Trump wil dan toch nog in debat met Biden

President Donald Trump gaat dan toch akkoord met een laatste debat tegen zijn Democratische uitdager. Eerder gisteren verklaarde hij nog hij niet zou deelnemen aan het televisiedebat van volgende week, nadat de organisatie bekend had gemaakt dat dat debat vanwege het coronavirus op afstand zou plaatsvinden, met (de met corona besmette) Trump en Joe Biden op verschillende locaties. Daarmee zou het verkiezingsritueel tot stilstand gekomen zijn na slechts twee debatten: het chaotische debat van vorige week, waarin Trump Biden voortdurend interrumpeerde, en de tammere krachtmeting tussen de vicepresidentkandidaten Kamala Harris en Mike Pence op woensdag.

Het duel tussen Harris en Pence verliep rustiger dan dat tussen Trump en Joe Biden vorige week. Er werd niet geschreeuwd, er waren minder onderbrekingen, het bleef beschaafd. Toch bleef het debat vaak steken op het niveau van welles-nietes over onderwerpen als de coronacrisis, werkgelegenheid, gezondheidszorg en Trumps niet-betaalde federale belasting.

Omdat gespreksleider Susan Page, de chef van de politieke redactie van de krant USA Today, ook niet doorvroeg, kwamen beide running mates weg met voorgekookte – en weinig verrassende – antwoorden, die vaak niet ingingen op de gestelde vraag. Pence, die in het debat veelvuldig over de hem toebedeelde tijd heenging (Page zei soms wel zes keer achtereen: ‘Mister vicepresident, please! Uw tijd is om!’), bediende zich daarbij volgens factcheckers van veel meer onwaarheden dan Harris.

Zowel Harris als Pence zijn running mate van een kandidaat op leeftijd (Biden is 77, Trump is 74), daarom was dit debat ook een gelegenheid hen te toetsen op hun presidentiële kunnen. De verwachtingen van Harris waren vooraf hooggespannen, omdat zij eerder indruk maakte met haar scherpe ondervragingen van onder meer hogerechter Brett Kavanaugh, tijdens hoorzittingen in de Senaat. Maar door de structuur van het debat kon zij daar weinig van laten zien. Harris verwees in het debat om de andere zin naar woorden of beleid van Biden (“zoals Joe zegt”) – mede om het beeld te ontkrachten dat Pence van haar wilde neerzetten: als het linkse geweten van Biden. Daardoor leek ze eerder een woordvoerder van Biden dan een gelijkwaardige partner, en kon ze haar eigen kracht en felheid niet voldoende tentoonspreiden.

Harris haalde hard uit na de corona-aanpak van Trump en Pence. “Het Amerikaanse volk was getuige van de grootste mislukking in presidentieel beleid in de geschiedenis van ons land”, stelde zij, wijzend op de ruim 210.000 slachtoffers die de pandemie in Amerika heeft geëist, en de 30 miljoen werklozen. “Deze regering heeft het recht op een herverkiezing verloren”, stelde Harris.

Ook Pence’ strategie was erop gericht zo min mogelijk licht te laten bestaan tussen zijn opvattingen en die van Trump. Bedaard, maar vaak met onwaarheden, verdedigde hij Trumps beleid – ook diens falende corona-aanpak – en probeerde hem neer te zetten als een bijna conventionele Republikeinse president.

Meest veelzeggend was dat Pence geen afstand nam van Trumps herhaaldelijke suggestie dat hij een verkiezingsnederlaag niet zal accepteren, en er geen ‘vreedzame overdracht’ van de macht zal zijn. In plaats daarvan stelde Pence dat de Democraten de afgelopen jaren de verkiezing van Trump hebben proberen te ondermijnen met het Rusland-onderzoek en de impeachment. Daarmee schaarde hij zich pontificaal achter Trumps complottheorie over ‘Obamagate’. Wie had verwacht dat de Republikeinen zich zouden distantiëren van Trump na de afgelopen weken, zag woensdag dat daar geen sprake van zou zijn.

Het debat, concludeerden commentatoren na afloop, had geen duidelijke winnaar of verliezer. Weinig kiezers zouden erdoor van standpunt zijn veranderd.

Dat bleek ook op sociale media. Dat de meeste reacties daar gingen over de bromvlieg die in Pence’ witte haar landde en daar rustig twee minuten zendtijd opeiste (#flygate), zei veel over de impact die het debat op de Amerikaanse kijkers had.