Nobelprijs Scheikunde naar ontdekkers van de DNA-schaar
De Nobelprijs voor Scheikunde gaat dit jaar naar de onderzoekers die de revolutionaire CRISPR/Cas9 techniek hebben ontwikkeld. Een DNA-schaar waarmee je met uiterste precisie stukjes uit de genetische code van een levend wezen kan wegknippen en vervangen. Met de ontwikkeling van deze techniek hebben ze een ongekende impact gehad op verschillende takken in de wetenschap.
Als wetenschappers in het verleden een genetische code wilden aanpassen dan was dat een enorm tijdrovend, moeilijk en soms zelfs onmogelijk werk. Een beetje nattevingerwerk. Maar dankzij CRISPR/Cas9 kan genetisch materiaal van zowat alle levende wezens op aarde nu snel, precies en eenvoudig worden gemanipuleerd.
Zoals zo vaak het geval is in de wetenschap was ook deze ontdekking een prachtvoorbeeld van serendipiteit, iets onverwachts tegenkomen terwijl je eigenlijk op zoek was naar iets totaal anders. Het was de Franse wetenschapper Emmanuelle Charpentier die tijdens haar onderzoek naar de bacterie Streptococcus pyogenes een tot dan toe onbekend molecuul ontdekte, tracrRNA. Dit bleek onderdeel te zijn van het eeuwenoude afweersysteem van de bacterie, CRISPR/Cas. Dat gebruikt de bacterie om in virussen hun DNA te knippen en ze zo onschadelijk te maken.
Ze publiceerde haar bevindingen in 2011 en startte in datzelfde jaar een samenwerking op met de Amerikanse Jennifer Doudna. Samen slaagden ze erin om de DNA-schaar van de bacterie na te maken in het laboratorium. Daarnaast versimpelden ze de moleculaire onderdelen van de schaar ook zodat ze gemakkelijker te gebruiken was. Wat daarop volgde was een baanbrekend experiment dat leidde tot deze Nobelprijs. Een jaar na de ontdekking van Charpentier herprogrammeerden ze samen de schaar waardoor die niet alleen meer bruikbaar was om viraal DNA mee te knippen maar elk mogelijk DNA molecuul. En dat op een plaats die de wetenschappers zelf kunnen bepalen. Resultaat: de geboorte van CRISPR/Cas9 waarmee de “code van het leven" gemakkelijk kan herschreven worden.
Met de ontwikkeling van de CRISPR/Cas9 schaar door Charpentier en Doudna is een nieuw tijdperk in de wetenschap aangebroken. Het heeft voor talloze doorbraken gezorgd in allerlei wetenschapstakken en heeft ook geleid tot heel wat nieuwe toepassingen, van de ontwikkeling tot nieuwe droogtebestendige gewassen tot innovatieve kankertherapieën. Soms waren die ook spraakmakend, denk maar aan de CRISPR/Cas9 baby’s van de Chinese wetenschapper Jiankui He. Maar het werpt ook een blik in de toekomst, over wat er allemaal mogelijk is met deze fantastisch wetenschappelijke ontwikkeling. Misschien zullen zelfs erfelijke aandoeningen definitief tot het verleden behoren.
De laureaten van de Nobelprijs krijgen samen 10 miljoen Zweedse kronen (ongeveer 960.000 euro). De Nobelprijs voor Scheikunde werd in totaal al 112 keer uitgereikt met 186 laureaten. Charpentier en Doudna zijn nog maar de zesde en zevende vrouw die deze Nobelprijsin ontvangst mogen nemen. De jongste laureaat ooit was 35 jaar, de oudste 97.
Maandag werd al de Nobelprijs voor Geneeskunde uitgereikt aan de onderzoekers Harvey J. Alter, Michael Houghton en Charles M. Rice, die het hepatitis C-virus ontdekt hebben. Gisteren mochten Roger Penrose, Reinhard Genzel en Andrea Ghez de Nobelprijs voor Natuurkunde in ontvangst nemen voor hun bijdrage aan het onderzoek naar de mysterieuze zwarte gaten. Morgen staat Literatuur op het programma en vrijdag wordt in Oslo de winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede bekendgemaakt, waarna volgende week maandag Economie de rij sluit.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
HLN Shop
Ga voor schoonheid én degelijkheid: in vijf stappen naar jouw ideale e-bike
-
Prachtige halo gespot: maar betekent die kring rond de zon ook regen in de ton?
Vanmiddag werd er op vele plaatsen een prachtige kring rond de zon gespot, een zogenaamde halo. Maar hoe ontstaat dit weerfenomeen precies? En klopt de weerspreuk ‘een kring rond de zon is regen in de ton’? -
Het zee-ijs rond de Noordpool bereikt jaarlijkse maximum: “Maar tegen 2050 kunnen we al periodes zónder ijs ervaren”
Op 14 maart 2024 bereikte het zee-ijs rond de Noordpool zijn jaarlijkse maximale omvang, met een oppervlak van 15 miljoen vierkante kilometer. Dat is relatief veel, als we naar vorige jaren kijken. Studies bevestigen echter dat het Arctisch zee-ijs door de klimaatverandering blijft verdwijnen: al in de jaren 2030 kunnen we de vroegste ijsvrije periodes meemaken. Wat zijn dan de gevolgen? -
-
NASA onderzoekt of gedropt afval uit ISS op huis in Florida is gevallen
-
Spaargids.be
Hoeveel geld mag er op jouw spaarrekening staan vooraleer de fiscus passeert?
Op een eerste schijf van 1.020 euro spaarrente per belastingplichtige betaal je geen roerende voorheffing. Wat betekent dat concreet? Hoe zit het dan met een gezamenlijke rekening? En wat doe je best met de rest van je centen? Spaargids.be biedt antwoorden. -
Op naar het ultieme (alcoholvrije) pintje? Wetenschappers voorspellen kwaliteit en smaak van bier dankzij AI
Belgische wetenschappers hebben artificiële intelligentie ontwikkeld waarmee de smaak en de kwaliteit van bier voorspeld kan worden. Dat heeft het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) bekendgemaakt. De studie is gepubliceerd in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift ‘Nature Communications’. “Ons grootste doel is nu om beter alcoholvrij bier te maken.” -
Nieuw zwart gat ontdekt met Gaia-satelliet van ESA
-
Persoon die besmettingen met varkenslintworm in Lier veroorzaakte is geïdentificeerd
-
Mijnenergie
EnergyVision introduceert gratis zonnepanelen met goedkoper stroomcontract: een interessante formule?
Gratis zonnepanelen én goedkopere stroom: dat is het model waarmee EnergyVision Vlaanderen wil veroveren. De energiespeler werkt volgens het derdebetalersysteem. De installatie van de zonnepanelen is gratis. Aan EnergyVision betaal je voor de opgewekte elektriciteit die je verbruikt. Mijnenergie.be analyseert de opmerkelijke formule, waar ook mede-investeerder Marc Coucke via zijn investeringsmaatschappij Alychlo zijn schouders onder zet. -
HERBEKIJK. Mensen bewonderen totale zonsverduistering in Noord-Amerika: “Uniek fenomeen”
In Mexico, de Verenigde Staten en Canada was maandagavond vanaf 20 uur Belgische tijd een totale zonsverduistering te zien. De maan kwam toen precies tussen de zon en de aarde te staan, een heel zeldzaam fenomeen. In ons land was de eclips jammer genoeg niet te zien. -
PREMIUM
“De lente is niet vandaag maar gisteren al van start gegaan”: waarom seizoenen niet altijd op de 21ste beginnen
0 reacties
Resterende karakters 500
Log in en reageer