgeving van de buurlanden en, indien nodig, op deze basis worden herzien”. In samenwerking met de deelstaten zal de integratie van personen die zich in België vestigen in het kader van gezinshereniging worden geïntensiveerd
De Belgische asiel- en migratiediensten, inclusief de Dienst Vreemdelingenzaken ondergaan een externe audit. De Dienst Vreemdelingenzaken zal zo snel mogelijk weer starten met de fysieke registratie van kandidaat-asielzoekers.
Net als de vorige regering belooft ook deze een nieuw asiel- en migratiewetboek.
Spoorwegen: Brussel als Europese treinhub
De regering wil op korte termijn een nieuw beheerscontract afsluiten met de NMBS.
Daarin moeten "ambitieuze doelstellingen" komen zoals: de verbetering van de stiptheid, het spooraanbod (meer vroege, laatavond-, nacht- en weekendverbindingen), het comfort, de toegankelijkheid, de internetverbinding op de trein en de veiligheid.
In ruil zal de regering honderden miljoenen extra investeren in de spoorwegen. Dat geld moet onder meer dienen voor nieuw rollend materieel, om de toegankelijkheid van treinen en perrons te verbeteren, en om de spoorinfrastructuur te vernieuwen.
Vivaldi wil bovendien een voortrekkersrol spelen in de Europese trend naar meer en snellere internationale (nacht)treinverbindingen tussen grote Europese steden, "met de ambitie om van Brussel een echte internationale treinhub te maken".
Internationaal: B-Fast krijgt nieuw laagje verf
"De federale regering toont zich een betrouwbare partner in de ratificatie van internationale handelsakkoorden". Dat zinnetje lijkt wel een belofte vanwege de PS van Paul Magnette om geen heibel te maken over dergelijke akkoorden, zoals over Ceta. Wel belooft de regering dat ze zal meewerken aan de oprichting van een internationaal arbitragehof waar ook respect voor milieu- en sociale normen en mensenrechten centraal moet staan. Toch ook een beetje een toegeving aan Magnette dus.
De regering werkt ook aan de oprichting van een hernieuwd ‘B-Fast’ met een versterkt operationeel instrument voor humanitaire noodhulp, zoals een veldhospitaal en search and rescue-team. Dat moet vermijden dat ons land bij rampen zoals onlangs in Beiroet zo goed als werkloos aan de kant moet blijven.
Overal cashloos betalen
Cash geld wordt niet gebannen, maar elektronische betalingen moeten wel een forse duw in de rug krijgen. Het is de bedoeling dat de consument altijd de mogelijk heeft om cashloos te betalen. Ook contactloos betalen - waarbij geen bankkaartcode moet ingetoetst worden - wordt aangemoedigd: het maximaal bedrag dat daarbij betaald kan worden, gaat omhoog.
5G: regering wil "draagvlak creëren"
De regering wil werk maken van de uitrol van een 5G-netwerk, maar hoedt zich voor grote beloftes. Ze wil “op korte termijn” werk maken van “een draagvlak bij alle stakeholders”. Er zal wel rekening gehouden worden met wetenschappelijke inzichten en veiligheidsaspecten, klinkt het. Die slag om de arm kan gelezen worden als een opening voor sceptici die zich zorgen maken over de gezondheidsimpact van het moderne mobiele netwerk.
Heel veel zal afhangen van wie de bevoegde minister is. Een liberaal zal wellicht snel vooruit willen in dit dossier, maar de Franstalige groenen staan veeleer op de rem voor een 5G-netwerk. Maar het regeerakkoord stelt wel dat er “zo snel als mogelijk” een 5G-veiling moet komen – ook als er nog geen akkoord is met de deelstaten over de verdeling van de opbrengst.
Bedrijfswagens: Vergroening tegen 2026
Alle nieuwe bedrijfswagens moeten tegen 2026 broeikasgasvrij zijn. In overleg met de deelstaten wordt bekeken hoe hetzelfde kan gelden voor bussen, taxi’s en deelwagens.
De regering zal een wettelijk kader uitwerken waarbij ook werknemers die vandaag geen aanspraak maken op een bedrijfswagen een mobiliteitsbudget toegekend kunnen krijgen door hun werkgever.
Corona-crisis: commissaris om beleid te coördineren
De focus verschuift van een het bestrijden van de acute crisis naar het beheren van langetermijn-risico’s. Een nieuwe lockdown moet maximaal vermeden worden, waarbij er gestreefd moet worden “om alle activiteiten zo maximaal mogelijk te laten plaatsvinden”.
