De feestnacht die in tranen eindigde. Hoe Kristof Calvo naast een ministerpost greep: ‘Het was urenlang chaos’

Om halfzes vanochtend maakte Calvo het nieuws zelf bekend via Twitter: “Na een heel lang debat heeft de partijraad van Groen zonet het voorstel van Meyrem Almaci aanvaard. Ik wens Petra De Sutter en Tinne Van der Straeten veel succes als ministers.” Een droog bericht waar de ontgoocheling van afdroop. Zelf had Calvo iets heel anders in gedachten.

Gisteravond moest het voorlopige hoogtepunt van zijn loopbaan worden. Na tien jaar in het parlement – in 2010 werd hij de jongste verkozene ooit – mikte de ambitieuze Calvo deze keer hoger. Hij, de man die het mantra ‘Fuck de zijlijn’ bedacht. Hij, de groene stemmenkampioen die zich na de teleurstellende verkiezingen meer wilde toeleggen op de dossiers. Hij, de man die het nieuwe regeerakkoord mee onderhandelde. Hij zou toch minister worden?

Niet dus. Calvo werd gepasseerd door Almaci. In tegenstelling tot andere partijen heeft de groene voorzitter niet het voorrecht om ministers aan te duiden: daar moet de zogenaamde partijraad, een orgaan met vijftig verkozen leden, over stemmen. Maar het woord van de voorzitter weegt wel zwaar door. Almaci droeg verrassend Petra De Sutter en Tinne Van der Straeten voor als de nieuwe ministers van respectievelijk Overheidsbedrijven en Energie.

“Dat was zeker geen keuze tégen Kristof, maar een keuze vóór Petra en Tinne. Twee sterke vrouwen die onze belangen goed zullen verdedigen in Vivaldi”, reageert een partijbron. Met De Sutter, een Europarlementslid, schreef Almaci onlangs een boekje over de politiek na corona. Binnen Groen staat ze hoog aangeschreven. Daarbuiten is ze minder bekend.

Chaos

In het Gentse NH Hotel, waar de partijleiding gisteren samenzat nadat de leden digitaal de regeringsdeelname goedgekeurd hadden, hing de ministerskwestie als een spook boven de hoofden. Wat een feest moest zijn, werd plots een grimmige en emotionele machtsstrijd. 

In opeenvolgende vergaderingen met het partijbestuur en groene parlementsleden werd het voorstel van Almaci besproken. Er was geen unanimiteit. Calvo zelf weerde zich volgens meerdere bronnen als een duivel in een wijwatervat. “Hij voelde zich verraden, en daar kan ik best inkomen”, vertelt een collega. Iemand anders zegt: “Het was urenlang chaos.”

De partijraad werd uiteindelijk om halfdrie ’s nachts bijeengebracht. De parlementsleden hebben daarin geen stemrecht, maar onder meer Wouter De Vriendt, Jessika Soors en Kim Buyst kwamen tussen om de kandidatuur van hun federale kopman Calvo te bepleiten – ten nadele van De Sutter. Over Van der Straeten bestond weinig discussie: als advocate gespecialiseerd in energierecht leek zij de juiste vrouw op de juiste plaats om de kernuitstap door te voeren.

In de partijraad kwamen ook opmerkingen over de departementen die Almaci had binnengehaald. Een aantal leden vond dat Groen te pover bedeeld was met Overheidsbedrijven – zonder de NMBS – en Energie. Ze hadden graag een sociale portefeuille gehad.

Nipt

Nog eens drie uur later viel het verdict: de partijraad koos voor De Sutter en Van der Straeten, zoals de voorzitter vroeg. “Er vloeiden tranen”, aldus een aanwezige. “De uitslag bleef geheim, maar het was nipt.” Elders wordt dit tegengesproken: “Er was een duidelijke meerderheid.”

Calvo nam na afloop kort het woord. Hij feliciteerde zijn collega’s met hun ministerspost, maar moest daarna ook zijn ei kwijt. “Laat ons ervoor zorgen dat dit nooit meer kan gebeuren”, zei hij aangeslagen. “De manier waarop dit gelopen is, zo doe ik niet aan politiek.”

Volgens meerdere bronnen kreeg Calvo in de vooravond al via via te horen dat Almaci hem niet zou voordragen als minister. Even later kroop hij samen met de voorzitter en politiek directeur Bogdan Vanden Berghe in een Gentse tv-studio om het nieuwe regeerakkoord digitaal door te nemen met de leden achter hun computerscherm. Almaci verwittigde hem niet.

Tussen Almaci en Calvo loopt het al langer moeilijk. Ze komen samen op in de provincie Antwerpen, ze hebben allebei een uitgesproken mening over hoe groene politiek het best gevoerd wordt, ze zijn allebei blijven zitten na de tegenvallende verkiezingen. Almaci en Calvo waren toen de boegbeelden. In de partij wordt gefluisterd dat De Sutter zich opmaakte voor een worp naar het voorzitterschap. “Van dat probleem is Meyrem nu verlost”, luidt het.

Tegenstanders van Calvo – die zijn er zeker ook – halen aan dat hij niet de inhoudelijke vigeur heeft van De Sutter en dat hij een veel te aanlokkelijk doelwit is voor de rechtse oppositie. Eerder deze week deed alleen al het gerucht dat Calvo minister zou worden rechts twitterend Vlaanderen ontploffen. Een partijbron: “Hij zou dat bombardement nooit doorstaan.” 

Een andere bron: “Je kunt veel zeggen, maar Meyrem is gewoon voortgegaan op de rondvraag in de partij van een commissie met onder meer Brussels minister Elke Van den Brandt. Die rondvraag was duidelijk: De Sutter werd breed gedragen en aanzien als een topminister.”

Rangen

Vanmiddag werden de groene rangen gesloten. De meeste kopstukken willen niet terugkomen op het drama van gisternacht. Björn Rzoska laat weten dat hij “vol achter de keuze staat voor Petra en Tinne” en dat hij daar “verder geen commentaar op wil geven”. De Sutter reageerde kort in Villa Politica, in de marge van de regeerverklaring van premier De Croo: “Ik heb mijn kandidatuur ter beschikking gesteld van de partij en de partij heeft beslist.”

Almaci zelf stuurde vanmorgen twee tweets de wereld in. Eén om haar ministers te feliciteren. De andere: “Kiezen tussen mensen is altijd hard. Kristof Calvo blijft cruciaal voor Groen.” Calvo en Almaci wilden niet reageren aan De Morgen.