De doelstellingen werden vastgelegd in het zogenaamde Vlaams Mitigatieplan 2013-2020 van toenmalig minister van Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V). Voor de hele periode 2013-2020 wordt het tekort aan emissieruimte momenteel ingeschat op 4,7 Mton, of 1,3 procent van de totale emissieruimte. Zonder de sterke daling van de emissies van het wegverkeer door de coronacrisis was dit tekort nog hoger geweest.

Uit het voortgangsrapport blijkt dat de Vlaamse uitstoot (voor sectoren die niet onder het Europees systeem van emissiehandel vallen) slechts met 3 procent is gedaald tussen 2005 en 2018, terwijl de doelstelling 15,7 procent in 2020 is. Dat betekent slechts een jaarlijkse gemiddelde reductie van 0,2 procent.

Economische groei

Ondanks de inspanningen in het verleden is Vlaanderen er dus amper in geslaagd om de emissies te verminderen. Daarnaast wordt vastgesteld dat de emissies in de sector met het grootste aandeel in de uitstoot, het transport, de voorbije 15 jaar gestagneerd zijn. Ook in andere sectoren zoals landbouw en industrie is het een grote uitdaging om emissies te reduceren in een context van economische groei.

“Helaas komt dit tekort met een prijs”, zegt minister Demir. “Wanneer je als lidstaat akkoord gaat met de doelstellingen die door Europa opgelegd worden of oproept om deze doelstellingen aan te scherpen, dan ben je gebonden die te behalen. En als je die niet behaalt, komt er een factuur. In dit geval: een factuur om de niet-gerealiseerde propere lucht in het buitenland te kopen in de vorm van emissierechten”.

“Hoe absurd het ook klinkt, het is de pijnlijke waarheid”, gaat Demir verder. “Het geld dat we hier nu aan moeten spenderen, zou ik veel liever in Vlaanderen zelf investeren. Beleidsmakers moeten goed beseffen dat ze bezig zijn met de centen van de belastingbetaler en dat ze geen onhaalbare engagementen moeten aangaan die dreigen te ontploffen in het gezicht van de belastingbetalers”.

Momenteel wordt op Europees niveau gesproken over een verdere aanscherping van de klimaatdoelstellingen tegen 2030 naar -55 procent en zelfs -60 procent. Klimaat is een van de agendapunten op de Europese top van volgende week. Net als alle lidstaten zal België een standpunt moeten innemen over mogelijk scherpere doelstellingen. Daarover moet de verschillende regeringen in ons land overleggen.

Haalbaar en betaalbaar

“Ik ga graag in gesprek met het federale niveau om wel realistische doelstellingen en een groeipad uit te tekenen volgens de principes ‘ambitieus’ , ‘haalbaar’ en ‘betaalbaar’. Woordjes die van kapitaal belang zijn in het energiedebat”, zegt minister Demir.

“Ik roep ook de collega’s van de nieuwe federale regering op om even haalbaar ambitieus te zijn en haar bevoegdheden te gebruiken om de gewesten te ondersteunen. Niet om luchtkastelen te bouwen die gewesten onmogelijk in realiteit kunnen omzetten. Ik denk hierbij bijvoorbeeld concreet aan het snel werk maken de btw-verlaging naar 6 procent voor heropbouw na sloop op het hele grondgebied, een grondige renovatie van het gebouwenpatrimonium in handen van de federale overheid en een performante, klantvriendelijke NMBS. Ik juich de groene ambitie van het federale niveau toe. Het kan een hefboom zijn om in Vlaanderen grote stappen vooruit te zetten. Maar dan moet dat in constructief overleg, niet in dictaten”, besluit Demir.