België moet strijd tegen hepatitis C opvoeren: ‘Nu is het dweilen met de kraan open’

Leven zonder hepatitis C. Britt Weygaerts (35) en Danny Persy (37) weten hoe het voelt om daarop te hopen. Het Antwerpse koppel raakte enkele jaren geleden besmet met het virus, dat uiteindelijk leverontstekingen en kanker kan veroorzaken. Ze waren op dat moment allebei zwaar verslaafd aan cocaïne en heroïne. “Als je drugs inspuit, weet je natuurlijk dat je tot een risicogroep hoort. Maar als je verslaafd bent, lig je daar niet van wakker”, zegt Weygaerts . Zij en haar vriend woonden een tijd lang op straat en waren vooral bezig met het terugkrijgen van hun drie kinderen, die geplaatst waren. 

Pas toen ze hulp zochten voor hun verslaving, ontdekten ze dat ze hepatitis-positief waren. Het koppel prijst zich gelukkig dat ze relatief snel behandeld konden worden. Na een paar maanden elke dag drie pilletjes slikken waren ze beide virusvrij. “We hebben met eigen ogen gezien dat het ook anders kan aflopen.” Een paar weken geleden stierf een vriend van hen, bij wie de ziekte jarenlang onopgemerkt bleef. 

Dat hepatitis C een ernstige ziekte is, werd eerder deze week nog eens duidelijk. Toen werden de Brit Michael Houghton en de Amerikanen Harvey Alter en Charles Rice gelauwerd met de Nobelprijs voor Geneeskunde en Fysiologie. Het is mede dankzij hun werk dat er sinds enkele jaren zeer efficiënte medicijnen zijn. 

Toch wordt geschat dat er in ons land nog steeds 18.000 personen met actieve hepatitis C rondlopen. Met zo’n cijfers krijgen we de ziekte helemaal niet binnen de tien jaar uitgeroeid, waarschuwen experts. En dat is wel de bedoeling. Ons land engageerde zich ook bij de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) om hepatitis C tegen 2030 te elimineren. 

Maar van die doelstelling zijn we nog ver verwijderd, zo blijkt. In tegenstelling tot landen als Spanje en Frankrijk, bengelt België onderaan, in het rood. “Bij ongewijzigd beleid halen we zelfs 2050 niet”, stelt een visiedocument, dat De Morgen kon inkijken. 

Het document werd opgesteld door een brede groep van leverspeialisten. Zij formuleerden twaalf actiepunten, die volgens hen nodig zijn om België in 2030 alsnog hepatitisvrij te krijgen. “Dit zal ons alleen maar lukken als we per jaar 1.200 mensen behandelen” zegt leverarts Stefan Bourgeois (ZiekenhuisNetwerk Antwerpen). Dat is niet vanzelfsprekend. Want het zogenoemde laaghangende fruit is volgens hem weg. “Het zijn vooral moeilijk bereikbare doelgroepen, aan de rand van de samenleving, die we nu moeten helpen. Druggebruikers, gevangenen, vluchtelingen. Dat vergt een heel andere, pro-actieve aanpak.” 

Nieuw plan nodig

Bourgeois en zijn collega’s geloven dat er een nieuw plan nodig is. Want het vorige, opgesteld door toenmalig minister van Volksgezondheid Laurette Onkelinx (PS), blijkt erg mager qua opbrengst. Van de 22 actiepunten die toen werden geformuleerd, zijn er amper 6 ingevuld. “Als het federale niveau mensen behandelt zonder dat de deelstaten volgen met het nodige preventie-, detectie- en opvolgbeleid, is dat een beetje zoals dweilen met de kraan open.”

De Morgen vroeg na op het kabinet van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (sp.a) welke bijkomende stappen hij wil zetten maar kon, voor het ter perse gaan, geen antwoord krijgen. Zijn Vlaamse collega Wouter Beke (CD&V) benadrukt dat er al inspanningen gebeuren. Zo wordt er jaarlijks 700.000 euro vrijgemaakt voor ‘Free Clinics’. Dat zijn centra waar druggebruikers terecht kunnen en die met spuitenruil helpen om de schade te beperken.

Weygaerts en Persy zijn aan zo’n Clinic verbonden. Sinds ze hun leven weer op de rails hebben, werken ze er als vrijwilliger en helpen ze besmette druggebruikers met hun behandeling. “Twee maanden lang drie pillen per dag: dat klinkt simpel,” zegt Weygaerts, “maar dat is het voor veel druggebruikers niet.”