Er komt ook een ‘coronacommissaris’, die als eerste taak heeft om het gezondheidsbeleid van het federale niveau en de deeltstaatniveau’s op elkaar af te stemmen. De commissaris, bijgestaan door een equipe, start voor een periode van 12 maanden, die telkens met zes maanden verlengd kan worden. Om de ‘coronamoeheid’ te bestrijden komt er een ‘nieuw contract’, waar onder meer zal ingezet worden op een betere communicatie en transparantie van de genomen beslissingen. Er zal worden ingezet op een ‘tweede verdedigingslinie’, zoals uitgewerkt door ontslagnemend minister van Volksgezondheid Maggie De Block.
De bedoeling is daar om veel meer gericht en lokaal in te grijpen. Tot slot wordt er gewerkt aan een algemeen pandemisch noodplan voor de lange termijn, waarbij onder meer gekeken wordt naar een virusdatabank en een strategische voorraad beschermingsmateriaal, die lokaal wordt geproduceerd.
Geboorteverlof tussen ouders uitgebreid en herverdeeld
De regering hervormt de verlofstelsels voor ouders zodat er een evenwichtigere verdeling mogelijk wordt tussen mannen en vrouwen bij de opvang van en de zorg voor kinderen. Het geboorteverlof zal stapsgewijs uitgebreid worden van 10 naar 20 dagen.
Windmolens: Ook buiten de Belgische wateren
Vivaldi hoopt zo snel mogelijke de tweede zone met offshore windmolens in de Belgische Noordzee af te werken. Als ze draaien produceren die nieuwe windmolens evenveel stroom als twee grote kerncentrales.
De regering wil tegelijk onderzoeken of "nog bijkomende capaciteit kan gerealiseerd worden" in de Belgische Noordzee. Maar er ook wordt gekeken naar geschikte locaties voor offshore windmolens "buiten de territoriale wateren", in samenwerking met andere landen rond de Noordzee.
Discriminatietoets: de federale praktijktest?
De sociale inspectie moet discriminatietoetsen kunnen uitvoeren, een federale variant van de in Vlaanderen lastig liggende praktijktest, zeg maar. Op basis van ofwel een onderbouwde klacht, ofwel datamining ofwel een objectieve aanwijzing, zou de inspectie aan de slag mogen gaan. Er mag wel nooit sprake zijn van uitlokking.
Ook interessant: De regering waakt er over dat het gelijkekansencentrum Unia haar rol van een onafhankelijke, openbare instelling die discriminatie bestrijdt ten volle kan spelen. In het Vlaamse regeerakkoord kondigde de Vlaamse regering nog aan de samenwerking met Unia stop te willen zetten.
Er wordt ook een interfederaal actieplan opgesteld en uitgevoerd tegen racisme, onverdraagzaamheid en alle vormen van discriminatie. Het moet “een toekomstgericht plan” worden “met meetbare doelstellingen, een tijdschema voor zijn uitvoering, en een concrete uitwerking van verantwoordelijkheden.”
De strijd tegen discriminatie- en haatmisdrijven wordt ook opgenomen in het volgende Nationaal Veiligheidsplan.
Kerncentrales: Kernuitstap bevestigd - onder voorwaarden
De nieuwe regering kiest "resoluut" voor de herbevestiging van de kernuitstap in 2025. "De wettelijke uitstapkalender wordt gerespecteerd, zoals voorzien."
Aan de kernuitstap zijn wel twee belangrijke voorwaarden gekoppeld: de stroombevoorrading mag niet in gevaar komen en de energiefactuur mag niet stijgen.
Om de bevoorrading te garanderen zal Vivaldi subsidies uitdelen voor de bouw van nieuwe energiecentrales. In de eerste plaats gascentrales. Dit zogenaamde CRM-systeem moet in de herfst van 2021 klaar zijn. Er loopt wel nog een onderzoek bij de Europese Commissie over mogelijke illegale staatssteun.Als in november 2021 blijkt dat de Belgische stroomvoorziening toch in het gevaar is, dan kunnen twee kerncentrales alsnog langer openblijven. "In dit geval zal de regering in strikte eisen voorzien inzake veiligheid en beveiliging."
De kost van de CRM-subsidies (volgens Vivaldi maximaal 350 miljoen euro per jaar) zal vanaf 2025 op de stroomfactuur verschijnen, maar wordt gecompenseerd door andere delen van het federale deel van de stroomfactuur over te hevelen naar de begroting.
Politieke vernieuwing: Nooit meer lange onderhandelingen?
Lang aanslepende regeringsvormingen moeten in de toekomst vermeden worden, vindt de regering nu zelf na bijna 500 dagen onderhandelen. Met het oog op een vlottere regeringsvorming bekijkt ze de spelregels voor de vorming van een nieuwe federale regering, met bijvoorbeeld een formele deadline of een deblokkeringsmechanisme.
