Een langverwacht rapport van een commissie in het Huis van Afgevaardigden dringt aan op verregaande ingrepen voor Facebook, Google, Apple en Amazon. Die kunnen uitmonden in de gedwongen opsplitsing van de techreuzen.

Waarover gaat het? De opgesomde Amerikaanse technologiebedrijven maken op grote schaal misbruik van hun dominante positie op de markt voor online diensten. Dat concluderen Democratische wetgevers in een onderzoek dat ze 16 maanden voerden naar Facebook, Apple, Google en Amazon. Om die concurrentievervalsing tegen te gaan zijn verregaande ingrepen nodig. Zelfs een gedwongen opsplitsing is niet uitgesloten.

Welke concurrentievervalsing?

• Facebook beschikt over monopoliemacht op de markt voor sociale netwerken. Het bedrijf van Mark Zuckerberg zit op een gigantische berg aan (persoonlijke) data en probeert elke mogelijke concurrent ’te verwerven, te kopiëren of te doden’, klinkt het.

• Google is monopolist inzake online zoeken en adverteren. De internetreus gebruikt een reeks ‘concurrentiebeperkende tactieken’ waarmee het zijn eigen content bevoorrecht over andere websites.

• Amazon heeft ‘aanzienlijke en blijvende marktmacht’, doordat het bedrijf van Jeff Bezos ‘concurrentieverstorend gedrag vertoont bij de behandeling van externe verkopers’. Amazon gebruikt data over goed verkopende producten van die verkopers op zijn platform, om nadien diezelfde producten zelf na te maken.

• Apple schakelt zijn App Store in om ‘concurrentiebelemmeringen te creëren en af te dwingen’. De iPhone-maker discrimineert concurrenten en pusht zijn eigen aanbod tot bij de gebruikers.

De essentie? ‘Deze bedrijven, die ooit de underdog waren en de status quo vechtlustig uitdaagde, zijn nu het soort monopolies geworden zoals we ze kenden in het tijdperk van de oliebaronnen’, schrijven de leden van de commissie in hun lijvig rapport, dat 449 pagina’s telt. Het gevolg is dat innovatie door concurrenten steeds meer ontmoedigd wordt en dat de privacypositie van consumenten stelselmatig verslechtert.

En nu? Volgens de commissie van het Huis van Afgevaardigden is het problematisch dat de technologiegianten aan de ene kant een dienst leveren aan andere bedrijven, maar tegelijkertijd concurreren met diezelfde bedrijven. ‘Die positie stelt hen in staat de anderen een reeks regels op te leggen, terwijl ze zich daar zelf niet aan houden’, klinkt het.

Om die belangenverstrengeling tegen te gaan, wil de commissie dat het verboden wordt om in bepaalde overlappende markten actief te zijn. Als het Amerikaanse Congres dat advies overneemt, kan dat leiden tot de gedwongen verkoop van bedrijfsonderdelen. Ook is het mogelijk om grote technologiebedrijven te dwingen bepaalde ingrepen door te voeren in de eigen organisatie, die belangenverstrengeling tegengaan.

Een kanttekening: Deze conclusies en aanbevelingen zijn afkomstig van de Democratische partij in de Verenigde Staten. Een heel aantal van deze voorstellen zijn bij voorbaat kansloos als de Republikeinen erover moeten stemmen. In ieder geval zijn de concrete wetsvoorstellen pas voorzien na de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 3 november. De soep wordt dus waarschijnlijk niet zo heet gegeten als ze wordt opgediend.