Direct naar artikelinhoud
AnalyseEconomie

Waarom de economische lockdown-schok minder sterk was in Nederland dan in België

Winkels bleven tijdens de lockdown open in Nederland. Hebben de minder strenge coronamaatregelen hun economie gered?Beeld Peter Hilz

Niet dat het een voetbalwedstrijd is, maar als we België met Nederland tijdens het dieptepunt van de lockdown vergelijken, dan kromp de Nederlandse economie minder sterk dan de onze. Dat blijkt uit cijfers van het Nederlandse Centraal Bureau voor Statistiek (CBS). Minder strenge maatregelen, maar ook de ruimere ervaring met thuiswerken, liet Oranje scoren. 

In Nederland kromp de economie in het tweede kwartaal van 2020 met 9,4 procent ten opzichte van een jaar eerder. In dezelfde periode kromp de Belgische economie met 14,5 procent. Dit meldt het CBS in zijn onderzoek. 

Mag je beide economieën tegenover elkaar zetten? “Jawel”, zegt Koen De Leus, hoofdeconoom van BNP Paribas Fortis. “De Nederlandse en de Belgische economie lijken in veel opzichten op elkaar. De structuur van de bedrijfstakken wijkt bijvoorbeeld niet veel van elkaar af. Daarnaast hebben beide landen een open economie, waarin de export een belangrijke rol speelt.” De aanpak van de overheden omtrent corona verschilde wel. België toonde zich van meet af aan iets strenger in de leer. “Bij ons was de aanpak drastischer, dus lijkt het me logisch dat de impact groter is”, zegt Edward Roosens, hoofd studiedienst van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO). 

Het grootste verschil in de ontwikkeling ­tussen België en Nederland werd geboekt in de bouw. Waar de Nederlandse bouw kromp met 3,5 procent ten opzichte van een jaar eerder, slonk die in België met 15,7 procent. Afstand houden werd in ons land verplicht gesteld, terwijl het in Nederland eerder om een dringend advies ging. Onder meer daardoor konden de meeste bouwplaatsen open blijven. “Dat is bij ons toch een gemiste kans gebleken”, zegt Roosens. “Zeker de interpretatie van de maatregelen zorgde voor grote discussies.” Vanaf 4 mei mochten in België ook bouwbedrijven die geen afstand konden houden weer aan de slag, maar dan wel met een mondmaskerplicht. In de maanden daarop herstelde de Belgische bouw richting het productieniveau van dezelfde maanden een jaar eerder.

Eenzelfde groot verschil tussen de Belgische en Nederlandse lockdown is dat in ons land vanaf 17 maart alle niet-essentiële winkels dicht moesten, terwijl deze in Nederland open mochten blijven. Het gros van de Belgische detailhandel ging daardoor dicht. Vanaf 11 mei mochten alle winkels in de Belgische detailhandel weer open, maar met een tijdslimiet van een half uur en met maximaal 2 klanten samen. Vooral in april daalde de omzet van de Belgische detailhandel sterk, met 14 procent ten opzichte van een jaar eerder. In Nederland daalde de omzet van de detailhandel slechts licht. In de maanden na april boekte deze bedrijfstak in beide landen forse groeicijfers. 

Thuiswerk

De werkloosheid steeg wel sneller in Nederland. Mogelijks door de meer doorgedreven inzet van flexibelere arbeid, die ook makkelijk opgezegd kan worden. Ook het sociaal vangnet is in ons land groter. Volgens Koen De Leus is het mogelijk dat de ‘wedstrijd’ België-Nederland verlengingen krijgt: “Ik vermoed dat de Belgische economie sterkere groeicijfers zal neerzetten in het derde kwartaal dan Nederland. Door de strengere lockdown konden we minder consumeren, en dus zou een soort van inhaalbeweging merkbaar moeten zijn.” Ook de omgang met thuiswerk is debet aan het verschil, weet De Leus. “Voor corona lag dat aandeel thuiswerkers bij ons nog onder de 20 procent, terwijl dat in Nederland al jaren boven de 30 procent steekt.”  

In ons land stierven bijna 900 personen per miljoen inwoners aan Covid-19, in Nederland minder dan 400 volgens de officiële cijfers. De werkelijke sterfte is in Nederland een stuk hoger omdat bij de buren alleen overledenen worden meegeteld bij wie het virus met een test is vastgesteld. “Met deze data moeten we onze uiterste best doen om de pandemie te bestrijden, en tegelijk onze economie zoveel mogelijk te vrijwaren”, zegt Roosens. “Het verschil in economische krimp met Nederland van 5 procent is 22,5 miljard euro. Dat zijn inkomsten en jobs. Laat ons dat ook niet vergeten.”