De regering wil experimenteren met nieuwe vormen van burgerparticipatie, zoals burgerkabinetten of gemengde panels in de schoot van de Kamer waar zowel parlementsleden als door loting geselecteerde burgers deel van uitmaken. Deze formuleren telkens aanbevelingen ten aanzien van de wetgevende macht. De deelname van burgers is altijd op vrijwillige basis.
De stemgerechtigde leeftijd bij de Europese verkiezingen wordt verlaagd tot 16 jaar. Jongeren die willen stemmen moeten zich in het kiesregister van hun gemeente inschrijven
Klimaat: Vivaldi wil doelen 2030 halen
Vivaldi wil de Belgische uitstoot met 55 procent verlagen tegen 2030, zoals de Europese Commissie vraagt. Om die vermindering te realiseren, komt er een jaarlijkse evaluatie. "De klimaatdoelstellingen zullen in tussentijdse doelstellingen worden gegoten en zullen elk jaar aan een objectieve toetsing worden onderworpen", luidt het.
De nieuwe regering engageert zich ook om “een stijgende bijdrage” te leveren aan de zogenaamde internationale klimaatfinanciering. Op die manier worden armere landen - die vaak zwaar getroffen worden door de gevolgen van de klimaatopwarming maar er weinig schuld aan hebben - financieel geholpen. Een bedrag is nog niet bekend.
Communautaire vrede: 5G-veiling en vliegwet
De regering belooft doorbraken in een aantal geblokkeerde communautaire dossiers. Zo komt er een 5G-veiling5G-zo snel als mogelijk na akkoord met de deelstaten over de verdeling van de opbrengsten. Ook een vliegwet met akkoord over geluidsoverlast rond de luchthaven van Zaventem wordt aangekondigd. Concreet wordt het voorlopig wel nog niet.
Staatshervorming: Vlaamse feestdag betaalde feestdag?
De deelstaten krijgen de mogelijkheid om van hun feestdag een betaalde feestdag te maken. In Vlaanderen wordt dat dus 11 juli. Dit wordt georganiseerd zonder budgettaire meerkost. Een andere vakantiedag zal dus moeten sneuvelen.
Twee vicepremiers starten breed debat op over ‘modernisering van de staat.’ Zij bereiden ook een lijst voor van grondwetsartikelen die geopend worden verklaard voor een staatshervorming na 2024. Artikel 195 (dat de procedure voor grondwetsherzieningen en staatshervormingen regelt) komt al zeker op die lijst .
Nog in deze regeerperiode worden wettelijke initiatieven genomen voor een “meer homogene bevoegdheidsverdeling op vlak van gezondheidszorg.” De financiering van de gezondheidszorg zou solidair (dus federaal) blijven, de organisatie dichtbij de patiënt (dus via de gemeenschappen).
Een verschillend federaal beleid voeren in de verschillende gewesten wordt een optie, bijvoorbeeld op vlak van werkgelegenheid of gezondheidszorg.
Dit weten we nu al:
De eerste contouren van het regeerakkoord kennen we: de nieuwe regering voorziet voor 3,2 miljard euro aan nieuw beleid. Daarvan is zowat 2,3 miljard voor nieuwe sociale uitgaven.
Pensioenen
Voor de pensioenen is in totaal 2 miljard euro voorzien. Volgens de socialisten volstaat dat om tegen het minimumpensioen einde van de legislatuur naar 1.500 euro netto per maand te verhogen. Maar het concrete traject moet nog verder uitgewerkt worden.
De lage uitkeringen worden opgetrokken naar de armoedegrens.
Veiligheid
Er wordt bijna 1 miljard euro voorzien voor veiligheid: politie, justitie en defensie. Er zullen 1.600 extra politieagenten bijkomen, vooral wijkagenten. Voor winkeldiefstallen komt er een snelle procedure om recidive te voorkomen. Snelrecht zal voortaan ook voor relschoppen gelden. Er komt ook nultolerantie voor geweld tegenover agenten.
Defensie
De voorbije jaren werd er vooral geïnvesteerd in materieel, maar de Vivaldi-partijen waren het erover eens dat het nu tijd is om geld te pompen in het personeel. “Er komt een shift naar investeringen in personeel”, zegt een bron aan de onderhandelingstafel. Op die manier wil de regering een halt toeroepen aan de leegloop bij Defensie.
Zoals De Morgen al eerder berichtte, maakt het regeerakkoord ook een voorzichtige opening voor het weghalen van de kernwapens uit Kleine Brogel. De tekst zal een expliciete verwijzing bevatten naar het TPNW, een internationaal verdrag voor een verbod op kernwapens. Volgens een onderhandelaar zal ons land volgens het regeerakkoord “onderzoeken welke rol België kan spelen in het verdrag”. Dat wil niet zeggen dat de kernwapens ook meteen weggehaald worden. “We zullen daarover overleggen met de andere Europese partners, want België kan dat niet eenzijdig beslissen. Maar dit is wel een eerste stap vooruit.”
