Nobelprijs Scheikunde naar ontdekkers van de DNA-schaar
De Nobelprijs voor Scheikunde gaat dit jaar naar de onderzoekers die de revolutionaire CRISPR/Cas9 techniek hebben ontwikkeld. Een DNA-schaar waarmee je met uiterste precisie stukjes uit de genetische code van een levend wezen kan wegknippen en vervangen. Met de ontwikkeling van deze techniek hebben ze een ongekende impact gehad op verschillende takken in de wetenschap.
Als wetenschappers in het verleden een genetische code wilden aanpassen dan was dat een enorm tijdrovend, moeilijk en soms zelfs onmogelijk werk. Een beetje nattevingerwerk. Maar dankzij CRISPR/Cas9 kan genetisch materiaal van zowat alle levende wezens op aarde nu snel, precies en eenvoudig worden gemanipuleerd.
Zoals zo vaak het geval is in de wetenschap was ook deze ontdekking een prachtvoorbeeld van serendipiteit, iets onverwachts tegenkomen terwijl je eigenlijk op zoek was naar iets totaal anders. Het was de Franse wetenschapper Emmanuelle Charpentier die tijdens haar onderzoek naar de bacterie Streptococcus pyogenes een tot dan toe onbekend molecuul ontdekte, tracrRNA. Dit bleek onderdeel te zijn van het eeuwenoude afweersysteem van de bacterie, CRISPR/Cas. Dat gebruikt de bacterie om in virussen hun DNA te knippen en ze zo onschadelijk te maken.
Ze publiceerde haar bevindingen in 2011 en startte in datzelfde jaar een samenwerking op met de Amerikanse Jennifer Doudna. Samen slaagden ze erin om de DNA-schaar van de bacterie na te maken in het laboratorium. Daarnaast versimpelden ze de moleculaire onderdelen van de schaar ook zodat ze gemakkelijker te gebruiken was. Wat daarop volgde was een baanbrekend experiment dat leidde tot deze Nobelprijs. Een jaar na de ontdekking van Charpentier herprogrammeerden ze samen de schaar waardoor die niet alleen meer bruikbaar was om viraal DNA mee te knippen maar elk mogelijk DNA molecuul. En dat op een plaats die de wetenschappers zelf kunnen bepalen. Resultaat: de geboorte van CRISPR/Cas9 waarmee de “code van het leven" gemakkelijk kan herschreven worden.
Met de ontwikkeling van de CRISPR/Cas9 schaar door Charpentier en Doudna is een nieuw tijdperk in de wetenschap aangebroken. Het heeft voor talloze doorbraken gezorgd in allerlei wetenschapstakken en heeft ook geleid tot heel wat nieuwe toepassingen, van de ontwikkeling tot nieuwe droogtebestendige gewassen tot innovatieve kankertherapieën. Soms waren die ook spraakmakend, denk maar aan de CRISPR/Cas9 baby’s van de Chinese wetenschapper Jiankui He. Maar het werpt ook een blik in de toekomst, over wat er allemaal mogelijk is met deze fantastisch wetenschappelijke ontwikkeling. Misschien zullen zelfs erfelijke aandoeningen definitief tot het verleden behoren.
De laureaten van de Nobelprijs krijgen samen 10 miljoen Zweedse kronen (ongeveer 960.000 euro). De Nobelprijs voor Scheikunde werd in totaal al 112 keer uitgereikt met 186 laureaten. Charpentier en Doudna zijn nog maar de zesde en zevende vrouw die deze Nobelprijsin ontvangst mogen nemen. De jongste laureaat ooit was 35 jaar, de oudste 97.
