Waarom de scholen in code geel blijven: 4 vragen beantwoord

Wat is het verschil tussen code geel en oranje?

Eigenlijk is het verschil tussen code geel en oranje niet groot. Code geel is de situatie waarin we nu zitten op de scholen. Dat komt erop neer dat alle kinderen voltijds naar school mogen. Kinderen ouder dan 12 jaar moeten te allen tijde een mondmasker dragen in de klas, op de speelplaats mag dat uit. Buitenschoolse activiteiten of het uitnodigen van ‘derden’ op school zijn uit den boze.

Het grootste verschil met code oranje is er voor de leerlingen ouder dan 14 jaar, de tweede en derde graad secundair onderwijs. Zij zouden in dat scenario slechts ‘half om half’ naar school gaan: de helft van de tijd spenderen ze achter de schoolbanken, de andere helft volgen ze thuisonderwijs. De filosofie daarachter is dat het transport van en naar school zo verminderd wordt.

Voorts zijn er nog enkele, eerder kleine verschillen. Zo mogen pauzes op school in code oranje enkel binnen de contactbubbel (lees: klas) georganiseerd worden, eten kinderen per klas en worden speeltijden zo veel mogelijk alternerend georganiseerd.

Waarom zitten we nog steeds in code geel?

Volgens het draaiboek voor onderwijs is er een duidelijke voorwaarde wanneer er overgeschakeld wordt naar code oranje. “Enkel in gemeenten waar de pandemiesituatie acuut is, kan worden overgeschakeld naar fase oranje.” Daarvoor wordt onder andere gekeken naar het aantal besmettingen per 100.000 inwoners in de laatste 14 dagen en “de trend en context van de lokale uitbraken”, zo staat te lezen op de FAQ van het departement onderwijs.

Het kabinet-Weyts wijst erop dat het eigenlijk aan de lokale crisiscel is om de vraag te stellen om over te gaan naar code oranje. Die vraag liep tot nu toe nog maar twee keer binnen, in Machelen en Vilvoorde (waar het niet ingewilligd werd).

Weyts houdt dus vast aan code geel. “Dan kunnen alle leerlingen van alle leerjaren alle dagen naar school”, zegt woordvoerder Michaël Devoldere. “Daar willen wij uiteraard maximaal aan vasthouden. Cijfers tonen ook aan dat dat kan. De cijfers van de CLB’s (die het contactonderzoek op scholen doen, PG) over het aantal besmettingen en quarantaines op scholen zijn relatief beperkt en dus kunnen we zeggen: de draaiboeken worden goed opgevolgd. Meer zelfs, als de regels overal werden nageleefd zoals ze nageleefd worden op school, dan waren de algemene cijfers nu niet zo hoog.”

Weyts houdt de scholen liefst zo veel mogelijk open. “Schakelen naar code oranje heeft niet alleen pedagogisch enorme gevolgen, het zal er ook voor zorgen dat adolescenten lang thuis moeten blijven. Het is een illusie om te denken dat al die kinderen altijd effectief thuis zitten.” Dat laatste zette overigens kwaad bloed bij de Vlaamse Scholierenkoepel. “Voor wie houden jullie ons?”, klonk het op Twitter.

Moeten de kleurcodes dan aangepast worden?

Het was Lieven Boeve, topman van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, die daar vorige week voor pleitte in Het Nieuwsblad. Hij stelt voor om code oranje zo aan te passen dat de plus-14-jarigen geen halftijds afstandsonderwijs moeten volgen, maar voltijds naar school kunnen.

Antwerps onderwijsschepen Jinnih Beels (sp.a) roept om “om met oranje bril naar code geel te kijken. Wij houden we op dit moment code geel aan. Als er toch een omschakeling komt naar code oranje, zien we graag een aanpassing in de week-om-weekregeling naar bijvoorbeeld een halvedagsysteem. Het is beter om elke jongere dagelijks fysiek te kunnen blijven zien.”

Ook Gents schepen Elke Decruynaere (Groen) denkt dat een aanpassing van de kleurcodes aan de orde is. “Ik denk dat er nu iets niet klopt”, zegt ze. “In de definitie van de kleurcodes wordt nu duidelijk naar de brede samenleving gekeken. We zouden kunnen nadenken of het niet zinvol is om die twee na evaluatie met virologen van elkaar los te koppelen of de maatregelen herbekijken als er nieuwe inzichten zijn. Maar daar wil ik dan graag de opinie van virologen over kennen.”

De twee andere koepels, het Gemeenschapsonderwijs (GO!) en Onderwijs van de Steden en Gemeenten (OVSG) wachten het overleg van woensdag af, maar pleiten niet voor aanpassingen.

En wat zeggen de bonden?

De onderwijsvakbonden reageerden maandag “ontstemd” over de uitspraken van Weyts om de scholen zo veel mogelijk open te houden. “Daarmee gaat de minister in tegen de gemaakte afspraken vastgelegd in de draaiboeken”, klinkt het in een gemeenschappelijke mededeling. De vier bonden vragen om vast te houden aan de kleurcodes, “tenzij er grondige redenen zijn om daarvan af te wijken, maar dan pas na sociaal overleg”.

Ze laten de deur op een kier om naar code oranje over te schakelen. “Op basis van wat de experts zeggen, stellen wij in vraag of momenteel de scholen nog in code geel kunnen blijven fungeren”, klinkt het. Enkel de socialistische vakbond ACOD zegt expliciet te willen schakelen naar code oranje. “Ik denk dat er nu heel weinig steden en gemeenten zijn die nu nog kunnen zeggen dat ze in code geel blijven”, zegt topvrouw Nancy Libert.

En Weyts? Die is er alvast geen grote fan van om Vlaanderen-breed over te schakelen op code oranje, noch om zwaar te tornen aan de kleurcodes. Al verwijst hij naar het overleg woensdag. “We zullen dit woensdag in alle rust met de onderwijspartners bespreken”, zegt Devoldere.