Investeringen
Qua investeringen voorziet Vivaldi 1 miljard euro. Dat geld gaat vooral naar het spoor en de digitalisering. De uitgaven in de gezondheidszorg mogen 2,5 procent boven de inflatie stijgen. Er komt 1,2 miljard euro bij voor meer handen aan het bed (een deal van het parlement die gehonoreerd wordt). Dit moet voor 4.000 extra jobs in de zorg zorgen.
Fiscaliteit
Op vlak van fiscaliteit komt er een digitaks. Zoals verwacht wordt het fiscale gunstregime voor professionele sportclubs aangepakt. De clubs zullen straks op minder voordelen kunnen rekenen.
Daarnaast wordt de gezinsfiscaliteit verlicht. Kinderopvang wordt goedkoper en mantelzorgers worden extra beloond. Ook de zogenaamde 'prijs van de liefde' wordt teruggedrongen voor personen met een handicap.
De vivaldisten zijn het ook eens geraakt om deze legislatuur een grote fiscale hervorming uit te werken. Hoe die er dan moet uitzien is nog onduidelijk. De coalitie is het wel al langer eens dat de belastbare basis moet verbreden en dat de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen. Op vraag van de liberalen komt er momenteel weliswaar geen meerwaarde- of effectentaks.
Tegen 2023 zou de fiscale regularisatie worden stopgezet.
Voor de MR is het belangrijk dat er geen nieuwe belastingen komen voor de middenklasse, en dat ook een aantal verwezenlijkingen van de regering-Michel gevrijwaard blijven. Zo blijft de aanwerving van de eerste werknemer vrij van lasten en blijft de loonnormwet van ’96 in grote mate overeind, al is er een achterpoortje. Concreet wil dat zeggen dat de komende jaren de loonstijgingen beperkt blijven, tenzij in bepaalde sectoren werkgevers en vakbonden anders overeenkomen.
Migratie
Op vlak van migratie zal Vivaldi een efficiënter terugkeerbeleid voeren. Daar tegenover staat het engagement om geen gezinnen met kinderen op te sluiten in afwachting van hun terugkeer. Op die manier willen de Vivaldi-partijen hun menselijke kant laten zien.
Verder wil Vivaldi de problematiek van transmigranten aanpakken.
Verkeersveiligheid
Er komt een rijbewijs met punten voor zij die herhaaldelijk zware verkeersovertredingen begaan.
Klimaat
Wat het klimaat betreft, wordt de kernuitstap gerespecteerd, op voorwaarde dat de bevoorrading niet in gevaar is en de stroomprijs niet stijgt. Om de bevoorrading te garanderen, zullen er subsidies komen voor de bouw van nieuwe energiecentrales. Zoals al aangekondigd worden de bedrijfswagens vergroend. Elektrische modellen worden vanaf 2026 de norm.
Vivaldi engageert zich om de CO2-uitstoot met 55 procent te verlagen tegen 2030. Dit komt overeen met de Europese klimaatdoelen voor België.
Statiegeld op plastic flessen
De nieuwe federale regering werkt ook aan statiegeld op plastic flessen. Dat blijkt uit een passage uit het akkoord: "In uitvoering van de Europese richtlijn betreffende de vermindering van de effecten van bepaalde kunststofproducten op het milieu, en in overleg met de deelstaten, biedt de regering de mogelijkheid om deze legislatuur een statiegeldregeling te incorporeren in de verpakkingsheffing".
Relance
Voor het relancebeleid voorziet de Vivaldi-coalitie in totaal 1 miljard euro investeringen, waar naar Europa wordt gekeken om ze te financieren.
Het tarief van 6 procent BTW voor afbraak en heropbouw wordt uitgebreid naar het hele Belgische grondgebied.
Vaderschapsverlof
Het geboorteverlof voor vaders wordt opgetrokken van 10 naar 20 dagen.
Werk
Er komen 'discriminatietoetsen' (een nieuwe term voor de omstreden 'praktijktesten') op de arbeidsmarkt. De voorwaarden om die toetsen uit te voeren worden een stuk versoepeld.
Abortus
Over abortus zijn de partijen overeengekomen om zich te "engageren om inzake ethische aangelegenheden een consensus onder elkaar te bekomen, met wederzijds respect voor elkaars standpunten, alvorens wetgevende initiatieven te nemen rond deze materies", meldt Het Laatste Nieuws.
Lees en bekijk ook:
- Alexander De Croo, de man die altijd voorbestemd was om premier te worden
- ▶ Bart Eeckhout over de nieuwe regering: ‘Vivaldi zal zich niet kunnen permitteren om te kibbelen’