Maandag werd al de Nobelprijs voor Geneeskunde uitgereikt aan de onderzoekers Harvey J. Alter, Michael Houghton en Charles M. Rice, die het hepatitis C-virus ontdekt hebben. Gisteren mochten Roger Penrose, Reinhard Genzel en Andrea Ghez de Nobelprijs voor Natuurkunde in ontvangst nemen voor hun bijdrage aan het onderzoek naar de mysterieuze zwarte gaten. Morgen staat Literatuur op het programma en vrijdag wordt in Oslo de winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede bekendgemaakt, waarna volgende week maandag Economie de rij sluit.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Waarom 1 op de 10 Belgen dit weekend beter niet te veel buitenkomt: “We verwachten ook pollenwolken uit buitenland”
-
Update
Nobelprijswinnaar Peter Higgs (94), uitvinder van het higgsdeeltje, overleden
De Britse natuurkundige Peter Higgs, die in 2013 samen met de Belg François Englert de Nobelprijs voor Fysica won, is maandag op 94-jarige leeftijd overleden. Dat heeft de universiteit van Edinburgh bekendgemaakt. Higgs was de vader van het ‘godsdeeltje’ Higgsboson. -
9
Eclipsgekte in Noord-Amerika: “Nog ergere files verwacht dan bij zonsverduistering van 2017”
Maandagmiddag zet een totale zonsverduistering 44 miljoen Amerikanen, Canadezen en Mexicanen in het donker. Miljoenen anderen zullen proberen binnen ‘the path of totality’ te raken, een 198 kilometer smalle strook van Montréal tot Mexico waarbinnen alle zonlicht even volledig verdwijnt. Wordt het echt zo spectaculair? Wij vroegen het aan oud-Nasa-sterrenkundige Fred Espenak (70). “We vrezen hier voor een nog groter verkeersinfarct dan na de vorige eclips van 2017.” -
-
PREMIUM
Zo’n 40.000 Belgen leven met parkinson. Kunnen we de hersenaandoening ooit genezen?
-
PREMIUM
“Raar en interessant”: diabetesmedicijn heeft hetzelfde effect als sprintjes trekken, toont onderzoek
Wie pillen slikt tegen diabetes, valt vaak een beetje af. Een molecuul dat ook vrijkomt bij lichamelijke inspanning lijkt de sleutel, zo toont een nieuwe studie aan. Wat is de link tussen deze opmerkelijke stof en het afvallen juist? Kunnen we het vergelijken met Ozempic? Wetenschapper Jonathan Long noemt de bevindingen “raar en interessant” en geeft uitleg over de mogelijkheden. -
HLN Shop
“Gebruik er verschillende door elkaar”: podoloog geeft raad bij het kiezen van jouw perfecte wandelschoenen
Bij velen onder ons kriebelt het al om deugddoende tochten te maken in het groen. Ben je nog geen volleerd wandelfanaat, maar wil je graag de draad oppikken? Trek dan een instapmodel wandelschoenen aan je voeten. HLN Shop gaat na met welk schoeisel je als beginnend wandelaar - figuurlijk dan - over rozen loopt. -
PREMIUM
El Niño is officieel ten einde: zal dit een impact hebben op onze lente en zomer?
-
Zes levens per minuut of 154 miljoen levens in 50 jaar: “Vaccins zijn belangrijkste gezondheidsinterventie ooit”
-
In Nederland vielen honderden extra coronadoden door slechte luchtkwaliteit
In Nederland zijn door vuile lucht mogelijk 400 tot 800 mensen extra overleden aan het coronavirus. Dat blijkt uit onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de universiteiten van Utrecht en Wageningen en de vereniging van regionale gezondheidsdiensten. Mensen die in gebieden met slechte luchtkwaliteit woonden, liepen een groter risico om na besmetting te overlijden. -
Jobat
Ontslag gekregen of genomen: op welke werkloosheidsuitkering kan je dan rekenen?
Er komen heel wat formaliteiten bij kijken als je werkgever je ‘laat gaan’. Eén van de belangrijkste, waarvoor je ook zelf de nodige stappen dient te ondernemen, is de werkloosheidsuitkering. Terwijl je zoekt naar een nieuwe job – intensief én tijdrovend – zorgt deze vergoeding ervoor dat je niet zonder een inkomen komt te zitten. Maar wanneer heb je er recht op als bediende, en hoeveel bedraagt die uitkering? Jobat.be zoekt het uit. -
Belg Raphaël Liégeois (36) heeft astronautendiploma gehaald: “Een intense ervaring”
0 reacties
Resterende karakters 500
Log in en reageer