De vraag van 2,4 miljard: hoeveel geld krijgt het Belgisch leger?

De pensioenen en uitkeringen moeten omhoog. De economie snakt naar een relance. Er zijn nieuwe gascentrales nodig. Onze gezondheidszorg heeft meer handen aan het bed vandoen. De begroting moet – enigszins – op de sporen blijven. Kortom: Vivaldi heeft geld nodig. Heel veel geld. Het gevolg hiervan: de uitgaven die niet in het nieuwe ideologische plaatje passen, liggen onder het vergrootglas. Zo ook de wederopbouw van de Belgisch krijgsmacht.

Volgens het regeerakkoord van Vivaldi wordt “de uitvoering van de Strategische Visie voor Defensie en de Militaire Programmawet voortgezet en geactualiseerd”. Wat die zin concreet betekent, is onduidelijk. Het lijkt politieke codetaal voor: we weten het zelf nog niet zo goed. Een hooggeplaatste bron zegt: “Defensie zal wat meer middelen krijgen. Over de juiste bedragen moet beslist worden bij de definitieve begrotingsopmaak later deze maand. Sowieso zal het minder zijn dan wat de legerleiding verwacht. Wat ze eisen is financieel onhaalbaar.”

Afbetalen

Het Belgisch leger vraagt 2,4 miljard euro extra de komende legislatuur. Dat geld moet dienen om de krijgsmacht strijdbaar te houden. Onder de vorige centrumrechtse regering zijn contracten afgesloten voor onder meer F-35-gevechtsvliegtuigen (3,8 miljard euro), drones (530 miljoen), pantservoertuigen (1,1 miljard), fregatten en mijnenjagers (samen 2 miljard). Die moeten nu afbetaald worden. Veel kazernes zijn versleten en hebben dringend een renovatie nodig. De rekrutering moet verbeterd worden: het leger loopt leeg door pensioneringen.

Vivaldi lijkt deels tegemoet te komen aan de verzuchtingen van het leger, maar lang niet helemaal. Zo worden de afbetalingen van de nieuwe aankoopcontracten voortgezet. Tegelijk is 200 à 300 miljoen euro vrijgemaakt voor de renovatie van de kazernes en een betere rekrutering. In de provincies Oost-Vlaanderen en Henegouwen zullen nieuwe kazernes worden geopend. Deze investeringen passen in het kader van de economische relance na de coronacrisis. Volgens een regeringsbron zullen “de militaire uitgaven in 2024 1,2 miljard euro hoger liggen dan in 2020".  Al wordt het leger niet vrijgesteld van toekomstige besparingsrondes.

F-35

Wat de afbetaling van de nieuwe aankoopcontracten betreft: het is duidelijk dat Vivaldi die met lange tanden aanvat. Groen en Ecolo vroegen tijdens de formatie om de bestelling van de F-35 te annuleren. Ook sp.a-voorzitter Conner Rousseau speelde naar verluidt met het idee. De schadeclaims die de Amerikaanse fabrikant Lockheed Martin kon eisen, bleken echter adembenemend hoog. Ook de andere contracten staan vol kleine lettertjes. Sowieso worden de nieuwe fregatten en mijnenjagers samen met Nederland aangekocht. De voertuigen zijn een deal met Frankrijk. Die orders opzeggen betekent een Europese bondgenoot bruuskeren. (Net zoals de F-35 annuleren voor een diplomatieke rel met de Verenigde Staten had gezorgd.)

Het is nu aan minister Dedonder om er het beste van te maken met het geld dat voorhanden is. Eenvoudig wordt dat niet. Dedonder heeft geen ervaring op het hoogste politieke niveau. Ze zetelt pas sinds vorig jaar in het parlement. Voordien heeft ze de stiel geleerd als medewerker van Michel Daerden (PS) en als schepen in haar thuisstad Doornik. Met het leger heeft ze evenmin ervaring. Haar benoeming tot minister van Defensie heeft ze vooral te danken aan partijpolitieke afwegingen. Ze moet het PS-stemmenkanon worden in Wallonie Picarde. “Over de exacte begrotingscijfers zijn de gesprekken aan de gang. Eenmaal die afgeklopt zijn, wordt een meerjarenprojectie gecommuniceerd”, laat Dedonder weten via haar woordvoerder. 

De nieuwe legerbaas Michel Hofman kijkt het vanop een afstand aan. Hij heeft zich nog niet uitgesproken over de vooruitzichten van de krijgsmacht onder Vivaldi. Binnen de legerleiding heerst voorzichtig optimisme. In 2014, bij de start van de centrumrechtse regering, moest het leger – na jarenlange besparingen – nog eens het mes in het eigen vlees zetten. Zo'n horrorscenario is gelukkig niet meer aan de orde, luidt het op het militaire hoofdkwartier in Evere.