Rechtbank verplicht Belgische Staat om asielzoekers direct op te vangen

De Franstalige rechtbank van eerste aanleg in kort geding in Brussel heeft de Belgische Staat maandag veroordeeld omdat hij asielzoekers niet direct opvang biedt nadat zij aan de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) online melden dat ze bescherming willen.

Asielzoekers moeten sinds begin april eerst via een online formulier een afspraak maken met Vreemdelingenzaken als ze asiel willen aanvragen. Daarna krijgen ze een e-mail met een afspraak. Pas met die afspraak mogen ze naar het aanmeldcentrum. Maar tussen het invullen van het online formulier en de afspraak bij DVZ krijgen ze geen opvang, ook al hebben ze daar recht op, zegt Vluchtelingenwerk. In de praktijk verstrijken zo dagen, weken en soms zelfs maanden voor ze opvang krijgen, klinkt het. De voorbije maanden dwongen daarom al asielzoekers via de rechter succesvol opvang af.

Vluchtelingenwerk Vlaanderen zegt dat het, samen met de andere organisaties, toenmalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Maggie De Block, Fedasil en Vreemdelingenzaken sinds het begin van de coronacrisis al meermaals erop heeft aangesproken dat honderden personen desondanks door die situatie op straat belanden. Maar omdat een oplossing uitbleef, stelden ze de Belgische Staat en Fedasil officieel in gebreke. Dat leidde uiteindelijk dus tot de veroordeling maandag.

De rechter verplicht de Belgische Staat nu om de nodige maatregelen te treffen zodat asielzoekers voortaan wel opvang krijgen van zodra ze zich online melden. Ze geeft de staat daarvoor dertig dagen, waarna er een dwangsom van 2.500 euro zal gelden per dag vertraging, met een maximum van 100.000 euro. Tegen de beslissing is nog beroep mogelijk, al werkt dat beroep niet opschortend: het vonnis is uitvoerbaar bij voorraad.

Het kabinet van de nieuwe staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi laat in een korte reactie weten dat het vonnis vandaag/dinsdag betekend is. “We gaan bekijken met de diensten wat het resultaat ervan is en hoe het kan opgevolgd worden”, zegt woordvoerster Sieghild Lacoere.

Volgens Vluchtelingenwerk Vlaanderen komt het huidige systeem in de praktijk neer op een asielquotum. “Het aantal asielaanvragen per dag wordt beperkt in functie van de capaciteit van DVZ en Fedasil. Dat is niet alleen in strijd met het recht op opvang, maar ook het recht om internationale bescherming te vragen. Het huidige opvangnetwerk staat onder druk door jarenlang slecht beheer en ondoordacht afbouwbeleid door de bevoegde staatssecretarissen”, klinkt het in een persbericht.

De organisaties die de zaak aanspanden, eisen dat de overheid nu onmiddellijk “het beleid stopzet dat nu door de rechtbank onwettig is verklaard en direct opvang biedt aan mensen die via het online formulier hun nood aan bescherming duidelijk maken”. “België moet een opvangbeleid voeren dat vertrekt vanuit de rechten van de mensen op de vlucht en het Europees en Belgisch recht respecteert”, zegt Vluchtelingenwerk.